Үһүйээннэр, номохтор. Багдарыын Сүлбэ

уолугар кэлэн, күүстээх илиитинэн ыга туппута. Анараа киһи, хотторбутун билэн, Хатыска туһаайан маннык саҥалаах буолбута: «Мин Орто Халыма курдук ыраах сиртэн эн сөҕүмэр күүскүн, бөҕөскүн истэн, өлөрөргө сананан кэлбитим. Эн курдук 39 киһини өлөрөн турардаахпын. Түөрт уонуспун, эйиигин, өлөрбөккө хааллым. Кырдьык даҕаны, эн эт киһи иҥиирдээҕэ, сылбырҕата аатырыан аатыран сылдьыбыт эбиккин. Онон өс-саас, хаһан даҕаны эн миигин син биир өлөрөрүҥ биллэр. Онон бу мин дьоммун, үчүгэйдик тэрийэн, дойдуларын диэки атааран кээһээр. Эн бэйэҥ да билэриҥ курдук, кинилэр эйиэхэ туох да буруйа суох дьон. Онон киһи өйдөөҕө киһи буолуохтааххын. Кинилэри, бука диэн, тыытымаар, эппитим курдук, тэрийэн ыытан кэбиһээр».

      Хатыс, киһитэ эппитин курдук, кинилэри тыыппакка, сүрдээх үчүгэйдик бары өттүнэн сүбэлээн-амалаан, өйүөлээн-хаһаалаан, кэлбит суолларын устун ыыталаан кээспитэ. Уонна кинилэргэ туһаайан маннык саҥалаах турбута: «Бу эдэр оҕолор, аҕаҕыт курдук, хаһан эмэ мин диэки эргиллэн, өһү-сааһы ситиһэ кэлимээриҥ. Эһиги миигин үчүгэйдик биллигит. Ити, өйдүүр буоллаҕына, ийэҕит эһиэхэ этиэҕэ».

      Ити кэнниттэн уһун кэмнэргэ Хатыс куолутунан уруккутун курдук бултаан-алтаан күнү-дьылы билбэккэ олорбута. Кыратык сааһыран барбыта. Дьэ, ити Орто Халыматтан хаалбыт икки ыччата, саастарын ситэн, күүһүрэн-уоҕуран баран, аҕаларын кытта сылдьыбыт Хатыс Эбэлэригэр Хатыс оҕонньортон төрөппүт аҕаларын иэстэһэ диэн тиийэн кэлбиттэрэ. Хатыс кинилэри, оччо-бачча кыыһырбакка-уордайбакка, киһилии үчүгэйдик көрсүбүтэ. Уонна кинилэргэ, аһата олорон, маннык диэн туһаайан саҥа саҥарбыта: «Эһиги сааскытынан эдэргит, саҥа сири-дойдуну кэрийэн, сырыыны-айаны сылдьан дьон бэртэрэ буолбуккут. Оттон мин инним кылгаан, сааһыран, урукку кыаҕым, күүһүм мөлтөөн сылдьабын. Онон эһиги, бука, миигиттэн өс-саас ситиһэ кэлбиккитин мин, кырдьаҕас киһи, өтө сэрэйэбин. Эһигини кытта мин охсуһар, күүһүргэһэр кэмим буолбатах. Онон, оҕолоруом, мин усулуобуйалаахпын. Бу көрөҕүт дуо, ол тордоҕум үрдүгэр турар хороҕор тааһы. Ити мин биһикпин уурбут, бэрт кыра сааспыттан санаам тохтообут Ийэ Тааһым буолар. Мин ити таас үрдүгэр алтан уҥуоҕум араҥастаныан, көмүс уҥуоҕум көтөҕүллүөн баҕарбытым. Онон ытык кырдьаҕас киһи тылын эһигини ылыныахтара диэн эрэнэн этэбин. Оччолорго, эһиги аҕаҕыт тылын истэн, эһигини мин тыыппакка ыытан турардаахпын. Ол ону да санааҥ. Бу үрэх уҥуоргу-маҥааргы өттүгэр турар икки хороҕор таас төбөлөрүгэр тахсыаҕыҥ. Мин эһиэхэ сэттэлии оҕу биэриэҕим. Эһиги маҥнай миигин эр-биир ол охторгутунан ытаарыҥ. Мин бэйэм баҕарар Ийэ Тааспар уҥуоҕум сытыан баҕарабын. Оттон сыыһа туттар түбэлтэҕитигэр, мин бу эһиги курдук эдэр оҕолору өлөртөөн, онно-манна өс-саас оҥорор санаам суох. Кэлэн ааспыт бэлиэҕитигэр хаҥас илиигит чылгын сөмүйэтин өрө уунан тураарыҥ».

      Дьэ, ити курдук кэпсэтиһэн, быһаарсыһан, утарыта турар хороҕор тааска ыттыбыттара. Анараа дьоннор кулгаахтарын кураатыгар дылы тардыалыы-тардыалыы бииртэн биир оҕу, Хатыс диэки туһаайан, ыытан испиттэрэ. Ол эрээри биһиги киһибит,