Müsibəti-Fəxrəddin / Seçilmiş əsərləri. Наджаф-бек Фатали-бек оглы Везиров

atası dərin yatsın! Yalançının atasının qəbrində donquz bağlayım!

      Ş i r i n. A imansız dılğır qarı, sən haman Nurcahan deyilsənmi ki, Şahbaz bəyi aldadıb apardın, biçarəni Qulaməli bəyin tələsində öldürdün.

      N u r c a h a n. A səni görüm dizin-dizin sürünəsən! A səni yaylımı gülləyə rast gələsən! Ay tünbətün oğlu, bu sözlər nə sözlərdir ki, özündən qayırırsan?

      Ş i r i n. Səni gərək ağladım, hələ harasıdı… A qarı, de görüm, sən deyildinmi təziyə yerində Hacı Tanrıverdinin arvadının ətək qızıllarının səkkizini kəsib yasavul qabağında polisxanaya gedən?

      N u r c a h a n. Axırı necə oldu, a beyman! Axırda taqsırlı kim oldu, a bihəya?

      Ş i r i n. Axırı necə olacaq, pristav qızılları məzdədi, səni də buraxdı.

      N u r c a h a n. Yalançının evinə od düşsün! Yalançının balaları qırılsın! Yaxşımı?

      Ş i r i n. Bunlar olsun yalan. İndi mənim özümün başıma gətirdiyin məğlətəni bəyə ərz eləyim; günlərin bir günündə…

      N u r c a h a n. Daha bəsdir, qapıdan belə dur. Vallah, yoxsa bir oyun oynayaram tamam şəhər bura tökülər. Belə dur, cəfəng oğlu cəfəng. (İstəyir getsin.)

      Ş i r i n. Ağlamasan buraxmaram.

      N u r c a h a n. A bihəya oğlu, azmayınan! Məni burada yalqız görmüsən? Belə dur deyirəm sənə! (Ağlayır.)

      İ s k ə n d ə r b ə y. Daha bəsdir, çıxın. İkiniz də birdən çıxın. Tez, tez! (Şirin və Nurcahan dalaşa-dalaşa gedirlər.)

      İ s k ə n d ə r b ə y. Şirin dəli deyil. Dəli mənəm ki, bu hədyana indiyə kimi qulaq asırdım. Qapını döyürlər… Barı ikinci Şirin olmayaydı. (Gedir.)

Pərdə

      DÖRDÜNCÜ MƏCLIS

      Əhvalat vaqe olur Xırda xanımın otağında. Xırda xanım döşəkcə üstə əyləşmiş, püştə dalında.

      X ı r d a x a n ı m. Bu gecə heç yatmamışam, sabaha kimi fikirdə olmuşam. İndi başım yerində durmur, guya ki, mənim deyil… Bol xəyalat eləmişəm. Bir neçə vaxt iş düzəldib toy fikrinə düşmüşəm. Sonra Pərini götürüb Səkinənin evinə qonaq getmişəm. Bir neçə vaxt iş düzəlməyib hirsimdən ağlamışam… Xülasə, çox bədxab oldum… İndi sabah açılıb, görək Allah nə istəyir. Pəri, Pəri. (Çağırır, Pəri gəlir.)

      P ə r i. Nə buyurursan, xanım?

      X ı r d a x a n ı m. Nurcahan bura gəlmişdi? Heç bir xəbər varmı?

      P ə r i. Xeyr, gəlməyib, heç bir xəbər də yoxdu.

      X ı r d a x a n ı m. Get Əbdürrəhimi bura göndər. (Pəri gedir.)

      Nurcahandan çıxmayan iş!.. Gərək o tezdən gələydi. Görəsən, xudaya, görə bildimi, Dərvişin dediklərini əmələ gətirdimi? Hə-yoxluğun barı tez bileydim. Bir-iki gün də belə keçsə, məndən daha adam olmaz.

      (Əbdürrəhim daxil olur.)

      Ə b d ü r r ə h i m. Nə buyurursan, xanım?

      X ı r d a x a n ı m. Nurcahan bura gəlmişdi? Bir xəbər varmı?

      Ə b d ü r r ə h i m. Xeyr, gəlməyib və bir xəbər yoxdu. Əgər buyurursan, gedim bu saat çağırım.

      X ı r d a x a n ı m. Get, gözünə dönüm, gör evdədimi? Deyinən xanım deyirdi bu saat bura gəlsin.

      Ə b d ü r r ə h i m. Baş üstə. (Gedir.)

      X ı r d a x a n ı m. Bilmirəm nədi ki, bu qızı Allah adama verir. Qız əvəzində bir daş olsaydı, böyük xoşbəxtlik olardı. Qızı adama ərə verib qurtaranacan ya quddus deyir. Yer üzündən kökünüz kəsiləydi, dahı məndə can qalmadı.

      (Səkinə daxil olur.)

      S ə k i n ə. Ana, çay gətirimmi?

      X ı r d a x a n ı m. İstəmirəm, yenə ürək döyünməm artıb. Çay içsəm, yenə gərək çölə qaçam.

      S ə k i n ə. Taqsır özündədi, hər bir zada hirslənirsən, axırda ürək döyünmən qalxır.

      X ı r d a x a n ı m. Qoçaq, həkimliyi nə tez öyrəndin? Get, küçük, başımdan ol. Bəlkə bir xəlvət işim var, uşaqsan, büzül yat!

      S ə k i n ə (gedə-gedə). Sən deyən olsun, ancaq hirslənmə.

      X ı r d a x a n ı m. Bilmirəm nədəndir bu saat elə haldayam ki, istəyirəm aləmə od vuram… Özümdən narazı, gedədən, qarabaşdan narazı… Əgər bu halda kişi gələ, başında tərs dəyirman işlədərəm.

      (Nurcahan daxil olur.)

      N u r c a h a n. Salam əleyk.

      X ı r d a x a n ı m. Əleyk salam, a Nurcahan, indiyə kimi hardaydın? Səni gözdəməkdən gözümün qarası getdi.

      N u r c a h a n. Əvvəl başdan ərz eləyim, Xırda xanım, başına dönüm, belə gözlərimiz aydın olsun.

      X ı r d a x a n ı m. Belə aydınlıq içində ol. İmanın kamil olsun. Nağıl elə görüm nə var.

      N u r c a h a n. Mənim ki bu dilim var, Xırda xanım, onu gərək qızıla tutam. Getdim yumurtanı sındırdım, su aldım əlimə, dedim: başına dönüm bu suyu dava əvəzinə mənə bir baytal veribdir. İçdi dedi “xalacan”… Hər bir sözün başında “xalacan”… həqiqətdə sudu… O yan-bu yan. Bəs dedi mənim burada bir kəsim yoxdu, çox şad olaram ki, sənin kimi imanlıya rast gəldim. Hər nə sən desən, mən onu qəbul elərəm… Xülasə, danışığımız çox oldu.

      X ı r d a x a n ı m. Evlənməkliyinin barəsində söhbət olmadı?

      N u r c a h a n. Bəs mən nədən ötrü getmişdim? Özü dedi ki, bundan sonra mənə lazımdır ki, ev olam. Mən də ona dedim ki, sənə bir qız yeri bilirəm qonşuluqda. Sərv boylu, gərdəni bir qarış, qaş qara, kirpik qara.

      X ı r d a x a n ı m. Gərək deyəydin ki, filankəsin qızı, atası bu, anası bu.

      N u r c a h a n. Xanım, gedim balalarımın üzün görməyim, əgər bunların hamısını deməmişəmsə. O da mənə zarafatnan dedi ki, sənə bir dava verim, on beş yaşında qız olasan. Bir danışan, bir məzəli oğlandı ki, heç dünyada özünün də əvəzi yoxdu.

      (Pəri daxil olur.)

      P ə r i. Xanım, bu gün nahara nə hazır eləyim?

      X ı r d a x a n ı m. Hər nə ki sənin keyfin istəyir… Pəri, otaqda şəlitin üstə bir yaylıq var, ört başına, onu sənə bağışladım.

      P ə r i. Allah Səkinə xanımı xoşbəxt eləsin. (Gedir.)

      X ı r d a x a n ı m (çağırır). Əbdürrəhim, Əbdürrəhim!

      Ə b d ü r r ə h i m (daxil olur). Nə buyurursunuz?

      X ı r d a x a n ı m. Taxtın altında bir cüt çəkmə var, onu və sandıqxanada bir yapıncı, onu verdim sənə.

      Ə b d ü r r ə h i m. Allah Səkinə xanımı xoşbəxt eləsin. (Gedir.)

      X ı r d a x a n ı m və N u r c a h a n (ikisi də birdən). Amin!.. Amin!.. Amin!..

      N u r c a h a n. Xanım, başına dönüm mən bu gecə