Отзвук героизма / Батырлык кайтавазы. Шахинур Мустафин

чәчәкләр булып калкып, безгә эндәшәләр кебек…

      Әтиебез Габдрахман да шушы туганнар каберлегендә ятадыр кебек тоела миңа. Нигә дисәң, аның кайнар каны да түгелгән бит шушы тау битләренә. Тозлы маңгай тире дә күп тамган. Заманында без ишле гаиләбез белән шушы тауда – Революция тавында яшәдек… Ә-ә-нә безнең барак урыны. Асты – таштан, өсте агачтан иде аның… Комсомол сафларына да шушында яшәгән чакта бастык. И-и-и, ул чактагы очынулар, шатланулар! Башта комсомолга Котдус абый керде, аннары Миңнемөхәммәт абый, соңыннан – мин… Без, комсомол исеме белән чиксез горурланып, ул елларда ниләр генә эшләмәдек үзебезнең төбәктә. Химзаводта ударникларча эшләү белән бергә, наданнарны укырга-язарга өйрәтергә, өмәләр оештырырга, клубта халыкка концерт-спектакльләр күрсәтергә, спорт ярышлары үткәрергә дә өлгерә идек!..

      Комсомол сафларында тәрбияләнгән ир туганнары турында аеруча горурланып сөйли Габдерәхим абый. Горурланырлык та шул, аларның һәр икесе дә – Котдус та, Миңнемөхәммәт тә – үзләрен тыныч тормышта да, яу кырында да чын кешеләр итеп танытканнар.

      Котдус абыйсы, әтиләре Габдрахман абый үлгәннән соң, гаиләдәге алты баланың иң өлкәне буларак, әнисе Фәрдәнә һәм туганнары өчен йортта төп таяныч булып кала. Гаҗәеп тырыш, һәр эшкә сәләтле Котдус ундүрт яшеннән инде химия заводында эшли башлый. Бераздан аны, иң алдынгы яшь эшчеләрнең берсе буларак, комсомол сафларына кабул итәләр һәм ячейка секретаре итеп сайлап куялар. 1930 елда булдыклы комсомолецны Кызыл армия сафларына алалар. Аннан ул 1932 ел азагында кече политрук дәрәҗәсендә әйләнеп кайта. Тагын җиң сызганып эшкә тотына тынгысыз егет. Бондюгта ОСОАВИАХИМның башлангыч оешмасына нигез салып, дүрт ел дәвамында аның рәисе вазифасын башкара, комсомол яшьләрне чын патриотлар итеп тәрбияли. Кызыклы бер мисал: Бондюг эшчеләр посёлогыннан чыккан алты Советлар Союзы Героеның һәркайсы заманында аның шәкертләре булган бит! Шушы факт үзе генә дә күп нәрсә турында сөйли.

      1932 елда Котдус Габдрахманов ВКП(б) сафларына кабул ителә. Яшь коммунистка бераздан тагын да җаваплырак вазифалар йөклиләр. 1936–1939 елларда ул Татарстан Эчке эшләр халык комиссариатының (НКВДның) Алабуга, Биектау район бүлекләрендә эшли. Алабугада Анна исемле кыз белән танышып, гаилә корып җибәрә. Күпләрне сокландырып, бик тату-матур яшиләр алар. Ак финнарга каршы сугыш башлангач, Котдус үзе теләп фронтка китә. Мотоукчы полкның аерым чаңгычылар батальонында взвод командиры вазифасын башкара. Һәм коммунист лейтенант Габдрахманов бу сугыштан, СССР – Финляндия арасында солых килешүе төзелүгә үз өлешен кертеп, әмма контузия алып һәм яраланып, култык таяклары белән туган авылына кайтып төшә.

      Бөек Ватан сугышы башлангач, Котдус Габдрахман улы, үз теләге белән фронтка җибәрүләрен сорап, тиешле оешмаларга гариза яза.

      – Сезнең бит әле аягыгыздагы яралар да төзәлеп җитмәгән, бераз сабыр итегез! – диюләренә каршы, кистереп:

      – Туган илебезне дошман дагалы итекләре белән аяусыз таптаганда ничек түзеп, тыныч кына өйдә