Boznańska. Non finito. Angelika Kuźniak

Studnia

      Smutno

      „Okoliczność, że jest Żydem, jest mi najzupełniej obojętna”

      Pyta, mogła pytać

      Lato 1930. Podróż tam

      Oczy

      „Odczuć mały dreszczyk przerażenia”

      Lato 1931. Podróż tu. Paryż

      „Przyjedź i obudź nas z uśpienia”

      Procesja gapiów

      System

      Dobre wychowanie

      „To Murzynka jakaś”

      Spadek

      Komitet

      Pastele

      Kontrola

      Boulevard Montparnasse 49. PARYŻ

      Pracownia. Noc

      Kalendarium

      Źródła cytatów

      Podziękowania

      Informacja o autorach i źródłach ilustracji

      Przypisy

      © Copyright by Angelika Kuźniak

      © Copyright for this edition by Wydawnictwo Literackie, 2019

      Opieka redakcyjna: KATARZYNA KRZYŻAN-PEREK

      Konsultacja: URSZULA KOZAKOWSKA-ZAUCHA

      Redakcja: ANNA MILEWSKA

      Korekta: WOJCIECH ADAMSKI, EWA KOCHANOWICZ, EWELINA KOROSTYŃSKA, ANNA RUDNICKA

      Opracowanie graficzne wersji papierowej: OLGIERD CHMIELEWSKI, MAREK PAWŁOWSKI

      Projekt okładki: OLGIERD CHMIELEWSKI

      Fotografia wykorzystana na okładce

      Olga Boznańska w krakowskiej pracowni z pieskiem Kwi-Kwi, w tle Portret kobiety (Portret doktorowej Boczarowej), fot. nieznany, 1930/1931, Narodowe Archiwum Cyfrowe

      Wydanie pierwsze

      ISBN 978-83-08-07111-3

      Wydawnictwo Literackie Sp. z o.o.

      ul. Długa 1, 31-147 Kraków

      tel. [phone]

      fax. [phone]

      bezpłatna linia telefoniczna: 800 42 10 40

      e-mail: [email protected] Księgarnia internetowa: www.wydawnictwoliterackie.pl

      Konwersja: eLitera s.c.

      Dobry malarz maluje dwie sprawy: człowieka i wnętrze duchowe.

      LEONARDO DA VINCI

      (tłum. Stanisław Sielski)

      Można powiedzieć, że każdy portret [Olgi Boznańskiej] to zwierzenie, a nawet spowiedź.

      (Anonimowy krytyk, 1913)

      Dokument chroniony elektronicznym znakiem wodnym

      This ebook was bought on LitRes

      WAŻNIEJSI ŚWIADKOWIE

      MAJA (w dokumentach Maria) BEREZOWSKA

      Malarka i graficzka. Artur Maria Swinarski nazywał ją – trafnie – seksrealistką. W rysowaniu aktów i scen miłosnych, w dowolnej konfiguracji, była niezrównana. Miała dwie patronki – Maję, Matkę Buddy, i Marię Egipcjankę, która po ucieczce z rodzinnego domu oddawała się rozpuście w Aleksandrii. Żeby odpokutować grzechy, latami żyła później samotnie na pustyni Jordan, okryta jedynie własnymi włosami. „Czy może być coś piękniejszego jak nagie ciało i włosy do pięt?” – pytała Berezowska. Bywała w pracowni Boznańskiej.

      Współzałożycielka Komitetu Pomocy dla Olgi Boznańskiej (druga wersja nazwy pojawiająca się w listach – Komitet Opieki nad Olgą Boznańską).

      HELENA BLUMÓWNA

      Historyk sztuki, monografistka twórczości Boznańskiej. Znała Olgę osobiście. Była w jej paryskiej pracowni.

      IZABELA BOZNAŃSKA

      Młodsza siostra Olgi. Utalentowana muzycznie, chwalił ją Ignacy Jan Paderewski. Z wykształcenia chemiczka. Studiowała w Genewie i na Sorbonie. Miała dyplom z mineralogii. Podobno – tak twierdzą świadkowie – Iza przez jakiś czas pracowała jako jedna z asystentek Marii Skłodowskiej-Curie. Najbardziej prawdopodobny jest 1908 rok, ponoć wtedy pisała pracę doktorską.

      Ze względu na brak emocjonalnego dystansu do Olgi Boznańskiej należy ją uznać – w wielu przypadkach – za świadka stronniczego.

      Popełniła samobójstwo.

      EDWARD CHMIELARCZYK

      Zarządca domu Boznańskich przy ulicy Wolskiej w Krakowie, radca rachunkowy z biura podatkowego. Boznańska za pracę płaciła mu niewiele, a czasami nic. Jeśli już – to obrazami.

      JÓZEF CZAJKOWSKI

      Malarz, architekt. Świadek ważny, ma z Olgą wiele wspólnego. Jeden z bohaterów dramatu miłosnego (szczegóły później). Może również oddać pewne usługi jako „reflektor”.

      JÓZEF CZAPSKI

      Artysta malarz, pisarz. Bywał w pracowni Boznańskiej na Boulevard Montparnasse. Boznańska uznawała go – jeśli Czapskiemu wierzyć – za niezwykle atrakcyjnego. „Przytuliła się do mnie i mówi: Jaki pan jest ładny, ma pan blond włosy i takie czerwone oczy”.

      Uwaga: zeznania Czapskiego – istnieją na to dowody – są w wielu wypadkach podkoloryzowane. W tekście autorka zachowała należytą ostrożność.

      GERTRUDA DZIEWICKA

      Przyjaciółka Olgi. Nie miały przed sobą tajemnic. Gertruda była pół-Angielką. Jej ojciec po powstaniu listopadowym schronił się w Wielkiej Brytanii, gdzie założył rodzinę. Często bywała w Krakowie. Nie mówiła po polsku. Zarabiała, ucząc angielskiego w domach arystokratycznych w Polsce i Rosji. Z Olgą korespondowała po angielsku.

      KONSTANCJA DYGATOWA

      Przyjaciółka od zwierzeń i duchowych „wynurzeń”, nieco egzaltowana, gorąca entuzjastka twórczości Boznańskiej.

      ADAM