Отзвук героизма / Батырлык кайтавазы. Шахинур Мустафин

чакырды…

* * *

      …Яу кырыннан кайткач Миңнегаян абыем ныклап төпләнергә тиеш булган йорт нигезе янында уйланып утырам. Буш нигез, бомба төшкән чокырдай, күңелгә шом һәм моң салып каралып тора… Кулымда – бабам белән әбиемнең исән чакта төшкән фоторәсемнәре. Алар җыйнак кына өйләренең капка төпләренә чыгып басканнар да зур өмет белән олы юлга карап торалар. Бабамның сугышта имгәнгән уң кулы, канаты каерылган бөркетнеке кебек салынып төшкән. Карашы – җитди, иреннәре нәрсәдер әйтергә теләгән сымак бераз ачылган. Ак яулыклы әбием дә, сул кулын кашлары өстенә куеп, юлны күзли. Улларын көтәләр…

      Әгәр Миңнегаян абый исән булса, бу нигездә дә тормыш гөрләп торыр иде. Йорттан тирә-юньгә яктылык сибелер, җыр ургылыр иде. Тәрәзә алларында гөлләр кояшка үрләр иде. Сабый балаларның җиз кыңгыраудай чыңлап торган шатлыклы тавышлары бүгенге кебек эчпошыргыч тынлыктан качарга ярдәм итәр иде…

      Юк шул, сугыш – аяусыз, сугыш – рәхим-шәфкатьсез! Күпме асыл ир-атларны үзенең комсыз тегермәненә салып тарттырган, күпме тол-ятимнәрне арттырган ул! Күпме карт-карчыкларны газиз улларыннан, сөекле кызларыннан – соңгы терәк-таянычларыннан аерган ул!

      Буш нигезләр – авылларның үзәк өзгеч моңы, мәңге таралмас сагышы. Буш нигезләр – сугышка чиксез көчле нәфрәт билгесе!

      М. Ибраһимовныңәти-әнисе (уртада) һәм якын туганнары Җиңүкөнендә Мамадыш районы, Урта Кирмән авылы

      Буш нигезләр – сугыш дигән афәтнең ниндилеген искәртүчеләр дә, кабат сугыш ялкынын булдырмас өчен көрәшне туктатмаска кирәклеген кисәтүчеләр дә!

      Буш нигезләр – яу кырыннан кайтмый калганнарның Тынычлык өчен изге көрәшкә чакырган үтә җитди карашы һәм тетрәндергеч авазы да ул!..

      Буш нигезләр үзләренең Бөек Ватан сугышында һәлак булган хуҗалары турында тарихчы эзтабарларның, авыл җирлеге һәм хуҗалык җитәкчеләренең, мәктәп директорларының, мөгаллимнәрнең, мәдәният учакларында эшләүчеләрнең… – һәммәбезнең тирәнтен кызыксынуларын көтәләр, аларга багышлап «Хәтер» мемориаллары, «Сугышчан дан» почмаклары булдырганны, күмәкләшеп «Батырлык елъязмасы» тудырганны өмет итәләр.

      Әйе, беркем дә, бернәрсә дә онытылырга тиеш түгел! Бу – Җиңү хакына яу кырында шәһит киткән, тылда көнне төнгә ялгап эшләгән бихисап фидакяр җаннарның безгә изге васыяте, үтенеч-теләге дә!..

      Албай төбәгенең биш батыры

      Һәр төбәкнең, һәр авылның кабатланмас үз тарихы бар. Әнә шул гыйбрәтле вә данлы тарихны тудыручылар – теге яки бу авылның фидакяр җанлы, якты күңелле, көчле рухлы, тынгысыз кешеләре. Аларның нурлы исемнәрен галиҗәнап Вакыт һич оныттырмый, кешеләрнең исләренә әледән-әле төшереп тора.

      Шулай дигәч тә, хәтеремдә 2010 елның май ае яңарды. Бөек Ватан сугышында җиңүебезнең 65 еллыгын бәйрәм иткәндә, Мамадыш районының Албай авылында берьюлы биш каһарманга, шулай ук яу кырында һәлак булган һәм исән кайткан якташларга багышланган мемориаль үзәк ачылды. Әлеге тантанага