Юлда булу хәерле… / Лучше быть в пути…. Ринат Мухамадиев

китәләр. Картаймауның сере – сәяхәттә, диләр алар.

      – Безнең татарларда да бар андый әйтем, – дип, кушылырга ашыгам. – «Хәрәкәттә – бәрәкәт» диләр бездә дә.

      – Әйтүен әйтәбез. Рус халкында да бар ул андый матур сүзләр. Тик кая инде ул безнең карт-карчыкларга Австралиягә барып чыгу?! Мин үз әниемне Мәскәүгә китерә алмадым, – диде космонавт, офтанып. Һәм авыр сулыш алып, үкенү катыш көрсенеп куйды. – Кая инде ул чит илләргә чыгу, дөнья гизү…

      Нечкә җиргә кагылды аның бу сүзләре. Мин дә үз әниемне искә төшереп, аны уйлап тора идем. Казанга китереп, театр-концертларга йөртәсем килә иде аны. Ничәмә-ничә тапкыр ниятләгәнем, китерәм, дип әйткәнем булды. Әмма юк, тормышка ашыра алганым юк әле шул хыялымны да. Җәен бакча, казлар, тавык-чебешләрне ничек ташлап китәсең, ди. Кыш җитсә дә, кырыкмаса-кырык сәбәп табып кына тора. Тамыры береккәнме әллә шул авылдагы өй, каралты-курага?!

      Тагы берничә көннән без икенче илгә – Сингапурга юнәлдек. Шәһәр һәм музейлар белән танышып йөрибез. Кая карама, анда япон туристлары. Аларның да күбрәк әбиләре! Инде яшьләрендә ялгышмыйм, алтмышта түгел, җитмеш-сиксәндә булыр үзләре. Өсләрендә – кыска җиңле футболка, кыска джинсы шорты, аякларында – кроссовка, башларында – козырёклы ярым ачык фуражка. Кояш нурларыннан саклый торган кара күзлек киеп алганнар. Бер-берләренә шулкадәрле дә охшарлар икән, инкубатор чебиләре диярсең… Кулларында – фотоаппарат йә кинокамера.

      Терек-терек музейдан музейга йөгерәләр, кибет-фәләннәргә тукталу юк, ни гаҗәп, бар дип тә белмиләр кибетне. Ә безгә кибет кенә булсын…

      Чираттагы мәртәбә йөрәк сызып куйды: «И-их, бил турайтырга да ара тапмый безнең татар авылларында гомер кичергән әниләр, әбиләр. Алар да яшәгәнгә хисаплана бит инде…» Әүвәл заманнарда шикәргә, чәйгә мантымый газап чиктеләр. Колхоз эше, бәрәңге бакчасы һәм лапастагы мал-туардан башка нәрсә күрде инде алар?! Өйгә керсәләр дә эш, тышка чыксалар да эш. Эш тә эш… Ә бүген әнә үзебез күрмәсәк тә, балаларыбыз күрсен рәхәтне, дип, алар җир тырмашып төзегән илне, байлыкларны түрәләр үзара бүлешеп, таратып та бетерде. Бүген ул аналар чәй-шикәр һәм өч-дүрт кадак ак май алырга да җитмәгән айлык пенсия акчаларын ала алмый изалана. Сөт, ит сатып, тиенләп җыелган акчалары дәүләт саклык кассаларында юкка чыкты. Бәлки, алар да Австралиягә, Сингапурга сәяхәттән баш тартмас иделәр дә бит, тик әлегә күрше авылга һәм район үзәгенә дә транспорт йөрми…

      …Шулай да мин быел, ниһаять, әниемне Казанга алып килдем әле менә. Чит ил делегацияләрен каршы алгандагыдай итеп, алдан ук кайчан һәм кая барасын, кемнәр белән күрешәсен планлаштырып куйдым хәтта. Шәһәргә килеп төпләнгән энекәшләр-сеңелкәшләр бик көтә үзен, күрше-күлән, туган-тумача да дәшеп кенә тора.

      – Бөтенләй башка, яңа тормыш башланды, әни, синең өчен, – дим үзенә, сүз ара сүз чыгып сөйләшкән саен. Әнине бәхетле итүемдә һич шик-шөбһә калмады, канатланып-очынып йөрим, үземә калса…

      «Белмим шул инде, белмим. Авылны сагынам», – дигән сүзләренә колак та салып тормыйм. Әниләр шундый бит инде ул, уй-хәсрәтсез, сагыну һәм юксынусыз яши белмиләр.