Entelektüelin kutsal kitabı - biyografiler. David S. Kidder

Han Hanedanı 220 senesine kadar devam etti. Çin kültürü üzerinde büyük bir etkisi oldu. Öyle ki “han” kelimesi halk anlamına gelen genel bir sözcüğe dönüştü.

      2- Yaptığı buluş için Cai Lun’u onurlandırmak adına ona Lung-Thing Markisi unvanı verildi. “Kağıt yapımının koruyucu azizi” olarak kendisine Çin’de yüzyıllar boyunca büyük saygı gösterildi.

      3- Çin İmparatorları Cai Lun’un ölümünden sonra kağıt yapımını bir sır olarak sakladılar. Bu sırrın 751 yılında, Çin kağıt imalatçılarının Araplar’la yapılan bir savaşta esir alınmalarıyla ortaya çıktığı söylenmektedir. Sırrı açığa vurmaları için zorlanmışlardı.

      Agrippina

      Agrippina (15-59) Roma İmparatoru Claudius’u (MÖ 10-MS 54) öldürmeye karar verdiğinde kolaylıkla onun yanına yaklaşabiliyordu çünkü evliydiler. 54 yılında imparatora bir tabak dolusu zehirli mantar verdi. Bu hareketiyle kocasını öldürüp Roma tarihinin en talihsiz dönemlerinden birinin başlamasına neden oldu.

      Antik Roma’nın en güçlü kadınlarından bir olan Agrippina, İmparator Augustus’un (MÖ 63-MS 14) soyundan geliyordu. Etkili bir politik hanedanın üyesiydi. Kardeşi Kaligula (12-41), 37-41 yılları arasında imparator olmuştu. 49 yılında üçüncü kocası Claudius’la evlendi. Agrippina’nin ilk evliliğinden Lucius Domitius Ahenobarbus (37-68) adında bir çocuğu vardı. Lucius, daha sonra imparator olacak olan ünlü Neron’dan başkası değildir.

      Agrippina, Claudius’la evlendiği sırada dahi acımasız bir komplocu olarak tanınmıştı. Erkek kardeşini öldürmeyi amaçlayan bir komploya adı karışmış ve Akdeniz’de bir adaya sürgüne gönderilmişti. O sürgündeyken ailesi Roma’daki gücünü korudu. Aslına bakılırsa Claudius onun amcasıydı. Agrippina bu evliliği tamamen politik sebeplerle yapmıştı. Bu sayede oğlu Neron imparatorluğun halefi olacaktı.

      Claudius ise 53 yılından sonra farklı düşünmeye başladı. Tahta kendi biyolojik oğlu Britannicus’un (41-55) geçmesini istiyordu. Agrippina kocasının Neron’u halefi olmaktan çıkarmasını engellemek için en uygun çözüm yolunun kocasını öldürmek olduğuna karar verdi.

      Neron’un hükümranlığı, gaddarlığı ve beceriksizliği ile efsaneleşecekti. Hıristiyanlar’ı hedef alan ilk büyük zulüm onun döneminde gerçekleşti. Üvey kardeşi Britannicus’un da içinde bulunduğu binlerce muhalifini idam ettirdi. 64 yılındaki büyük yangın sırasında Roma cayır cayır yanarken Neron sadece keman çalmıştı. 68 yılında görevden alındı ve intihar etti.

      İronik bir biçimde kurbanlarından biri de annesi Agrippina’ydı. 16 yaşında tahta geçtiği sırada büyük ölçüde annesinin etkisi altındaydı. Ne var ki annesi, Poppaea Sabina ile olan ilişkisini uygun görmedi. Poppaea ile evlenmek için önündeki bütün engelleri ortadan kaldırmak isteyen Neron, 59 yılında Agrippina’nın öldürülmesini emretti. Agrippina öldürüldüğü sırada 44 yaşındaydı.

Ek Bilgiler

      1- Barok bestekar George Handel (1685-1759), 1709 yılında Agrippina adlı bir opera yazmıştır.

      2- Claudius’un üçüncü karısı Messalina (20-48), kötü bir üne sahipti. Yaşlı Pliny’e (23-79) göre bir fahişe ile yarışa girmiş ve yirmi dört saatte yirmi beş erkekle birlikte olarak onu yenmişti.

      3- Poppaea Sabina’nın ikinci kocası olan Marcus Salvius Otho (32-69), 69 yılında imparator olmuş ve üç ay boyunca tahtta kalmıştır. Sık sık imparator değişimlerinin yaşandığı o yıl “Dört İmparator Yılı” olarak tarihe geçmiştir. Otho, rakiplerinden birine karşı verdiği savaşı kaybedince intihar etmiştir.

      Virgil

      Virgil (MÖ 70-19) bir Antik Roma şairidir. Roma’nın kuruluşunu anlatan destansı bir şiir olan Aeneid’in yazarıdır. Antik dönemin en etkili Latin metinlerinden biri olan bu yapıt Romalıların şehir tarihi ve Roma’nın dünyadaki yeri ile ilgili düşüncelerinin şekillenmesinde önemli bir rol oynamıştır.

      Tam adı Publius Vergilius Maro olan Virgil’in hayatının erken dönemi ile ilgili ayrıntılar bilinmemektedir. Julius Sezar (MÖ 100-44) suikastinden sonraki dönem boyunca, Virgil birdenbire daha sonra geleceğin imparatoru Augustus (MÖ 63-MS 14) olacak olan Sezar’ın evlatlık oğlu Octavian’ın müttefiki ve propagandacısı olarak ortaya çıkmıştır.

      Virgil’in ilk büyük eseri olan Eclogues, Sezar’ın ölümünün hemen ardından yazılmıştır. Kimi yerleri erotik kimi yerleri ise politik olan bu uzun şiir, Octavian’ın gücü eline geçirmesinin meşru bir hareket olduğunu anlatmaktadır.

      Virgil’in bir sonraki şiiri olan Georgics, MÖ 29 yılında Octavian’ın büyük düşmanı, Mark Antony’i (MÖ 83-30) mağlup etmesinin ardından tamamlanmıştır. Söylendiğine göre Virgil bu şiiri, hasta yatağında iyileşmeye çalışan Octavian’a okumuştur.

      Aeneid’i yazmak Virgil’in on yılını almıştır. Ölümüyle yarım kalan eseri, Aeneas’ın mitolojik öyküsünü anlatmaktadır. Aeneas, Truva yenilgisinden sonra kaçan Truvalı bir savaşçıdır. Ordan oraya dolaşmış, çeşitli zorlukların ardından İtalya’ya varmıştır. Efsaneye göre Roma’yı onun ataları kurmuştur. Şiir, Roma emperyalizminin ulusun kutsal kaderi olduğunu belirterek son bulur. Bu düşünce, Roma’nın sonraki dört yüzyıl boyunca gerçekleşecek olan yayılmasını destekleyen bir ideoloji haline gelecektir.

      Kimileri bronzla çalışır ve mermerden yüzler yaparlar. Diğerleri yasalarla konuşur, etkili savunmalar yaparlar. Ya da gökyüzündeki patikaları ölçer, yükselen yıldızları önceden tahmin ederler. Sen kendine bak Romalı! Ulusları kanunla yönetmek (sana yakışan budur) ve barışa giden yolu inşa etmek. Fethedilenlerin canını bağışlamak ve onların şanını yerle bir etmek.

      Virgil, Augustus’a eşlik ettiği Yunanistan seyahati sırasında hayatını kaybetmiştir. Aeneid, şairin ölümünden sonra yayınlanmıştır. Eseri, Homer’in Yunan destanları İlyada ve Odyssea’nın geleneğini sürdüren bir başyapıt olarak büyük beğeni kazanmıştır. Aynı zamanda ulusal kuruluş mitlerini inşa ederek Roma imajının inşasına katkıda bulunmuş ve imparatorluğun büyümesine meşruiyet kazandırmıştır.

Ek Bilgiler

      1- Virgil’in çalışmalarındaki pek çok söyleyiş, Batı kültürünün bir parçası haline gelmiştir. “Omnia vincit amor: Aşk her şeyi fetheder” deyişi ilk olarak Virgil’in Eclogues eserinde geçer. “Timeo Danaos et dona ferentes: Hediye getirdiklerinde bile Yunanlılar’dan korkarım” sözü ise Aeneid’de yer alır. Ve Amerika Birleşik Devletleri’nin mottosu olan “E pluribus unum: Birlik çoklardan oluşur” Virgil’in şiirlerinden birinden alınmıştır.

      2- Aeneid’in yıpramış bir orijinal kopyası, Thomas Jefferson (1743-1826) tarafından ABD Kongre Kütüphanesi’ne bağışlanmıştır.

      3- Virgil’in Dante (1265-1321) üzerinde büyük bir etkisi vardır. Virgil İlahi Komedya’da (1321) bir karakter olarak ortaya çıkar.

      Boudica

      Keltlerin savaşçı kraliçesi Boudica’nın dış görünümü bile Romalıların korkması için yeterliydi. Dizlerine kadar uzanan kızıl saçları vardı. Boğumlu altın bir gerdanlık takıyordu. Romalı tarihçilere göre yanında her zaman korkunç bir kılıç taşıyordu ve “görünümü dehşet vericiydi.”

      Romalıların gerçekten de Boudica’dan korkmak için haklı