Հեքիաթներ. Հովհաննես Թումանյան

մընգլը,

      Փուշիկ տվի, լոշիկ առա,

      Լոշիկ տվի, գառնիկ առա,

      Գառնիկ տվի, հարսիկ առա,

      Հարսիկ տվի, սագիկ առա,

      Սագիկ առա, աշուղ դառա,

      Ծընգլը, մընգլը,

      Ծի՛վ, ծի՛վ:

      Մին էլ հանկարծ սազը վեր ընկավ ջարդվեց, ծիտը թռավ գնաց, հեքիաթն էլ վերջացավ:

      ՃԱՄՓՈՐԴՆԵՐ

      Աքլորը մի օր կտուրը բարձրացավ, որ աշխարհք տեսնի: Վիզը ձգեց, երկարացրեց, բայց բան չտեսավ. դիմացի սարը խանգարում էր:

      – Քուչի՛ ախպեր, կարելի է դու գիտենաս, էն սարի ետևն ի՞նչ կա, – հարցրեց վերևից բակում պառկած շանը:

      – Ես էլ չգիտեմ, – պատասխանեց Քուչին:

      – Հապա մինչև ե՞րբ պետք է այսպես մնանք. արի՛ գնանք մի տեսնենք` աշխարհումս ինչ կա, ինչ չկա:

      Շունն էլ համաձայնեց: Խոսքը մին արին ու փախան:

      Գնացին, գնացին, իրիկունը հասան մի անտառ: Գիշերը մնացին էնտեղ: Շունը պառկեց մի թփի տակ, իսկ աքլորը բարձրացավ մոտիկ ծառին, քնեցին:

      Լուսադեմին աքլորը կանչեց` ծուղրուղո՛ւ:

      Մի աղվես լսեց աքլորի ձայնը:

      – Վա՜հ, սա ո՞րտեղից դուրս եկավ, ա՛յ լավ նախաճաշիկ, – մտածեց աղվեսը ու վազեց:

      – Բարի՛ լուս, սանահեր աքլոր: Ի՞նչ ես շինում էս կողմերը:

      – Գնում ենք աշխարհ տեսնելու, – պատասխանեց աքլորը:

      – Օ՛, ինչ լավ բան եք մտածել, – խոսեց աղվեսը: – Քանի ժամանակ է ես էլ մի կարգին ընկերի եմ ման գալի: Ինչ լավ էր` պատահեցինք: Դե՛, ցած արի, որ չուշանանք:

      – Ես համաձայն եմ, – ասավ աքլորը. – տես, թե ընկերս էլ համաձա՞յն է, ցած գամ` գնանք:

      – Ո՞րտեղ է ընկերդ:

      – Էն թփի տակին:

      «Սրա ընկերն էլ երևի իր նման մի աքլոր կլինի. էս էլ իմ ճաշը», – մտածեց աղվեսը ու վազեց թփի կողմը: Հանկարծ որ շունը դուրս եկավ, աղվեսը, պո՜ւկ, փախավ, ո՜նց փախավ:

      – Կա՛ց, աղվե՜ս ախպեր, մի՛ վռազի, մենք էլ ենք գալի, էդպես ընկեր չի լինի, – ծառի գլխից ձայն էր տալիս աքլորը:

      ԿԱՑԻՆ ԱԽՊԵՐ

      Մի մարդ գնաց հեռու երկիր աշխատանք անելու: Ընկավ մի գյուղ: Տեսավ` այս գյուղի մարդիկ ձեռով են փայտ կոտրատում:

      – Ախտե՛ր, ասավ, ինչո՞ւ եք ձեռով փայտ անում, մի՞թե կացին չունեք:

      – Կացինն ի՞նչ բան է, – հարցրին գյուղացիք:

      Մարդը իր կացինը գոտկից հանեց, փայտը ջարդեց, մանրեց, դարսեց մյուս կողմը: Գյուղացիք այս որ տեսան, վազեցին գյուղամեջ ձայն տվին իրար.

      – Տո՛, եկե՛ք, տեսե՛ք, կացին ախպերը ինչ արավ:

      Գյուղացիք հավաքվեցին կացնի տիրոջ գլխին, խնդրեցին, աղաչեցին, շատ ապրանք տվին ու կացինը ձեռիցն առան:

      Կացինը առան, որ հերթով կոտորեն իրենց փայտը:

      Առաջին օրը տանուտերը տարավ: Կացինը վրա բերավ թե չէ` ոտը կտրեց: Գոռալով ընկավ գյուղամեջ:

      – Տո՛, եկե՜ք, եկե՜ք, կացին ախպերը կատաղել է, ոտս կծեց:

      Գյուղացիք եկան, հավաքվեցին, փայտերն առան, սկսեցին կացնին ծեծել: Ծեծեցին, տեսան` բան չդառավ, փայտերը կիտեցին վրան, կրակեցին:

      Բոցը բարձրացավ, չորս կողմը բռնեց: Երբ կրակն իջավ, եկան բաց արին, տեսան` կացինը կարմրել է: Գոռացին.

      – Վա՜յ, տղե՛ք, կացին ախպերը բարկացել է, տեսե՛ք` ոնց է կարմրել. որտեղ որ է, մեր գլխին մի փորձանք կբերի: Ի՞նչ անենք:

      Մտածեցին, մտածեցին, ու վճռեցին տանեն բանտը գցեն:

      Տարան գցեցին տանուտերի մարագը: Մարագը լիքը դարման էր. գցեցին թե չէ` կրակն առավ, բոցը երկինք բարձրացավ:

      Գյուղացիք սարսափած վազեցին տիրոջ ետևից թե`