Полацк – горад памежны. Леанід Спаткай

змешанныя пастаянныя мясцовыя камісі, адна з якіх павінна была знаходзіцца на чыгуначнай станцыі Палата (№5 – участак ад возера Асвея да чыгункі Полацк – Невель), другая – на чыгуначная станцыі Лаўша (№6 – участак ад чыгункі Полацк – Невель да умоўнай лініі Сянно – Чарэя).

      Пакуль праект разглядаўся, на дэмаркацыйнай лініі працягваліся ўзброеныя канфлікты, а ў канцы ліпеня 1918 г. германскія войскі сталі захопліваць населеныя пункты на нейтральнай зоне, усталёўваць тут агароджы з калючага дроту і агітаваць насельніцтва савецкай памежнай паласы да пераходу на акупіраваную немцамі тэрыторыю. Гэта ўсё прадаўжалася і пасля стварэння 31 жніўня 1918 г. спецыяльных памежных змешанных камісій…

      Загадамі ваенрука ЗУАЗ ад 15 ліпеня 1918 г. №101 і №102 усе атрады ЗУАЗ былі перайменаваны ў дывізіі. Напрыклад, ахоўваўшы полацкі ўчастак дэмаркацыйнай лініі Віцебскі атрад ЗУАЗ – у 1-ю Смаленскую пяхотную дывізію. Усяго ж да 1 жніўня 1918 г. з атрадаў ЗУАЗ было сфарміравана сем пяхотных дывізій Чырвонай Арміі, якія, калі стала відавочна, што германскія войскі не збіраюцца прадпрымаць наступ на Маскву, дырэктывай Вышэйшага ваеннага савету ад 11 жніўня 1918 г. №4313 было загадана зняць з дэмаркацыйнай лініі і адправіць на франты грамадзянскай вайны, дзе складвалася крытычнае сновішча. Выконваючы гэты загад, ужо з раніцы 12 жніўня 1918 г. пяхотныя дывізіі ЗУАЗ пачалі здымацца з дэмаркацыйнай лініі, пакідаючы толькі невялікія чырвонаармейскія кардоны, якія неслі памежную службу да выхаду на ахову дэмаркацыйнай лініі 2-й Заходняй (Віцебскай) акругі памежнай аховы, фарміраванне якой пачалось яшчэ 1 чэрвеня 1918 г.

      28 мая 1918 г. Старшынёй Савета Народных Камісараў (СНК) РСФСР У. І. Леніным быў падпісаны Дэкрэт аб стварэнні памежнай аховы, стаўшы асновай многіх іншых дакументаў, рэгламентуючых памежную службу (праз 40 год Пастановай Савета Міністраў СССР от 15 мая 1958 г. дзень падпісання Дэкрэта СНК РСФСР быў аб’яўлены Днём памежніка).

      Пасля падпісання Дэкрэта, 31 мая 1918 г. Галоўнае упраўлення памежнай аховы (ГУПА) паведаміла ў Галоўнае ўпраўленне Генеральнага штабу, што на ўчастку дэмаркацыйнай лініі с Германіяй ад г. Гдова да стыку з дэмаркацыйнай лініяй з Украінай па лініі Нарва – Орша – Суджа праніруецца сфарміраваць 2-ю акругу памежнай аховы «ваеннага, вольнанаёмнага характару» ў складзе 1-га Гдоўскага, 2-га Порхаўскага, 3-га Віцебскага, 4-га Аршанскага, 5-га Чэрыкаўскага і 6-га Суражскага раёнаў, «прычым кожны раён будзе ўяўляць сабой пяхотны полк 3-батальённага складу і 2 эскадроны».

      Начальнікам 2-й акругі загадам Ваенна-рэвалюцыйнага камітэту (ВРК) ад 15 мая 1918 г. быў прызначаны быўшы палкоўнік Асобнага корпусу памежнай варты (АКПВ) Адам-Казімір Сігізмундавіч Гласко, уражэнец Полацкага павету Віцебскай губерні. Гэтым жа загадам начальнікам штаба 2-й акругі быў прызначаны быўшы палкоўнік АКПВ Ксаверый Восіпавіч Ждановіч, таксама ўражэнец Беларусі. Ваенным камісарам акругі Усерасійскім бюро ваенных камісараў быў прызначаны сакратар