Қашқадарё воҳасининг бахши-оқинлари.. Норқизил Кенгбоев

                         Сўйлар Жамбул, Абай-иков.

      Оқинлариман айтишиб,                                                 Ғолибликка хўп тортишиб,                                                 Куйладикда илҳом тошиб,                                                 Ўзбек мену Қозоқ иков,

      Улар элга бўлиб падар,                                            Бахт улашди само қадар,                                Қодир айтдим имкон қадар                          Устоз Жамбул, Абай-иков.

      Қодир бахши термани тугатиши билан залдаги томошабинлар, беллашувда иштирок этган бахшилар-у созчилар, ҳатто ҳайъат аъзолари ҳам ўрнидан туриб чапак чала бошлайди. Дўмбирасини созлаб айтишувга шайланиб турган рақиби-Қозоқ оқини югуриб келиб Қодир бахшини бағрига босади. Бугунча ўзбегим, ўз оғам ғолиб дея унинг қўлини баланд кўтаради.

      1974 йилда эса дунё маданиятининг бешикларидан бири Париж шаҳрида ўтказилган халқ оғзаки ижодкорларининг Бутунжаҳон конгрессида Қодир бахши ҳам иштирок этади.

      Жаҳоннинг манаман деган оқину бахшилари қатнашган йиғинда ҳар бир иштирокчи учун ўз саньатини намойиш этишга беш дақиқадан вақт берилади. Анжуман ҳакамларига дастлаб мўъжазгина бўлиб кўринган Қодир бахшининг вужуди у куйлаган сайин улуғворлик касб эта боради. Қодир бахши қисқагина термасида ўз юрти, унинг гўзал тоғлари, хазиналарга бой даштларини таъриф ва тавсиф этади. Унинг ширали ва жарангдор овози, дўмбирасининг саси тўпланганларни сеҳрлаб қўяди.

      Беш минг кишилик йирик концерт залида ҳамма оёққа қалқиб, қарсак билан Қодир бахшини олқишлашади.

      1981 йил сентябр ойининг бошлари,қўшни Тожикистонда ўзбек адабиёти ва санъати кунларини ўтказиб қайтаётган санъаткорлар, адиб ва шоирлар тоғли Деҳқонободда бир муддат тўхтаб тушлик қилишни лозим топишади. Улар сафида ўзбек адабиётининг таниқли вакиллари Зулфия Исроилова, Сарвар Азимов, Пиримқул Қодиров, Мирмуҳсин, Эркин Воҳидов, Абдулла Орипов, Назармат ва бошқалар бор эди. Адабиёт ва санъат намоёндаларининг Деҳқонободда тўхташини билган туман фирқа қумитасининг котиби Қодир бахшини айттириб келади. Давра айни қизиган, мушоира авж олганда, котиб "Бизда бир бахши бор, эшитиб кўрмайсизларми?" дея Қодир бахшини таништиради. Халқ оғзаки ижодининг яхши билимдони, болалиқда Фозил шоирдек достончиларни кўп бор тинглаган таниқли адиб, драматург ва адабиётшунос, ўша вақтда Ўзбекистон Ёзувчилар уюшмаси раиси бўлган Сарвар Азимов бу таклифни хурсандчилик билан маъқуллайди.

      Давранинг қуйироғида ўтирган Қодир бахши меҳмонларга салом бериб, дўмбирани қўлига олиб, бир шўх куйни ижро этгач, "Қашқадарё" термасини бошлайди. Терманинг учинчи банди ўта кўтаринкилик билан ижро этилганда, давранинг тўрида утирган Зулфия бундан таъсирланиб, бахшидан ўша бандни яна қайтаришни сўрайди:

      Тоғ бошида оппоқ қор,                                           Тинмай соғар сутини,                                           Бир