Сайланма әсәрләр. 3 т. / Избранные произведения. Том 3. Нурислам Хасанов

белән сыдырып авызыма капканым бар иде минем…

      Әни! Су буйлап бара-бара, мин менә сез он тарткан тегермән ташына килеп төртелдем. Хәзер инде аның кирәге беткән. Тегермәнне электр тарта. Ләкин миңа бу таш – дөньяда иң кирәкле ташларның берсе! Аннан һаман да мине исән калдырган, үткән елларның тәмле икмәк исе аңкый кебек. Алай гынамы соң, ул ата-бабаларыбызның моң-зарларын әле дә көйләп әйләнә төсле. Хикмәтле таш ул! Җир шарыдай түгәрәк, хәтта бер-берсенә охшаш, бертуганнар кебек. Алабута, чүп үләннәрен аралап, аның читенә килеп утырам. Үткәннәрне хәтерләткән таш башымны түбән идерә… Һәм мин, уемнан төрлесен кичерә-кичерә, кайту юлына борылам…

      Бүген келәткә генә кереп йоклыйм әле. Төн җылы кебек. Су буенда кемнеңдер казы аерылып ялгыз калган. Тора-тора да җан әрнетеп кычкырып куя. Йокыга китәм дигәндә, генә тагын моңсу авазын сала! Әни! Әйтерсең ул каз миңа синең чит җирләрдә очрашу көтеп яшәгән сеңелләреңнең хәбәрен ишеттерергә тели. Тавышы йөрәкне өзә. Йокы качырып, күңелгә сагыш аралаш моң агылып керә:

      Кыйгак-кыйгак каз кычкыра…

* * *

      …Ишелмәсәң иде син, яр! Сине хәзер болай, читән тотып, ныгытып ятмаган да булыр идем…

      Әни! Тагын борчылып яныма чыгып киләсең инде.

      – Алай ук тырышып эшләмә, торган яр торыр иде әле, – дисең.

      Юк, әни, аны хәзер солдат ялы узып киткәнче эшләп калырга кирәк.

      Председатель теге көнне үк:

      – Кайчан эшкә чыгасың инде, кайтканыңа ике атна булды, – дип белдерде.

      – Кая кушасыз? – дип сорадым.

      – Тимерче Әсгать янына төшеп торырга туры килер әлегә, – диде. Аннары кая куяргадыр исәбе.

      – Юк эшкә керештең бугай син, улым. Үзеңә генә авыр да. Агачлар утырткан булсак та торыр иде әле шунда.

      – Үзем беләм ич инде мин, әни.

      – Бетеренәсең, дим.

      – Юк ла…

      Әнинең дә бармак буыннары ябыгудан кабарып калган. Еллар буе юылудан калкып торган идән ботаклары сыман.

      – Әйдә, ашарга кер инде суынганчы. Бәрәңге дучмагы пешергән идем.

      – Хәзер, әни. Менә бу җирен генә бетереп алыйм да…

      Тукта әле! Нигә бу кош каршымда очына? Инешнең йә теге, йә бу ярына куна да, озынча койрыгын тибрәтә-тибрәтә, каралы-аклы түшләрен елтыратып, чикләвектәй башкаен бора-бора, миңа карый. Су кошы бу, чәпчек. Әллә бу ярга оясын корган инде? Әйе. Менә ич. Ярга ятьмәдәй җәелеп ябышкан тамырлар арасына кереп оялаган. Күкәйләре бишәү. Димәк, ул оясын шулай саклый. Нәни йөрәге күкрәк читлегеннән чыгардай булып тибенәдер. Курыкма, кошкай! Мин синең ояңны җимерми генә узармын… Кошлар да үз оялары өчен борчылалар шул… Ә мин әти нигезен кайгыртырга тиеш… Шулай кирәк. Бу бакчага тагын агачлар утыртып җибәрербез. Язларын чәчәкләре хуш ис таратыр. Тормыш дәвам итәр. Ә бу инеш сулары гомер агышларымны хәтерләтеп агар да агар.

1985

      Язмышың сыналганда…

      1

      – Китәргә кирәк бу эштән! – диде Ринат, тәмам аптырап, һәм нечкә итеп очланган карандашын сызым кәгазьләре өстенә ташлады. Конструкторлык группасында гадәти