Nauka Holenderskiego przez Literaturę: Analiza i Tłumaczenie 'Max Havelaar' z Klasyki Niderlandzkiej. Nikita Shcheholevatyi

hy 't klavier liet terugbrengen in de voorkamer van den huisvader – że pozwolił przywrócić pianino do salonu ojca rodziny, dien hy had hooren zeggen hoe leed het hem deed dat de meisjes verstoken waren van muziek ‘na dat bankroet’ – którego słyszał, jak mówił, jak bardzo żal mu było, że dziewczęta były pozbawione muzyki „po tym bankructwie”). Zy begreep zeer goed dat haar Max de slavenfamilie vrykocht te Menado, die zoo bitter bedroefd was te moeten stygen op de tafel des afslagers. (Doskonale rozumiała, że jej Max wykupił rodzinę niewolników w Menado, która była tak gorzko zasmucona koniecznością wejścia na stół aukcyjny; zy begreep zeer goed dat haar Max de slavenfamilie vrykocht te Menado – doskonale rozumiała, że jej Max wykupił rodzinę niewolników w Menado, die zoo bitter bedroefd was te moeten stygen op de tafel des afslagers – która była tak gorzko zasmucona koniecznością wejścia na stół aukcyjny). Zy vond het natuurlyk dat Max paarden weergaf aan de Alfoeren in de Minahassa, wier paarden waren doodgereden door de officieren van de Bayonnaise. (Uważała za naturalne, że Max zwrócił konie Alfoerom w Minahasa, których konie zostały zabite przez oficerów Bayonnaise; zy vond het natuurlyk dat Max paarden weergaf aan de Alfoeren in de Minahassa – uważała za naturalne, że Max zwrócił konie Alfoerom w Minahasa, wier paarden waren doodgereden door de officieren van de Bayonnaise – których konie zostały zabite przez oficerów Bayonnaise). Zy had er niet tegen dat hy te Menado en te Amboina de schipbreukelingen der amerikaansche whalers by zich riep en verzorgde, en zich te grand seigneur achtte om een herbergiersrekening voorteleggen aan 't amerikaansch Gouvernement. (Nie miała nic przeciwko temu, że w Menado i Amboina wzywał i opiekował się rozbitkami z amerykańskich wielorybników, i uważał za niegodne przedstawienie rachunku gospodarzowi rządowi amerykańskiemu; zy had er niet tegen dat hy te Menado en te Amboina de schipbreukelingen der amerikaansche whalers by zich riep en verzorgde – nie miała nic przeciwko temu, że w Menado i Amboina wzywał i opiekował się rozbitkami z amerykańskich wielorybników, en zich te grand seigneur achtte om een herbergiersrekening voorteleggen aan 't amerikaansch Gouvernement – i uważał za niegodne przedstawienie rachunku gospodarzowi rządowi amerykańskiemu). Zy begreep volkomen waarom de officieren van byna elk aangekomen oorlogschip grootendeels by Max logeerden, en dat zyn huis hun geliefd pied-à-terre was. (Doskonale rozumiała, dlaczego oficerowie prawie każdego przybyłego okrętu wojennego w dużej mierze przebywali u Maxa, a jego dom był ich ulubionym pied-à-terre; zy begreep volkomen waarom de officieren van byna elk aangekomen oorlogschip grootendeels by Max logeerden – doskonale rozumiała, dlaczego oficerowie prawie każdego przybyłego okrętu wojennego w dużej mierze przebywali u Maxa, en dat zyn huis hun geliefd pied-à-terre was – a jego dom był ich ulubionym pied-à-terre).

      Was hy niet háár Max? (Czyż nie był jej Maxem?; was hy niet háár Max – czyż nie był jej Maxem?). Was het niet te klein, te nietig, was 't niet ongerymd, hem die zoo vorstelyk dacht, te willen binden aan de regels van spaarzaamheid en huishoudelykheid die voor anderen gelden? (Czyż nie było zbyt małe, zbyt błahe, czyż nie było niedorzeczne, aby jego, który myślał tak królewsko, wiązać zasadami oszczędności i gospodarności, które obowiązują innych?; was het niet te klein, te nietig, was 't niet ongerymd – czyż nie było zbyt małe, zbyt błahe, czyż nie było niedorzeczne, hem die zoo vorstelyk dacht, te willen binden aan de regels van spaarzaamheid en huishoudelykheid die voor anderen gelden – aby jego, który myślał tak królewsko, wiązać zasadami oszczędności i gospodarności, które obowiązują innych?). En bovendien, al mocht er dan soms voor 't oogenblik iets onevenredigs wezen tusschen inkomsten en uitgaven, was Max, háár Max, niet bestemd voor een schitterende loopbaan? (Co więcej, nawet jeśli czasami na chwilę istniała jakaś dysproporcja między dochodami a wydatkami, czy Max, jej Max, nie był przeznaczony do wspaniałej kariery?; en bovendien, al mocht er dan soms voor 't oogenblik iets onevenredigs wezen tusschen inkomsten en uitgaven – co więcej, nawet jeśli czasami na chwilę istniała jakaś dysproporcja między dochodami a wydatkami, was Max, háár Max, niet bestemd voor een schitterende loopbaan – czy Max, jej Max, nie był przeznaczony do wspaniałej kariery?). Moest hy niet weldra in omstandigheden verkeeren, die hem zouden in-staat stellen zonder overschryding zyner inkomsten den vryen loop te laten aan zyn groothartige neigingen? (Czyż nie powinien wkrótce znaleźć się w sytuacji, która pozwoli mu bez przekraczania swoich dochodów dać upust swoim wielkodusznym skłonnościom?; moest hy niet weldra in omstandigheden verkeeren – czyż nie powinien wkrótce znaleźć się w sytuacji, die hem zouden in-staat stellen zonder overschryding zyner inkomsten den vryen loop te laten aan zyn groothartige neigingen – która pozwoli mu bez przekraczania swoich dochodów dać upust swoim wielkodusznym skłonnościom?). Moest háár Max niet Gouverneur-generaal worden van dat lieve Indie, of… een koning? (Czy jej Max nie miał zostać gubernatorem generalnym tych kochanych Indii, albo… królem?; moest háár Max niet Gouverneur-generaal worden van dat lieve Indie – czy jej Max nie miał zostać gubernatorem generalnym tych kochanych Indii, of… een koning – albo… królem?). Was 't niet vreemd zelfs, dat hy niet reeds koning wàs? (Czyż nie było dziwne, że jeszcze nie był królem?; was 't niet vreemd zelfs – czyż nie było dziwne, dat hy niet reeds koning wàs – że jeszcze nie był królem?).

      Als er een fout by haar kon gevonden worden, dan was haar ingenomenheid met Havelaar schuld daaraan, en zoo ooit, dan zou 't hier gelden: dat men veel vergeven moet aan wie veel heeft lief gehad! (Jeśli można było znaleźć u niej jakąś winę, to była to jej sympatia do Havelaara, a jeśli kiedykolwiek, to właśnie tutaj obowiązywało: że wiele trzeba wybaczyć tym, którzy wiele kochali!; als er een fout by haar kon gevonden worden – jeśli można było znaleźć u niej jakąś winę, dan was haar ingenomenheid met Havelaar schuld daaraan – to była to jej sympatia do Havelaara, en zoo ooit, dan zou 't hier gelden – a jeśli kiedykolwiek, to właśnie tutaj obowiązywało: dat men veel vergeven moet aan wie veel heeft lief gehad – że wiele trzeba wybaczyć tym, którzy wiele kochali!).

      Doch men had haar niets te vergeven. (Ale nie było jej nic do wybaczenia; doch men had haar niets te vergeven – ale nie było jej nic do wybaczenia). Zonder nu te deelen in de overdreven begrippen die zy van haren Max koesterde, mag men toch aannemen dat hy een goede loopbaan voor zich had, en wanneer dit gegrond uitzicht zich had verwezenlykt, zouden inderdaad de onaangename gevolgen zyner vrygevigheid weldra uit den weg te ruimen geweest zyn. (Nie dzieląc teraz przesadnych poglądów, które żywiła wobec swojego Maxa, można jednak założyć, że miał przed sobą dobrą karierę, a kiedy to uzasadnione oczekiwanie się spełni, nieprzyjemne skutki jego hojności wkrótce zostaną usunięte; zonder nu te deelen in de overdreven begrippen die zy van haren Max koesterde – nie dzieląc teraz przesadnych poglądów, które żywiła wobec swojego Maxa, mag men toch aannemen dat hy een goede loopbaan voor zich had – można jednak założyć, że miał przed sobą dobrą karierę, en wanneer dit gegrond uitzicht zich had verwezenlykt – a kiedy to uzasadnione oczekiwanie się spełni, zouden inderdaad de onaangename gevolgen zyner vrygevigheid weldra uit den weg te ruimen geweest zyn – nieprzyjemne skutki jego hojności wkrótce zostaną usunięte). Maar nog een reden van geheel anderen aard verontschuldigde hare en zyne schynbare zorgeloosheid. (Ale jeszcze jeden powód zupełnie innej natury usprawiedliwiał jej i jego pozorną beztroskę; maar nog een reden van geheel anderen aard verontschuldigde hare en zyne schynbare zorgeloosheid – ale jeszcze jeden powód zupełnie innej natury usprawiedliwiał jej i jego pozorną beztroskę).

      Ze had zeer jong haar beide ouders verloren, en was by hare familie opgevoed. (Bardzo młodo straciła oboje rodziców i została wychowana przez rodzinę; ze had zeer jong haar beide ouders verloren – bardzo młodo straciła oboje rodziców, en was by hare familie opgevoed – i została wychowana przez rodzinę). Toen ze huwde, deelde men haar mede dat zy een klein vermogen bezat, 'tgeen dan ook werd uitbetaald, doch Havelaar ontdekte uit