Çalıquşu. Решад Нури Гюнтекин

başa düşmürlər, məni yerə yıxmaq istəyirdilər… Mənim də tərsliyim tutdu, səbəti ətəklərimin arasında möhkəm sıxdım… Az qala məni parçalamışdılar… Yaxşı ki, ordan bir simitsatan keçirdi, məni qurtardı.

      Müdirə bacı gözlərini gözlərimə dikib məni dinləyirdi.

      – Yaxşı, bəs sən məktəbdən necə çıxdın? – deyə soruşdu.

      Heç çəkinmədən dedim:

      – Camaşırxananın arxasındakı divardan atıldım.

      Müdirə bacı böyük bir fəlakət xəbəri eşidibmiş kimi, əlləri ilə başını tutaraq dedi:

      – Necə cəsarət etdin?

      Mən sadəcə cavab verdim:

      – Narahat olmayın, masör… Divar çox alçaqdır…

      Həm də necə ola bilər ki, qapıdan çıxım? Qapıçı məni heç buraxarmı? Birinci dəfə onu «masör Terez səni çağırır», – deyə aldatdım, qaçdım… Rica edirəm siz də mənim yalanımın üstünü açmayın… Çünki qorxuram köpəklər ac qalar…

      Bu bacılar nə qəribə insanlardır. Zənnimcə, başqa bir məktəbdə bunu etmiş olsaydım, ya həbs olunardım, ya da başqa bir cəza alardım.

      Müdirə üz-üzə duraq deyə çömbəldi və dedi:

      – Əzizim, heyvanları qorumaq gözəl şeydir, amma itaətsizlik etmək yaxşı deyil… Səbəti mənə ver… Mən artıqları qapıçı ilə köpəklərə göndərərəm.

      Həyatda yəqin ki, heç kimsə məni bu qadın qədər sevməmişdir.

      Bacıların buna bənzər hərəkətləri o zaman mənim üçün küləyin qayaya təsiri kimi bir şeydi. Mənim dəcəlliyimə, intizamsızlığıma mane ola bilməzdi. Amma zaman keçdikcə bunlar gizli-gizli qəlbimə işləmiş, məndə silinməz izlər buraxmışdı. Əlacsız bir zəiflik və rəhmdillik kimi ürəyimə çökmüşdü.

      Bəli, mən doğrudan da qəribə, anlaşılmaz bir uşaqdım. Müəllimələrimin zəif damarlarını tutmuşdum. Hər birinin daha çox nədən inciyəcəyini yaxşı-yaxşı öyrənər, ona görə də işgəncələr hazırlardım.

      Məsələn, Matilda bacı adında qoca və son dərəcə dindar bir musiqi müəlliməmiz vardı. O, divardakı Məryəm heykəlinin önündə, gözləri yaşara-yaşara dua edəndə, heykəlin ətrafında uçuşan milçəkləri göstərərək: «Masör, əziz anamızı mələklər ziyarətə gəlmişlər», – deyib ən sevər yerindən sancardım.

      Bir başqa müəlliməmizin son dərəcə təmizkar və vasvası olmasına diqqət etmişdim. Onun yanından keçəndə, qələmimin yaxşı yazmamasından şikayət edə-edə qələmi bərk silkələrdim. Yazığın ağappaq yaxasına mürəkkəb sıçradardım.

      Bir müəlliməmiz də vardı ki, həşəratlardan çox qorxardı. Mən kitablardan birində rəngli əqrəb şəkli tapıb qayçı ilə ətrafını kəsdim, sonra bu kağız parçasını yeməkxanada tutduğum iri bir eşşəkarısının arxasına yapışqanla yapışdırdım. Axşam mütaliəsində bir bəhanə ilə müəllimənin yanına gəlib, bunu stolun üstünə buraxdım.

      Mən müəllimə bacını sözə tutarkən, eşşəkarısı yeriməyə başlamışdı. Yazıq qız qaz lampasının işığında qorxunc bir əqrəbin qısqaclarını, quyruğunu titrədə-titrədə stolun üzərində yeridiyini görəndə fəryad qopardı. Yanındakı xətkeşi qapıb bir vuruşda arını stolun üstünə yapışdırdı. Sonra arxasını divara dayayıb əlini üzünə tutaraq, bir anlığa huşunu itirdi. Həmin gecə mən də yata bilmədim, yatağımda bir böyrü üstdən, o biri böyrü üstə çevrildim.

      On iki yaşım olardı. Mən ar və həyanın nə olduğunu daha başa düşürdüm. Odur ki, müəlliməmə qarşı etdiyim bu hərəkətdən utanırdım. Qəbahətimin asanlıqla bağışlanmayacağını da anlayırdım. Ertəsi gün, yəqin ki, məni dindirməyə çağıracaqdılar və kim bilir başıma nə gələcəkdi.

      Yuxuda müdirə bacını bir neçə dəfə qarşımda gördüm. Acıqlı-acıqlı üstümə gəlir, gözlərini bərəldib bağırırdı.

      Ertəsi gün birinci dərs hadisəsiz keçdi. İkinci dərsin qurtarmasına az qalmışdı ki, qapı aralandı. Bacılardan biri içəri girib müəlliməyə nə isə dedi, sonra məni əli ilə bayıra çağırdı. Dəhşət!

      Mən çiyinlərimi yığaraq dilimi dişlədim, fikirli-fikirli bayıra çıxdım, içəridə uşaqlar gülüşür, müəllimə xətkeşi yavaş-yavaş stola vurub onları sakit etməyə çalışırdı.

      Bir az sonra müdirə bacının otağında idim. Amma təəccüblüdür! Müdirənin çöhrəsi röyada gördüyümə heç bənzəmirdi. Elə bil, əqrəbli eşşəkarısı oyununu icad edən və müəllimənin özündən getməsinə səbəb olan dəcəl mən yox, müdirə özü imiş.

      Müdirənin üzü qəmli idi, dodaqları titrəyirdi. Əlimdən tutub bağrına basmaq istəyirmiş kimi bir hərəkət etdi, sonra yenə buraxdı.

      – Fəridə, qızım… Sənə bir xəbər verəcəyəm… Acı bir xəbər… Atan bir azca xəstədir… Bir azca deyirəm, amma deyəsən bərk xəstədir…

      Müdirə bacı əlindəki kağız parçasını burur, sözünün ardını gətirə bilmirdi.

      Bu vaxt məni sinifdən gətirən bacının yaylığı üzünə tutaraq bayıra çıxdığını gördüm.

      İşin nə yerdə olduğunu anlamışdım. Bir şey söyləmək istəyirdim. Amma müdirə bacı kimi mənim də dilim qurumuşdu. Başımı çevirib açıq pəncərədən bayırdakı ağaclara baxdım. Onların gün düşmüş təpələrində qaranquşlar uçuşurdu.

      Birdən-birə mən də onlar kimi canlandım.

      – Anladım, masör, – dedim, – narahat olmayın… Nə edək? Hamımız öləcəyik…

      Bu dəfə müdirə bacı başımı köksünə dayayıb uzun müddət buraxmadı.

      Bir az sonra xalalarım, qəbul günü olmadığına baxmayaraq, məni görməyə gəldilər. İzn alaraq məni evə aparmaq istədilər. Razı olmadım. İmtahanların çox yaxın olduğunu söylədim. Bununla bərabər, imtahanların çox yaxın olması mənim o gün həmişəkindən daha çox dəcəllik etməyimə mane olmadı. Belə ki, axşam mütaliəsində məni şiddətli qızdırma tutdu, tənbəllərin etdikləri kimi qollarımı skamyanın üstünə qoyub yuxuladım və o gecə yemək yemədim.

      Yay tətillərini Bəsimə xalamın Qozyatağındakı köşkündə keçirirdim.

      Burdakı uşaqlardan mənə xeyir yoxdu. Bəsimə xalamın qızı Nəcmiyyə anasının dizindən ayrılmayan səssiz bir uşaq idi. Həmişə xəstə olurdu. Böyük qardaşı Kamrana çox oxşayırdı.

      Yaxşı ki, ətrafda mühacir10 uşaqları vardı. Mən onları bağçaya yığıb başçılıq edər, axşama kimi qiyamət qoparardım.

      Arada yazıq yoldaşlarım qəzəbə düçar olmuşdular. Köşkün bağbanı onları qovlamışdı.

      Amma onlar heç bir şeyi vecə almayan uşaqlardı. Bu hərəkətə göz yumub məni köşkdən qaçırmağa gəlirdilər. Saatlarla çöllərdə veyillənib bağçaların barılarından aşar, yer-yemiş oğurlardıq.

      Mən

10

Mühacir – qaçqın, o zamanlar Balkanlardan qaçıb gəlmiş əhali.