Psychologia. Kluczowe koncepcje. Tom 1. Philip G. Zimbardo

Johnson wykładał wprowadzenie do psychologii przez 28 lat w Umpqua Community College. Zainteresował się psychologią międzykulturową podczas letniego stypendium Fulbrighta w Tajlandii, po którym odbył dalsze liczne podróże do Japonii, Korei, Ameryki Łacińskiej, Wielkiej Brytanii i, niedawno, do Indonezji. Obecnie pracuje nad książką na temat psychologii w dziełach Szekspira. Szczególnie interesuje się stosowaniem zasad psychologicznych w nauczaniu psychologii i zachęcaniem do łączenia tej dziedziny wiedzy z innymi dyscyplinami. W ramach tych zainteresowań założył Pacific Northwest Great Teachers Seminar, gdzie przez 20 lat zajmował stanowisko dyrektora. Był też jednym ze współzałożycieli Psychology Teachers at Community Colleges (PT@CC), gdzie w 2004 r. pełnił funkcję przewodniczącego komitetu wykonawczego. W tym samym roku otrzymał nagrodę Two-Year College Teaching Award przyznawaną przez Society for the Teaching of Psychology. Przez długie lata był aktywnym członkiem Association for Psychological Science, American Psychological Society, Western Psychological Association i Council of Teachers of Undergraduate Psychology.

      Vivian McCann, profesorka psychologii w Portland Community College w Portland w stanie Oregon, prowadzi rozmaite zajęcia, w tym wprowadzenie do psychologii, psychologię stosunków międzyludzkich, zajęcia poświęcone relacjom intymnym, osobowości i psychologii społecznej. Urodzona i wychowana na kalifornijskiej pustyni oddalonej o dziesięć mil od granicy z Meksykiem, szybko zrozumiała znaczenie kontekstu kulturowego i kulturowych wartości dla skutecznej komunikacji, co stało się podwaliną jej zainteresowania nauczaniem i uczeniem się psychologii z różnych kulturowych perspektyw. Vivian uwielbia podróżować i poznawać nowe kultury, co zaszczepia u swoich studentów. Prowadziła grupy studentów podczas czterech zagranicznych wypraw, w ramach własnych podróży zwiedziła na razie 35 państw. Ostatnia przygoda zaprowadziła ją na cztery miesiące do Afryki, gdzie jako wolontariuszka pracowała z kobietami w Tanzanii, pomagała słoniom i zagrożonym nosorożcom w Zimbabwe, i wędrowała w góry Rwandy, by obserwować dziko żyjące goryle. Vivian bardzo dba o jakość nauczania: opracowała oraz przeprowadziła liczne warsztaty na ten temat. Pracowała w komitecie wykonawczym American Psychological Association dla Psychology Teachers at Community Colleges (PT@CC), jest aktywną członkinią Western Psychological Association oraz Association for Psychological Science. Jest też autorką książki Human Relations: The Art and Science of Building Effective Relationships. Jej obecną pasją jest współpraca przy projekcie Bohaterskiej Wyobraźni (Heroic Imagination Project), organizacji non-profit zajmującej się nauczaniem ludzi w każdym wieku, by potrafili wstać i zabrać głos, a także odkryć i umacniać w sobie bohatera dla stworzenia lepszego świata.

      Czy cukier rzeczywiście powoduje nadaktywność u dzieci?

      ROZDZIAŁ 1

      UMYSŁ, ZACHOWANIE ORAZ PSYCHOLOGIA NAUKOWA

      MYŚLI PRZEWODNIE

      1.1. Psychologia obejmuje szeroki obszar, z wieloma specjalnościami, ale zasadniczo jest to nauka o zachowaniu i procesach umysłowych.

      1.2. Sześć podstawowych perspektyw – biologiczna, poznawcza, behawiorystyczna, holistyczna, rozwojowa i socjokulturowa – dominuje w szybko rozwijającym się obszarze współczesnej psychologii. Każda z nich była początkowo propozycją radykalnie nowego rozumienia najważniejszych pojęć dotyczących umysłu i zachowania.

      1.3. Psycholodzy, podobnie jak przedstawiciele innych nauk, stosują metodę naukową do empirycznego testowania swoich hipotez.

      „Kiedy dzieciaki pochłonęły cały ten cukier – ciasto, lody, lemoniadę i słodycze – po prostu chodziły po ścianach!” – powiedziała jedna z naszych znajomych, opisując przyjęcie urodzinowe swojej ośmioletniej córki.

      Musiałem mieć sceptyczny wyraz twarzy, ponieważ przerwała swoją historię i zapytała: „Wy, psycholodzy, po prostu nie wierzycie w zdrowy rozsądek, nieprawdaż?”.

      Odpowiedziałem, że to, co ludzie nazywają „zdrowym rozsądkiem”, może być błędne, przypominając, że kiedyś zdrowy rozsądek głosił, iż Ziemia jest płaska. „Być może – zasugerowałem – przekonanie o wpływie wysokiego stężenia cukru na nadaktywność – który, jak się ludziom zdaje, obserwują – jest równie fałszywe”. „To mogło być po prostu podekscytowanie przyjęciem” – dodałem.

      „Ludziom wydaje się, że obserwują?” – moja znajoma prawie krzyknęła. „Czy możesz udowodnić, ze cukier nie powoduje nadaktywności u dzieci?”

      „Nie” – odpowiedziałem. Nauka nie działa w ten sposób. „Ale to, co mógłbym zrobić – zaryzykowałem – to przeprowadzić eksperyment, żeby sprawdzić, czy cukier wprawia dzieci w «nad»aktywność. Wtedy moglibyśmy sprawdzić, czy twoje twierdzenie przejdzie ten test”.

      Nie najlepiej wybrałem moment na wciągnięcie mojej znajomej w dyskusję nad eksperymentami naukowymi, więc pozwolę sobie pozostawić ten problem tobie.

      PROBLEM > Jak sprawdziłbyś, czy prawdziwe jest twierdzenie, że cukier powoduje nadaktywność u dzieci?

      Zapraszamy cię do zastanowienia się, w jaki sposób zaprojektować taki eksperyment. Moglibyśmy na przykład podać dzieciom wysoko słodzone napoje i zobaczyć, co się stanie. Ponieważ jednak ludzie często widzą tylko to, co spodziewają się zobaczyć, nasze oczekiwania dotyczące cukru i nadaktywności mogłyby łatwo wpłynąć na obserwacje. W jaki sposób moglibyśmy zatem zaprojektować eksperyment dotyczący problemu cukru, który uwzględniałby także nasze oczekiwania? Nie jest to proste zadanie, ale przeanalizujemy je w tym rozdziale.

      Każdy rozdział tej książki rozpocznie się od podobnego problemu – problemu, którego celem będzie aktywne zaangażowanie cię w uczenie się psychologii i w krytyczne myślenie o ważnych pojęciach przedstawianych w danym rozdziale. Wspólne przeanalizowanie tych zagadnień, zamiast zwykłego biernego przeczytania słów, pomoże ci rozwinąć schematy (modele umysłowe), które sprawią, że każde z tych pojęć będzie miało dla ciebie głębsze znaczenie i stanie się łatwiejsze do zapamiętania.

      Problem „skoku cukrowego” w tym rozdziale jest ilustracją jednego z najbardziej podstawowych postulatów w całej psychologii, dotyczącego używania metody naukowej do badania umysłu i zachowania. Zanim jednak przejdziemy do sedna metody naukowej, sprecyzujmy, co rozumiemy przez sam termin psychologia.

      KLUCZOWE PYTANIE >

      Czym jest psychologia – a czym nie jest?

      MYŚL PRZEWODNIA 1.1 >

      Psychologia obejmuje szeroki obszar, z wieloma specjalnościami, ale zasadniczo jest to nauka o zachowaniu i procesach umysłowych.

      „Mam nadzieję, że nie będziesz mnie psychoanalizować” – powiedział student w drzwiach gabinetu. Jest to stara śpiewka i ryzyko zawodowe, na które są narażeni profesorowie psychologii. Niemniej studenci nie muszą się martwić, że zostaną poddani psychoanalizie – z dwóch powodów. Po pierwsze – nie wszyscy psycholodzy przechodzą szkolenia umożliwiające im diagnozowanie i leczenie problemów psychicznych – w rzeczywistości są oni mniejszością wśród profesorów psychologii. Po drugie – tylko nieliczni psycholodzy są psychoanalitykami. Określenie psychoanaliza odnosi się do wysoce specjalistycznej, niezbyt powszechnej formy terapii. Dowiesz się więcej na temat różnicy między psychologiem a psychoanalitykiem w dalszej części tego rozdziału – a tymczasem nie obawiaj się, że twój nauczyciel psychologii będzie się starał odkryć twoje problemy. W rzeczywistości