İlon Mask - Tesla, SpaceX və möhtəşəm gələcəyin izi ilə. Eşli Vans

ağıllı gənclər “PayPal mafiyası’’ kimi tanınmağa başladılar. Onlar Silikon Vadisinin hakim sinfi sayılırdılar. Mask da bu sinfin ən məşhur və uğurlu üzvü idi.

      Dönüb keçmişə baxanda Zip2 və PayPal rəhbərlərinin ehtiyatlı praqmatizminin qarşısında Maskın əngin xəyal gücü və enerjisi görünür. Əgər Zip2 müştərilərini Maskın istədiyi kimi cəlb etsəydi, şirkətin xəritəçilik və naviqasiyada tayı-bərabəri olmayacaqdı. PayPal-a gəlincə isə investorlar Maskı dinləməyib şirkəti erkən satdılar. Onu dinləsəydilər, PayPal daha uzun müddət müstəqil olaraq fəaliyyət göstərəcəkdi. 2014-cü il üçün PayPal-ın 153 milyon istifadəçisi vardı və onun bazar qiyməti 32 milyard dollar idi. Bundan əlavə, X.com-un ilkin məqsədini həyata keçirməyi hədəfləyən 3S adlı Square, Stripe və Simple kimi ödəmə və bank startapları da sürətlə inkişafda idi.

      Əgər X.com İdarə Heyəti bir az da səbir etsəydi, Mask “Ümumi onlayn bank’’ sistemini qurmağa nail olacaqdı. Zaman göstərdi ki, Mask nəinki öz absurd ideyalarına inanır, o həm də onları həyata keçirir. Ankenbrandt deyir: “İlon dünyanı hamı kimi görmür. O, sadəcə olaraq bizə bənzəmir’’.

      Zip2 və PayPal həngamələrinin içində Mask şəxsi həyatına da vaxt tapırdı. İllər boyu Castin Uilsonla uzaqdan flirt edir, həftəsonları onun yanına uçurdu. Sürəkli məşğul olması isə Maska düzgün münasibət qurmağa mane olurdu. Ancaq Zip2-nin satılmasından sonra öz evini aldı, Castinə daha çox diqqət ayırmağa başladı. Hamıda olduğu kimi onların da münasibətlərində get-gəllər yaşanırdı, lakin gənc aşiqlərin ehtirası sönmədi. Castin o dövrü belə xatırlayır: “Tez-tez küsüşürdük, amma dalaşmayanda aramızda dərin sevgi vardı – bu, sıx bağlılıq hissi idi’’. Bir dəfə Castinin keçmiş dostunun tez-tez ona zəng etməsinə görə sevgililər iki gün dalbadal dalaşdılar. İlona bu zənglər xoş gəlmirdi və X.com-un ofislərinin qarşısında ciddi münaqişə baş verdi. Castin o anda söylədiklərini belə ifadə edir: “Düşündüm ki, hər şey çox dramatik hal almağa başlayır və buna ancaq evlənməklə son qoymaq olar. İlona “mənə evlənmək təklifi et” dedim. Bir anlığa donub-qaldı, özünə gəlib evlənmək təklifi etdi”. Üstündən bir-iki gün sonra cəngavər ruhlu Mask Castini dalaşdıqları yerə gətirdi, dizi üstə çöküb ona nişan üzüyü hədiyyə etdi.

      Castin Maskın çətin uşaqlığı olduğunu, onun göstərə biləcəyi reaksiya və emosiyaları yaxşı bilirdi. Bütün bunlar onu qorxutmur, romantik duyğularının o qorxuları üstələyəcəyinə inanırdı. Mask Makedoniyalı İsgəndərə heyrandı, tez-tez ondan danışırdı. Castin Maskı onu fəth edən fateh kimi görürdü. Sevgilisi haqda Castin belə deyir: “O, məsuliyyətdən qorxmurdu. Çətinliklərdən isə qaçmırdı. Evlənmək və uşaq sahibi olmaq istəyirdi’’. Mask elə bir inam və ehtiras saçırdı ki, Castin inanırdı ki, ona qarşı münasibəti həmişə yaxşı olacaq: “Pul Mask üçün əsas deyildi. O bilirdi ki, pulu həmişə qazana bilər’’.

      Toydan sonra Castin qəlbini fəth edən qəhrəmanının başqa tərəfi ilə qarşılaşdı. Rəqs zamanı Mask onu özünə çəkib “Bizim münasibətlərimizdə əsas mənəm’’ dedi. İki ay sonra Castin evlilik müqaviləsi imzaladı – bu da onu narahat edən fikirləri oyandırdı və mübarizə yenidən başladı. O bu vəziyyəti bir neçə il sonra “Marie Claire’’ jurnalına verdiyi müsahibədə belə təsvir etmişdi: “Maska sürəkli nəsə çatışmırdı. Hər dəfə ona “Sənin arvadınam, işçin deyiləm’’ deyirdim. Mask isə mənə belə cavab verirdi: “Əgər mənim işçim olsan, səni işdən qovardım’’.

      X.com-da baş verənlər təzəbəylə gəlinin münasibətini gərginləşdirdi. Əvvəlcə bal ayını təxirə saldılar, şirkətdəki üsyan isə sonrakı planlarını da pozdu. 2000-ci ilin dekabr ayında nisbətən sakitlik yarandı və Mask illər sonra ilk dəfə məzuniyyət götürdü. O, ikihəftəlik səyahət planlaşdırdı: birinci həftəni Braziliyada, ikincisini isə Cənubi Afrikada, Mozambiklə sərhəddəki ovçu qoruğunda keçirəcəkdilər. Mask Afrikada malyariyanın ən ölümcül növünə – tropik malyariyaya (falciparum malaria) yoluxdu. Bundan çox az insan sağ qurtulmuşdu.

      Mask Kaliforniyaya yanvar ayında döndü, xəstəlik ən qızğın çağındaydı. Yatağa düşəndən bir neçə gün sonra Castin onu zorla həkimə apardı. Həkim onu təcili olaraq Redvuddakı Sequoia Hospital xəstəxanasına yerləşdirdi. Bir müddət sonra Mask Stanford xəstəxanasına müraciət edərək həkimlərə malyariya zonasında olduğunu söylədi. Ancaq onun analizlərində malyariya virusuna rast gəlinmədi. Həkimlər onurğa iliyinin punksiyasını edib Maska viruslu meningit diaqnozu qoydular. Müalicə başlayınca Mask nisbətən yaxşılaşdı. Onu evə buraxıb simptomların təkrarlana biləcəyi haqda xəbərdarlıq etdilər. İlon sonrasını belə xatırlayır: “Qısa müddət sonra vəziyyətim yenidən xarab olmağa başladı, halım get-gedə daha da pisləşirdi. Çox keçmədən ayaqlarım tutuldu. Birinci dəfəkindən daha ağır vəziyyətə düşmüşdüm’’. Castin Maskı bu dəfə başqa həkimə apardı, onun otağında İlon yerə yıxıldı. Bədəni elə susuzlaşmışdı ki, həkim Maskın ciyərlərini dinləyə bilmədi. Təcili yardım çağırıb onu əlində damcılıq, sistem altında yenidən Sequoia Hospital-a yerləşdirdilər. Orada Maska yenə yanlış diaqnoz qoydular – bu dəfə də malyariyanın növünü düz tapmadılar. Müalicə yanlış getdiyi üçün kənar effektlər çıxdı ortaya – ürək döyüntüsü artdı, bir çox orqanın funksional çatışmazlığı başladı.

      Maskın müalicəsi düzgün getmirdi, vəziyyəti daha da ağırlaşdı. Başqa bir xəstəxananın malyariya üzrə daha təcrübəli həkimi təsadüfən Maskın analizlərini gördü və dərhal ona doksitsilin antibiotikinin ən maksimal dozasını yazdı. Bir gün də geciksə, Mask öləcəkdi.

      İntensiv terapiya şöbəsində Mask əzab içində on dəhşətli gün keçirdi. Castin şok keçirmişdi: “Mask tank kimi sağlamdı. Olduqca dözümlüdür, kimsədə olmayan bir stress dayanıqlığı var onda. Onu bu dərəcədə aciz görmək başqa dünyaya səyahətə bənzəyirdi’’. Sağalması altı ay sürdü. 20 kilo arıqladı, şkafdakı bütün geyimləri ona gen gəldi. Mask başına gələnləri iki cümlə ilə belə izah etdi: “Mən ölümə çox yaxınlaşdım. Və bundan bir dərs çıxartdım – mənə məzuniyyətə çıxmaq düşmür. Tətil məni öldürür’’.

      6. Kosmosdaki siçanlar

      2001-ci ilin iyun ayında İlon Maskın 30 yaşı tamam oldu və ad günü ona ciddi bir zərbə oldu. Ciddi bir tonla Castinə belə dedi: “Mən artıq vunderkind deyiləm’’. Həmin ay X.com adı rəsmi olaraq PayPal-a dəyişdi. Bu da Maska şirkətin ondan alınaraq başqasına keçdiyini xatırladacaq pis bir xatirə olaraq qaldı. O, startap rejimində yaşamağı “Qeyri-müəyyənliyə boylanaraq əzab çəkmək’’ adlandırırdı. Belə həyat və Silikon Vadisi onu bezdirməyə başlamışdı. Maska elə gəlirdi ki, o hamının yüksək texnologiyalar sferasında çalışdığı, gecə-gündüz ancaq investisiya cəlb etmək, aksiyaların ilkin yerləşdirilməsi və böyük gəlirlər haqda danışılan bir dünyada yaşayır. Ətrafdakılar uzun iş günləri ilə lovğalanırdılar. Castin isə onlara gülürdü, çünki Maskın həyat tərzi daha ekstremaldı. O bəzi rəfiqələrinin ərlərinin evə saat yeddi-səkkizdə gəlməsindən şikayət etdiklərini deyirdi.

      İlon isə evə axşam saat on birdə gəlir, hələ bir az da evində çalışırdı. Onun əldə etdiklərini qazanmaq üçün hansı qurbanlar verildiyini hər kəs anlamırdı.