Чернобиль таваллоси. Светлана Алексиевич

Ёнимиздан ўтаётган одамларнинг ҳаммаси куларди.

      Ўткир нурланиш касалликлари клиникаси – ўн тўрт кеча-кундуз… Инсон бу ерда ўн тўрт кунда вафот этади…

      Меҳмонхонада биринчи кунданоқ мени нурланиш даражасини ўлчовчилар текширишди. Кийимкечак, жомадон, туфли – ҳаммаси “ловулларди”. Барини шу ернинг ўзидаёқ олиб қўйишди. Ҳатто ички кийимларимни ҳам. Фақат пулларимга тегишмади. Уларнинг ўрнига эллик олтинчи размердаги касалхона кийимини, бошмоқнинг эса қирқ учинчи ўлчамдагисини бердилар, ҳолбуки, кийимларим ўлчами қирқ тўрт, оёғимники эса ўттиз етти эди. Кийимни, балки, қайтариб олиб келармиз, дейишди, эҳтимол, қайтариб бўлмас, у “тозалов”га дош берадими, йўқми…

      Худди шу алпозда унинг олдига бордим. У қўрқиб кетди: “Ё тавба, сенга нима бўлди?” Мен эса бир йўлини қилиб шўрва пиширдим. Сув қайнаткични сувли шиша банка ичига соламан… Товуқ бўлакчаларини ҳам унинг ичига ташлайман… Майда-майда бўлакчалар… Кейин кимдир (менимча, фаррош ёки меҳмонхона навбатчиси бўлса керак) сирли идиш – қозончасини берди. Кимдир барра петрушка кўкатини тўғрашим учун тахтакачини… Касалхона кийимида бозоргача бора олмаганим учун бу кўкатни ҳам кимдир олиб келиб берди. Аммо бари бефойда эди, у ҳатто суюқлик ича олмас… хом тухумни ҳам юта олмасди… Мен эса унга хуштаъм нимадир топиб келтиргим келарди! Гўёки бу унга мадад бўладигандай. Почтагача югуриб бордим: “Қизлар, илтимос, тезда ота-онамга, Ивано-Франковскка қўнғироқ қилишим керак. Бу ерда эрим ўляпти”. Негадир улар қаерданлигим ва эрим кимлигини англагандай, дарҳол алоқани улаб беришди. Отам, опам ва укам ўша куниёқ олдимга, Москвага учдилар. Улар буюмларимни олиб келишди. Пул келтиришди.

      Тўққизинчи май… У менга доим: “Москва нақадар гўзаллигини тасаввур ҳам қила олмайсан! Айниқса, Ғалаба байрами куни, самода салют берилганда! Бу томошани кўришингни хоҳлайман”, – дерди. Хонасида, унинг олдида ўтирибман, у кўзларини очди:

      ─ Ҳозир кундузими ёки оқшомми?

      ─ Кечки тўққиз.

      ─ Деразани оч! Салют бошланади!

      Деразани очдим. Саккизинчи қават, бутун шаҳар кўз ўнгимизда намоён бўлди! Осмонда бир даста оловли гулдаста чақнайди.

      ─ Вой, қойил!

      ─ Сенга Москвани кўрсатаман, дегандим. Бир умр байрамларда сенга гул совға қиламан, деб ваъда бергандим…

      Ўгирилдим – у ёстиғининг остидан уч дона чиннигул олди. Ҳамшира қизга пул берган экан, у сотиб олиб келибди.

      Югуриб бориб уни ўпиб қўйдим:

      ─ Ягонам! Севгим менинг!

      У койиб қўяди:

      ─ Сенга шифокорлар нима деган? Мени қучоқлаш мумкин эмас! Ўпиш мумкин эмас!

      Менга уни қучишни ман этишган. Силашни ҳам… Лекин мен… Уни кўтариб, каравотга ўтқиздим. Чойшабини қайта тўшадим, ҳарорат ўлчагични қўйдим, тувак тутиб, уни тўкиб келдим… Артиб, тозаладим… Тун бўйи ёнидаман. Унинг ҳар бир ҳаракатини қўриқладим. Нафасини пойладим.

      Яхшиямки, бу ҳол палатада эмас, йўлакда юз берди… Бошим айланиб кетди, дераза токчасини