Сайланма әсәрләр. 2 т. / Избранные произведения. Том 2. Нурислам Хасанов

тиенгә җиткән. Акчалар кайда, аларны кем үзләштергән?.. Төгәл белүче юк… Бу астыртын эш турындагы хәбәр районга тиз кайтып җитте, һәм райпо документларына арест та салынды. Инде нишләргә? Бу бәладән ничек котылырга? Теңкәгә тигән сораулар аның йокысын качырды…

      Тукбаевның да мие кайнады. Ул да үзенчә уйланды, тегендә чапты, монда чапты, кемнәр беләндер сөйләште, киңәште. Ахырда, бер карарга килеп, иртә таңнан Борнаш белән очрашты, аңа туып өлгергән фикерләрен бәйнә-бәйнә аңлатты: «Борнаш! – диде. – Бу эшне син үз өстеңә ал, мине бутама… Эшне групповойга җибәрмик. Син үз өстеңә аласың и… Хатыныңа, гаиләңә ярдәм итәчәкмен…»

      Ул Тукбаев сүзләренә ышана калды, аннары бар кыек эшләрне үз инициативасы белән башкарган булып чыкты. Тик уйланган эшләре барып чыкмады Борнашның. Соңгы чиктә таяныр, калын кесәле яклар кешесе табылмады…

      Бүген дә йокысыз интеккән Борнашның шул изолятордагы хәлләрне кабат исенә төшерүдән кысылган күз төпләренә кара күләгә сарды. Җанын җәберләү шуннан башланды да инде. Караңгы, салкын камера. (Анда сиңа беркем дә райпо сыен, райпо мөмкинлекләрен әзерләп куймаган.) Тузанга баткан тонык лампочка яктысы күңелне күтәрә алмый, рухыңны изә. Күңел дәрьясын соры томан сарган… Көненә берничә тапкыр чакыртып сорау алалар. Аңа бик мөһим җинаять эшләрен тикшерүче Соткин дигән кешене билгеләгәннәр. Аның калайланган күзләре аеруча зәһәр, карашы җаныңны айкап бораулый иде. Ул синең уй-фикерләреңне һаман да бутарга, эздән яздырырга тырыша. Аңа теләсә нинди ысул белән, рухыңны сындырып булса да, үз максатына ирешү – җинаятьне ачу, раслау өчен саллы дәлилләр кирәк.

      Утыз биш яшьләр тирәсендәге Соткин кылыч борынлы, яңак сөякләре калку, карашы чәнечкеле. Аңа иң мөһиме ахыргы уңай нәтиҗә зарур. Ул йөзен кырык төрлегә үзгәртә, хәлеңне чын күңелдән «аңларга» да тырышкандай итә. Аның ясалма кыланышларыннан ике каш өстендәге маңгай тиресе, вак-вак сырлар ясап, баскычлы пирамида хасил итә.

      Һәм ул, көттерми, чираттагы соравын бирә:

      – Йә, Шабаев, эшнең дөресен сөйләргә уйладыңмы? – ди.

      – Мин дөресен әйттем бит инде.

      – Ялган, мин сиңа ышанмыйм.

      – Анысы сезнең эш…

      Соткин чыгырыннан чыкты:

      – Син бик чәпчемә, кикригең шәлперәймәсен. Синең кебек әтәчләрне бик күп күргән без.

      – Анысына шикләнмим.

      Соткинның йөнтәс бармаклары өстәл өстендә биеп алды. Аның терекөмештәй ялтыраган күзләре Борнаш артында үрә катып басып торган сакчыларны да күзәтте. Алар сыннарын янәдән турайтты.

      – Тәк, тәк, – диде Соткин, сүзен дәвам итеп. – Син, Шабаев, бәрәңге сатып акча үзләштерүне бер кеше генә башкармаганны яхшы беләсең. Башыңны тилегә салма. Әйт, кем боерыгы белән башкарылды бу эш? Тукбаевныкы беләнме?

      Борнаш бер үк сүзләрне кабатлады:

      – Бәрәңгене мин төяттердем, машиналарны мин озаттым…

      – Ялганлыйсың… Биш меңлек табыш кем кесәсенә керде?

      – Белмим. Миндә юк…

      Борнаш кесәләрен какты.

      – Тукбаев