СИЁСАТШУНОСЛИК. Муқимжон Қирғизбоев

тутади;

      –сиёсатшунослик фани баҳолаш функциясини ҳам бажариб, унда у ёки бу ижтимоий субъектнинг сиёсий объектлар тўғрисидаги нуқтаи назаридан ҳукмлар чиқаришини қабул қилиш ёки қабул қилмаслик тўғрисидаги қарор қабул қилиш жараёни амалга оширилади. Бошқача айтганда, сиёсий ҳодисалар олимлар томонидан амал қилиш шарт бўлган ва илмий таҳлилнинг таркибини ташкил этадиган қадриятли баҳолашларга учрайди. Албатта, бунда “тарафкашлик”ка йўл қўйилмайди, балки бу жараён англашнинг ўзига хос йўли сифатида намоён бўлиб, ҳодисаларни сиёсий фактларга айлантирувчи субъектив аҳамиятга молик воқеликларга нисбатлар беришдан иборат ҳолда амалга оширилади;

      –сиёсатшунослик қиёслаш функциясини бажаради. Унда турли тенденциялар ва уларни ривожланиши, таснифлашлар, қонуниятлар кабиларга оид хулосалар ва баҳолашларни шакллантиришдан олдин турли сиёсий ҳодисалар (ҳокимиятлар тизимлари, идора этиш режимлари, сиёсий маданият турлари ва бошқалар) ўзаро қиёсланади;

      –сиёсатшуносликнинг қайта ўзгартириш функцияси ҳам муҳим аҳамиятга молик жараёндир. У жамият эҳтиёжлари асосида ҳокимият соҳасининг амалий фаолиятига киритиладиган, давлат бошқарувидаги “чиқим ва харажатларни” камайтирадиган, эришадиган натижаларни мақсадларга мувофиқ келишини таъминлайдиган билимларни шакллантиришни назарда тутади. Шу тариқа, сиёсий фан у ёки бу даражада ҳокимият соҳасида амалий ўзгаришлар қилиш билан боғлиқ бўлиб, у турли сиёсий кучларни мақсадлар сари хатти-ҳаракатларига таъсир этиб туради;

      –сиёсий фан башорат қилиш функциясини ҳам бажаради. Унга мувофиқ, мақсадларни амалга оширишни қўллаб-қувватлайдиган, гипотетик тарзда бўлажак ўзгаришларни аниқлашга уринувчи, амалга оширилган хатти-ҳаракатларни эътироф этувчи билимларни ишлаб чиқиш зарурияти асосида истиқболда рўй бериши мумкин бўлган оқибатлар тўғрисида тахминий тасаввурлар шаклланади. Мазкур функцияни амалга ошириш натижасида ҳокимият учун интилаётган кучларнинг долзарб хатти-ҳаракатларини тўғрилаб туриш имконини берувчи сиёсатнинг келажакдаги дастлабки қиёфаси шаклланади;

      –сиёсатшунослик фанининг ижтимоийлаштириш функцияси ҳокимият муносабатларида иштирок этадиган кишиларнинг сиёсий онгини шакллантиришга қаратилган. Бу функцияда сиёсий фан у ёки бу даражада сиёсий жараёнларга тортилган индивидларнинг ҳаётий фаолиятларини кузата бориб, уларнинг ҳокимият соҳасида турли ролларни бажаришида, ўз манфаатларини ҳимоялаш учун сиёсий ҳокимиятдан фойдаланиш имкониятларини аниқлашда уларнинг тасаввурларини рационал тарзда шаклланиши учун шарт-шароитлар яратиб беради.7  Бу функция индивидлар сиёсий маданиятини шакллантириш омили сифатида ҳам муҳим аҳамият касб этади.

      Сиёсатшунослик фанининг юқорида қайд этилган мақсад ва вазифаларидан кўриниб турибдики, унинг жамият сиёсий тизимини ўрганишдаги тадқиқ этиш, башорат қилиш ва амалий роли бениҳоя каттадир.

      2. Ижтимоий фанлар тизимида сиёсатшунослик

      фанининг