Boskomb vadisinin sirri. Артур Конан Дойл

“şirkət” mənasında işlənən “Gesellschaft” sözünün qısaltmasıdır. Bizdəki “Comp.” kimi. “P”, təbii ki, “papier”, yəni “kağız” deməkdir. İndi də “Eg” üçün beynəlxalq atlasımıza baxaq.

      Rəfdən qalın cildlərdən birini götürdü.

      – “Eglow, Eglonitz”. Aha! Tapdım. Egria. Karlsbada¹ yaxın, almanca danışılan yerdir. Bohemiyada yerləşir. Vallenştaynın² öldüyü yer olmaqla yanaşı, çoxlu şüşə və kağız fabrikləri ilə də məşhurdur. Ha-ha-ha… Dostum, buna nə deyirsən?

      Gözləri parıldadı və siqaretin tüstüsünü ciyərlərinə çəkib zəfərini elan edirmiş kimi havaya göy tüstü buludu üfürdü.

      – Kağız Bohemiyada hazırlanıb, – dedim.

      – Dəqiq. Qeydi yazan adam almandır. Qəribə cümlə quruluşunu fərq etdinmi? “Hər çevrədən sizin haqqınızda məlumat toplanıldığı üçün”. Fransız, yaxud rus belə yazmazdı. Yalnız almanlar feillərlə belə qaba davranır. Deməli, görəcəyimiz yeganə iş Bohemiya kağızından istifadə edən və üzünü göstərməmək üçün maska taxan bu almanın nə istədiyini kəşf etməkdir. Yanılmıramsa, bütün şübhələrimizə son qoymaq üçün hazırda bura gəlir.

      Cümlənin ortasına çatmamış küçədə atların və qıcırdayan araba təkərlərinin səsi, arxasınca isə zəngin ani səsi eşidildi. Holms fit çaldı.

      – Səsdən belə başa düşmək olar ki, cütdürlər. “Bəli”, – dedi və başını pəncərədən çıxarıb, “Sevimli, kiçik araba və bir cüt gözəl at. Hərəsi üç min peniyə dəyər. Bu işdə pul var, Vatson” – davam etdi.

      – Düşünürəm ki, getsəm, yaxşı olar, Holms.

      – Əsla, doktor. Otur görək. Bioqrafım yanımda olmasa, heç bir iş görə bilmərəm. Qaldı ki, bu hadisə çox maraqlı olacaq. Əldən qaçırmağın yaxşı olmaz.

      – Bəs müştərin…

      – Ondan narahat olma. Köməyinə ehtiyacım ola bilər. Budur, gəlir. Bu kresloda əyləş, doktor və bütün diqqətin bizdə olsun.

      Pilləkənlərdə, dəhlizdə eşidilən asta, ağır ayaq səsləri qapının qarşısında susdu və qapı sərt şəkildə döyüldü.

      – Buyurun, – Holms dilləndi.

      İçəriyə ən az 1,95 m boyunda, Herakl kimi bir adam girdi. Paltarı, ingilislərə görə, zövqsüz sayılacaq qədər dəbdəbəli idi. Paltosunun qolları qızılı şəridlərlə bəzənmiş, alov rəngli ipək astarı olan plaşını da zümrüd sancaqla boynuna bərkitmişdi. Baldırına qədər uzanan çəkmələrini bəzəyən qəhvəyi xəz, geyimlərinin yaratdığı barbar zənginliyi tamamlayırdı. Bir əli ilə geniş kənarlı şlyapasını saxlayır, digər əli ilə yanaqlarından başlayaraq üzünün üst hissəsini gizlədən sehrbaz maskasını saxlamağa çalışırdı. Üzünün görünən hissəsindən güclü xarakterə sahib olduğu hiss olunurdu. İnadcıllıq dərəcəsinə çatan qərarlılığı göstərən sallaq dodaq və uzun, düz çənə.

      – Məktubumu aldınız? – qalın, sərt səslə, hiss olunacaq alman aksenti ilə sual verdi, – Sizə gələcəyimlə bağlı xəbər göndərmişdim.

      Kimə xitab edəcəyinə qərar verməmiş halda bir mənə, bir də Holmsa baxdı.

      – Lütfən, əyləşin, – Holms dilləndi, – Sizi dostum və məsləkdaşım doktor Vatsonla tanış edim. Mənə işdə kömək edir. Kiminlə danışmaq şərəfinə nail olduğumu öyrənə bilərəmmi?

      – Mənə Qraf fon Kramm deyə bilərsiniz, bohemiyalı əsilzadələrdənəm. Dostunuz olan bu cənabın etibarlı olduğuna inanıram. Əks təqdirdə sizinlə təklikdə görüşməyi seçərdim.

      Getmək üçün qalxdım, fəqət Holms biləyimdən tutub kresloya doğru itələdi.

      – İkimizi də qəbul etmirsinizsə, mən də olmayacağam, – Holms elan etdi, – Mənə söyləyəcəyiniz hər şeyi bu cənabın yanında deyə bilərsiniz.

      Qraf enli çiyinlərini çəkdi:

      – Elə isə başlayaq. Ancaq ikinizə də ikiillik gizlilik şərtimi xatırladıram, bu müddətdən sonra önəmi qalmayacaq. Amma hazırda Avropa tarixinə təsir edəcək hadisə haqqında danışacağımı desəm, şişirtmiş sayılmaram.

      – Bu barədə mənə güvənə bilərsiniz, – Holms dilləndi.

      – Mənə də, – əlavə etdim.

      – Bu maskaya görə inciməyin, – qəribə qonağımız davam etdi, – Məni bura göndərən şəxs tanınmağımı istəmir. Onu da qeyd edim ki, özümü sizə təqdim edərkən istifadə etdiyim ad və titul da mənə aid deyil.

      – Bunu başa düşmüşdüm, – Holms etinasızcasına dilləndi.

      – Vəziyyət çox həssasdır və Avropanın kral xanədanlarından birini ciddi vəziyyətlərə salacaq ixtilafın baş verməməsi üçün hər cür tədbir görülməlidir. Açığı, bu məsələ Bohemiya xanədanı, Ormştayn sarayı ilə bağlıdır.

      – Bunu da bilirdim, – kreslosuna çöküb gözlərini yummuş Holms donquldandı.

      Qonağımıza Avropanın ən iti ağla və enerjiyə malik detektivi kimi təqdim edilən adamın indi kresloda axmaq kimi uzanmış halını görəndə çaşmışdı. Holms gözlərini yavaşca açaraq yekəpər müştərisinə səbirsizliklə baxdı.

      – Əgər əlahəzrət əhvalata geri dönmək əziyyətini çəkərsə, – deyə sözə başladı, – Əlimdən gələni edərəm.

      Qonaq dik atılaraq narahatlıqla otaqda o baş-bu başa vurnuxmağa başladı. Sonra ümidsiz ifadə ilə üzündəki maskanı çıxarıb yerə atdı.

      – Haqlısınız, – deyə bağırdı, – Mən kralam. Niyə bunu gizlətməyə çalışım ki?

      – Həqiqətən də, niyə? – Holms astadan donquldandı, – Əlahəzrət hələ danışmağa başlamamışdan Kassel-Felstaynın böyük knyazı, Bohemiya xanədanının kralı Vilhelm Gotsrayx Ziqsmund von Ormştaynla qarşılaşdığımı anlamışdım.

      – Ancaq başa düşün, – qəribə qonağımız oturub alnını ovuşdurdu, – Bu cür işləri öz adımdan həll etməyə alışmamışam. Ancaq bu məsələ o qədər həssasdır ki, heç bir casusa inana bilməzdim. Sırf sizinlə söhbət etmək üçün gizlincə Praqadan bura gəlmişəm.

      – O zaman, lütfən, danışın, – Holms yenidən gözlərini yumdu.

      – Həqiqət belədir: təxminən beş il öncə Varşavaya uzun bir səyahətə çıxdım və bu səyahətdə məşhur macərapərəst İren Adlerlə tanış oldum. Ad hər halda sizə tanış gəldi.

      – Təsadüfü görürsən, doktor? – Holms gözlərini açmadan dilləndi.

      İnsanlar və əşyalarla bağlı illərlə topladığı məlumat sayəsində bir mövzu, ya da bir insan haqqındakı məlumatı sürətlə əldə edə bilirdi.

      Qısa müddət ərzində bir yəhudi ravvin haqqında qeydlər ilə balıqçılıq haqqında məqaləsi olan mayor haqqında məlumatlar arasında axtardığım qadının bioqrafiyasını tapdım.

      – Baxaq!