Название | Метафизические рассуждения |
---|---|
Автор произведения | Франсиско Суарес, SJ |
Жанр | Философия |
Серия | Bibliotheca Ignatiana |
Издательство | Философия |
Год выпуска | 1597 |
isbn | 978-5-94242-040-6 |
192
Sententia Metaphysicae, lib. 12 I. 4 n. 28: «Prima principia maxime universaliter significata sunt actus et potentia; nam haec dividunt ens inquantum huiusmodi» («Первые начала, обозначаемые в качестве предельно универсальных, суть акт и потенция, ибо они разделяют сущее как таковое»).
193
De potentia, q. 7 a. 2 ad 6: «… divinum esse non est esse commune» («…божественное бытие не есть общее бытие»).
194
Например, C. Giacon, La seconda scolastica, t. 2, Milano 1947.
195
О какой «возможности» здесь идет речь, мы будем подробно разбирать в четвертой главе: «Реальность сущего».
196
См. раздел III настоящей главы: «Формальные и функциональные характеристики сущего».
197
Аристотель, Об истолковании, гл. 1, 16 a 4–10.
198
St. Bonaventura, De reductione artium ad theologiam, 16: «…omnis sermo significat mentis conceptum, et ille conceptus interior est verbum mentis et eius proles…».
199
Quodlibet VII, q. 1 a. 4 tit. 1: «…notitia, quam Augustinus dicit prolem mentis…».
200
STh Iª q. 107 a. 1, Resp: «Сonceptus mentis interius verbum vocatur».
201
Super Sent., lib. 1 d. 34 q. 2 a. 1 ad 2: «…verbum dicat quamdam conceptionem intellectus…».
202
Ignotus Auctor, De intellectu et intelligibili: «Haec autem conceptio intellectus in nobis proprie dicitur verbum».
203
Augustinus, IX De Trinitate cap. Ultimo: «A cognoscente et cognito paritur notitia».
204
Ignotus Auctor, De intellectu et intelligibili: «Hujusmodi igitur conceptio, sive ver bum, quando intellectus noster intelligit rem aliam a se, ab alio exoritur, et aliud reprae sentat: oritur quidem ab intellectu per suum actum, est vero similitudo rei intellectae ipsum repraesentans».
205
D. Cranston, Tractatus Notitiarum Parvulis et Provectis Utilissimus, Paris 1517.
206
G. Waim, Tractatus Notitiarum, Paris 1528.
207
Ioannes Capreolus, Defensiones theologiae divi Thomae Aquinatis in libros Sententiarum, in I Sent., d. 2, q. 1, a. 2, sol: «…pro conceptione quam intellectus format»… «… qui non est aliud quam intelligibile quod obiicitur intellectui».
208
Caietanus, In De ente et essentia, cap. 1, n. 14: «Conceptus est duplex: formalis et obiectivus».
209
Caietanus, De nominum analogia, cap. IV, n. 31: «In nominibus tria inveniuntur, scilicet vox, conceptus in anima, et res extra, seu conceptus obiectivus».
210
От лат. concipere – «зачать».
211
«Supponenda in primis est vulgaris distinctio conceptus formalis et obiectivi: conceptus formalis dicitur actus ipse seu (quod idem est) verbum quo intellectus rem aliquam seu communem rationem concipit, qui dicitur conceptus, quia est veluti proles mentis; formalis autem appellatur, vel quia est ultima forma mentis, vel quia formaliter repraesentat menti rem cognitam; vel quia revera est intrinsecus et formalis terminus conceptionis mentalis, in quo differt a conceptu obiectivo, ut iam dicam. Conceptus obiectivus dicitur res illa, vel ratio, quae proprie et immediate per conceptum formalem cognoscitur seu repraesentatur, ut verbi gratia, cum hominem concipimus, ille actus quem in mente efficimus ad concipiendum hominem, vocatur conceptus formalis, homo autem cognitus et repraesentatus illo actu dicitur conceptus obiectivus» (II. 1. 1).
212
Вопрос о статусе объективных понятий в учении Суареса достаточно сложен и является предметом дискуссии в исследовательской литературе. Ясно, что после расщепления цельных умных постижений на формальные и объективные понятия эти последние занимают в семантическом треугольнике (теперь уже четырехугольнике?) позицию, которую Аристотель отводил вещам внешнего мира: они суть то, на что направлены интеллектуальные акты и что постигается в них. Но что представляет собой это постигаемое: простое содержание формальных понятий, получающее от них свое единственное бытие – бытие в качестве познанного (esse cognitum)? Или саму реальную вещь, которая хотя и взята в своей познанности, то есть в своей схваченности в формальном понятии, но обладает собственным внемысленным бытием? В частности, этой проблеме посвящена полемика между американскими исследователями Уэллсом и Грасией (N.J. Wells, Esse cognitum and Suárez Revisited // American Catholic Philosophical Quartery 67 (1993), pp. 339–348; J.J.E. Gracia, Suárez and Metaphysical Mentalism: The Last Visit // ibid., pp. 349–354).