Тәуекелді басқару. Гүлмира Нұрсейтова

тәуекелді басқаруға байланысты кеңестер беру;

      – тәуекелді басқару нәтижесін талдау және т.б.

      Кәсіпорында тәуекелді басқаруды ұйымдастырудың маңызды бөлігі – тәуекел менеджмент және топ менеджмент жұмысы өкілеттіліктерінің аражігін ажыратып, дұрыс ұйымдастыру. Әдетте тәжірибе жүзінде тәуекелділік жағдайы туындағанда өкілеттіліктер залалдың көлемі мен өлшеміне байланысты бөлінеді.

      Тәуекелді басқаруды ұйымдастырудың екі негізгі моделін бөліп қарастыруға болады. Бірінші – шоғырланған модель, барлығы бір негізделген жүйеге шоғырланады, яғни талдау, бағалау, заң менеджменті, экономика менеджменті, өндірістік менеджмент және т.б.

      Екіншісі – жіктелген модель, бұл тұрғыдан тәуекелдерге мониторинг жүргізу бөліміне, ал тәуекелді басқару қызметі өзге бөлімдерге жіктеледі. Тәуекелге мониторинг жүргізу бөлімі тәуекелді басқарудың корпоративтік әдістемелерін әзірлеп, оны компания бөлімшелеріне оперативті әрекет жасауға ұсынады, аталған тұжырымдама негізінде өз саласының бағытындағы тәуекелдерді зерттеп, оларды барынша төмендетуге тырысады. Аталған әдіс компания шегінде қызметтердің қайталанып жүрмеуіне мүмкіндік береді.

      Тәуекелді басқарудың міндеті – компания басшылығын басқару шешімдерінің бизнеске әсері жайлы ақпаратпен қамтамасыз етіп, тәуекел факторларының әрекетін төмендетуге, тұрақты және тиімді нәтижеге қол жеткізуге бағытталған.

      Тәуекелді басқару мақсаты – компания акционерлері мен басшылық үшін табысты көбейтуге және компания қызметінің ұзақ мерзімді тұрақтылығына негізделген балансқа қол жеткізу. Бұл мақсатқа қол жеткізу үшін тәуекелді басқарудың үзіліссіздік, кешенділік, интеграция қағидалары сақталуы керек.

      Кешенділік қағидасы – компанияның барлық бөлімшелерін саланың бағыты бойынша тәуекелді анықтау үрдісіне қатыстыру. Бұл жағдайда компания мүмкіншіліктері мен қызмет нәтижесінің арасында тікелей байланыс болады.

      Тәуекелді басқарудың үзіліссіздік қағидасы – тәуекелдерге үнемі бақылау жүргізіп, мониторинг жасап отыруды негіздейді. Бұл қағида компанияның қызмет ету ортасындағы шарттарға, ұйымның ішкі және сырқы ортасына толықтай талдау жүргізуді қажет етеді.

      Тәуекелдің интеграция қағидасын да ұстанған жөн, яғни тауар бағасының төмендеуінен бастап келеңсіз апаттарға дейінгі бизнеске әсер етуі мүмкін барлық салалар мен тәуекел факторларына бағалау жүргізуді қарастырады. Тәуекелдің бар екенін компаниядағы табыс көлемі, ақша ағымдары және т.б. сияқты негізгі көрсеткіштердің тұрақсыз болып, ауытқу динамикасын көрсететінінен байқауға болады. Тәжірибе көрсеткендей, интеграциялық тәуекелді анықтау негізгі қаражаттардың көлеміне қажеттілікті оңтайландыруға мүмкіндік береді, бұл өз кезегінде компания өндірісінің үзіліссіздігін қамтамасыз етеді.

      Компанияда тәуекелді басқару үдерісі бірнеше кезеңдерден тұрады:

      1. Кәсіпорынның бизнесті жүргізу үдерісін талдау кезінде тәуекелді басқару жүйесі қалыптастырылады