Μένων. Платон
Читать онлайн.
Μένων
Μου φαίνεται, ότι η ανδρεία είναι αρετή και η σωφροσύνη, και η σοφία και η μεγαλοπρέπεια και πλήθος άλλων.
Σωκράτης
Έχομεν πάθει πάλιν το ίδιον, ω Μένων (εξαναπέσαμεν πάλιν εις το ίδιον ασυμβίβαστον). Ημείς δεν ζητούμεν παρά μίαν μόνον αρετήν και έχομεν εύρει πολλάς κατ' άλλον τρόπον ή τόρα δα· την μοναδικήν δε εκείνην αρετήν, η οποία υπάρχει μέσα εις όλας τας άλλας, δεν δυνάμεθα ν' ανακαλύψωμεν.
Μένων
Δεν ειμπορώ, Σωκράτη, τέτοιαν που συ ζητείς, η οποία να ευρίσκεται μέσα εις όλας τας άλλας αρετάς, όπως διά τα άλλα πράγματα.
Σωκράτης
Δικαίως. Δεν εκπλήττομαι. Αλλ' εγώ θα προσπαθήσω, όσον ειμπορώ, διά να προχωρήσωμεν παραπάνω εις την ανακάλυψιν αυτής, εάν δυνηθώ. Εννοείς, αναμφιβόλως, ότι έτσι συμβαίνει και με όλα τάλλα· εάν τις σ' ηρώτα περί εκείνου, περί του οποίου τόρα δα έλεγον, τι είναι σχήμα, ω Μένων, εάν του έλεγες, ότι είναι στρογγυλότης, και σου απαντούσε, όπως εγώ ηρώτησα, ποιον εκ των δύο συμβαίνει, εάν η στρογγυλότης είναι το σχήμα ή κάποιον σχήμα, θα έλεγες, ότι είναι κάποιο σχήμα;
Μένων
Βεβαιότατα.
Σωκράτης
Και κυρίως, διότι υπάρχουν και άλλα σχήματα;
Μένων
Ναι.
Σωκράτης
Και αν πάλιν σε ηρώτα· ποία; θα του έλεγες;
Μένων
Βέβαια.
Σωκράτης
Και αν πάλιν σε ηρώτα περί χρώματος, τι είναι, συ δε αφού του απαντούσες, ότι είναι το λευκόν, και μετά ταύτα πάλιν ηρώτα, ποίον εκ των δύο, το λευκόν είναι το χρώμα ή είναι κάποιο χρώμα, θα του έλεγες, ότι είναι κάποιο χρώμα, διότι υπάρχουν και άλλα;
Μένων
Βέβαια.
Σωκράτης
Και αν επέμενε να του ειπής και άλλα χρώματα, θα του έλεγες και άλλα, τα όποια δεν έτυχε να είναι λευκά;
Μένων
Ναι.
Σωκράτης
Και αν, λοιπόν, έπαιρνε τον λόγον, καθώς εγώ, και έλεγεν ότι φθάνομεν πάντοτε εις πολλά, αλλ' όχι έτσι, όπως εμένα, αλλ' (έλεγεν), ότι τα πολλά αυτά, επειδή ονομάζεις μ' ένα και το αυτό όνομα και ομολογείς, ότι κανένα απ' αυτά δεν είνε και σχήμα, και αυτά και τ' αντίθετα αυτών, τι είνε τότε εκείνο, το οποίον είναι μέσα και εις το στρογγυλόν και το ευθύ, και το οποίον ονομάζεις σχήμα, και ουχ' ήττον δεν θα βεβαιώνεις πάλιν, ότι το ευθύ ή το στρογγυλόν είνε σχήμα; ή μήπως δεν νομίζεις έτσι;
Μένων
Βέβαια.
Σωκράτης
Λοιπόν, όταν ομιλής τοιουτοτρόπως, τότε δεν λέγεις τίποτε άλλο παρ' ότι το στρογγύλον είνε στρογγύλον ή ευθύ (ίσιο), και το ευθύ ευθύ ή στρογγύλον;
Μένων
Όχι βέβαια, Σωκράτη.
Σωκράτης
Αλλά βεβαίως ουδόλως θα ειπής ότι σχήμα του ευθέος είναι το στρογγύλον ή αντιθέτως ότι το ένα είνε σχήμα του άλλου.
Μένων
Αληθινά ομιλείς.
Σωκράτης
Τι λοιπόν είναι εκείνο του όποιου το όνομα είνε σχήμα; προσπάθησε να ειπής· εάν λοιπόν, εις τον ερωτώντα τοιουτοτρόπως περί του χρώματος ή του σχήματος έλεγες, ότι δεν σ' εννοώ, ω άνθρωπε, ουδέ γνωρίζω τι θέλεις να ειπής, ίσως απορούσε και θα έλεγεν δεν εννοείς, ότι ζητώ εκείνο που είνε μέσα εις όλα το ίδιον;