Сляды волатаў. Алесь Жук

ландышы, шалфей.

      Лянівыя ліні, карасі, карпы толькі пачынаюць нераставаць. А ў галавасцікаў травяных жаб, якіх мы звычайна называем проста жабкамі, паадвальваліся хвосцікі, і яны выйшлі на зямлю на сваіх лапках, маленькія, прыгожанькія.

      Рачны рак зліняў, скінуў свой панцыр, застаўся голы, з мяккімі белымі клюшнямі. Таму ціхенька сядзіць у сваёй пячоры, пакуль не вырастуць новыя «латы».

Ліпень

      Вяршыня лета. Цвіце, раскашуе квеценню ліпа, і таму беларусы і ўкраінцы называюць гэты час ліпенем. А ў рускіх захавалася назва, дадзеная месяцу ў гонар старажытнарымскага імператара Юлія Цэзара, – «июль».

      Ліпень – самы цёплы месяц года і самы дажджлівы. Вільгаць спрыяе росту травы і лугавых кветак. Самае смачнае сена атрымліваецца з травы, якая цвіце. Таму сяляне і гавораць: «Хоць і шкада кветак, але касі луг, пакуль цвіце».

      На вадзе зацвітаюць белыя гарлачыкі, жоўтыя збаночкі, у самой вадзе з’яўляецца шмат водарасцей, надаючы ёй зялёную афарбоўку, таму і гавораць, што вада «цвіце». У ёй не перастаюць нераставаць нястомныя верхаводкі, уюны. А рак надзеў ужо новы панцыр і пачынае выходзіць на паляванне.

      Даспяваюць суніцы, маліны, касцяніцы, брусніцы, чарніцы, буякі, чорныя і чырвоныя парэчкі.

      Цвіце бульба, пачынае на ўзгорках бела-ружовіцца грэчка, блакітным морам цешаць вока льняныя палі.

      Лес пацішэў ад птушыных галасоў, птушкі гуртуюцца ў перададлётныя чароды, ім трэба карміцца, набірацца сілы для пералёту.

      У глушцоў, цецерукоў, рабчыкаў, чапляў, гусей, качак пачынаецца лінька, і вадаплаўныя ў гэты час сядзяць, схаваўшыся, у надводных зарасніках.

      Лісяняты разам з бацькамі ўжо спрабуюць паляваць на маленькіх зайчыкаў, на мышак. Маладыя ваўкі таксама выходзяць на пробныя паляванні.

      Па ліпеньскім надвор’і людзі спрабуюць прадказваць, якой будзе зіма: «Калі ўлетку на сонцы напячэшся, то ўзімку з холаду натрасешся».

      3 ліпеня – Дзень Незалежнасці Рэспублікі Беларусь (Дзень Рэспублікі).

Жнівень

      Месяц развітання з летам. Жніўнем яго беларусы называюць таму, што сама жнуць збажыну. Украінцы – серпенем, бо калісьці жалі сярпамі. А па-руску жнівень – «август», так названы калісьці ў гонар рымскага імператара Актавіяна Аўгуста.

      У жніўні таксама многа цёплых дзён, але ўсё часцей і часцей прыходзяць прахалодныя ночы, кладуцца на траву золкія ранішнія росы.

      Адчуваецца подых восені, карацеюць дні, даўжэюць ночы, пад раніцу наплываюць густыя туманы. Часта ідуць дажджы, няхай і не зацяжныя, але шчодрыя на ваду, амаль ліўневыя.

      Пачатак жніўня мала чым адрозніваецца ад ліпеня. Але нестае ранейшага буяння кветак. З’яўляюцца першыя жоўтыя стужкі ў косах бярозак. Спеюць яблыкі. Пачынаюць чырванець рабіны, шыпшыны.

      Пачынаецца адлёт птушак у вырай. У лесе ўжо рэдка пачуеш бесклапотны птушыны спеў.

      Пачынае назапашваць на зіму тлушч мядзведзь, які не таўсцеў раней, каб не было горача. А зараз ён нястомна есць ягады, арэхі, жалуды, карэньчыкі раслін. Яму трэба назапасіць на зіму чатыры-пяць пудоў