Polyanna. Элинор Портер

>Polli Harrinqton

      Xoş bir iyun səhəri idi. Evin xanımı Polli Harrinqton iti addımlarla mətbəxə girdi. Əslində, o, tələskənliyi sevmirdi. Nensi adlı xidmətçi qız da sahibəsinin bu hərəkətindən çox təəccüblənmişdi. Nensi artıq iki ay idi ki, bu evdə işləyirdi. Amma Polli Harrinqtonu heç vaxt belə görməmişdi. Ona görə də indi evin xanımının belə qaçaraq gəldiyini görəndə bunun nəsə ciddi bir səbəbi olduğunu düşündü.

      Polli Harrinqton yüksəkdən səsləndi:

      – Nensi!

      Xidmətçi qız əlindəki məcməyini yuya-yuya cavab verdi:

      – Bəli, xanım!

      Polli bu dəfə daha yüksək və acıqlı səslə təkrar etdi:

      – Nensi! Dəfələrlə demişəm ki, səni çağıran zaman əlindəki işi dərhal saxla və mənə qulaq as!

      Xidmətçi qız əlindəki məcməyini bir kənara qoyub dedi:

      – Baş üstə, xanım. Sadəcə, siz mənə bu səhər mətbəxdə təmizlik işlərini tez bitirməyi əmr etmişdiniz, mən də ona görə…

      – Bəsdir, Nensi! – Polli Harrinqton onun sözünü kəsdi. – Mən sənin izahatına qulaq asmalı deyiləm, sən məni dinləməlisən!

      Nensi dedi:

      – Buyurun, xanım.

      Bu iki sözün ardınca xidmətçi qız dərindən bir ah çəkmək istədi, amma özünü saxladı. Görəsən, nə vaxtsa evin sahibəsi ondan razı qalacaqdımı? Bir dəfə də olsa, ona xoş üz göstərəcəkdimi?

      Nensi indiyədək heç vaxt xidmətçilik etməmişdi. Xəstə anası Nensidən başqa üç körpəsi ilə dul qalandan sonra ailəni dolandırmaq yazıq qızcığazın boynuna düşmüşdü.

      Hər şey iki ay əvvəl başladı. Nensi Harrinqton ailəsinin malikanəsində xidmətçi kimi işləyəcəyini eşidəndə çox sevindi. Polli Harrinqton şəhərin ən varlı ailələrindən birinin övladı idi. Belə zəngin bir ev sahibəsinin malikanəsində işləmək hər kəsə nəsib ola bilməzdi. Odur ki xidmətçi qız özünü bəxtəvər hesab edirdi. Amma bu bəxtəvərlik elə iki ay əvvəldə qaldı. Artıq Nensi başqa cür düşünürdü. Harrinqton malikanəsində günləri məşəqqətli keçirdi.

      Polli Harrinqton ona acıqlanmaq üçün sanki fürsət axtarırdı: yerə bir əşyanın düşməsi, hətta qapının azca bərk örtülməsi kifayət idi ki, buna görə Nensiyə dişinin dibindən çıxanı desin.

      Qızcığaz bu iki ayda sahibəsinin bircə dəfə də gülümsədiyini görməmişdi.

      Nensi ağlından keçənləri bir kənara qoyub yenidən diqqətini topladı. Sahibəsinin nə deyəcəyini gözlədi.

      Polli Harrinqton isə əvvəlki acıqlı səslə sözlərinə davam etdi:

      – Çardaqdakı kiçik otağı sahmana sal. Çarpayı qoy, döşəməni təmizlə.

      – Baş üstə, xanım.

      – Həmin otaqda bacım qızı Polyanna yatacaq. Onun cəmi on bir yaşı var. Bu günlərdə Harrinqton malikanəsinə gələcək. O bundan sonra bizimlə yaşayacaq.

      Eşitdiyi xəbər Nensini çox sevindirdi.

      – Deməli, malikanəmizə balaca bir qız uşağı gələcək! Bu çox gözəl xəbərdir! İnanıram ki, o özü ilə evə fərəh, sevinc gətirəcək.

      Polli Harrinqton Polyannanın gəlişinə Nensinin bu qədər sevinməsinin səbəbini anlaya bilmədi. Odur ki təəccüblə xidmətçi qızın üzünə baxdı. Sifətini turşudaraq dedi:

      – Bu sözlərə görə sağ ol. Amma düzünə qalsa, mən öz həyatımdan çox məmnunam və hər hansı yeniliyə ehtiyac duymuram.

      Nensi bir az narahat halda, ehtiyatla soruşdu:

      – Amma onun bura gəlişi sizin də ürəyinizdəndir, elə deyilmi?

      – Bunu dəqiq bilmirəm, – Polli Harrinqton amiranə bir görkəmlə dedi. – Rəhmətlik bacımın iki böyük səhvi vardı: biri ərə getməsi, digəri isə dünyaya uşaq gətirməsi. Mən heç bilmirəm, buna nə ehtiyac vardı? Onsuz da yer üzü saysız-hesabsız uşaqla doludur. Belə olduğu halda onların sırasına daha bir uşağın qoşulması nəyə lazım idi ki? Hələ bu uşağı bəsləmək, böyütmək, onu tərbiyələndirmək, ona göz-qulaq olmaq… Bunlar hamısı yorucu, cansıxıcı işlərdir və qətiyyən mənə görə deyil.

      Polli Harrinqton danışdıqca Nensinin sevinci sönür, qəlbinə dərin kədər çökməyə başlayırdı. Evin xanımı isə eyni bəlağətlə sözlərinə davam edirdi:

      – Tanrıya şükürlər olsun ki, vəzifələrimi yaxşı bilirəm. Anasından sonra atasını da itirən və kimsəsiz qalan on bir yaşlı qızı küçədə qoymaq mənə yaraşmazdı.

      Polli Harrinqton bunu deyib sərt addımlarla mətbəxdən çıxdı. Birbaş otağına gəldi. İki gün əvvəl ona çatdırılan və qanını bərk qaraldan məktubu masanın üstündən götürdü. Onu yenidən oxumağa başladı:

      “Hörmətli xanım Polli Harrinqton!

      Nə qədər kədərli olsa da, sizə bildirməliyəm ki, Con Uittiyer iki həftə əvvəl dünyasını dəyişdi. Onun on bir yaşlı qızı sözün həqiqi mənasında artıq kimsəsiz qalıb. Yəqin ki, rəhmətliyin kiçik bir kilsədə fəaliyyət göstərdiyini və çox az məvacib aldığını bilirsiniz. Buna görə də onun yeganə sərvəti kitablarıdır. Dini moizələr oxumaqdan savayı bir işlə məşğul olmayan insanın başqa hansı sərvəti ola bilərdi ki! Conla söhbətlərimizdən sizinlə onun arasında bir soyuqluq olduğunu başa düşmüşdüm. Lakun buna baxmayaraq o ümid bəsləyirdi ki, əgər bir gün özü də ölsə, siz bacınızın xətrinə onun qızını himayənizə götürməkdən imtina etməzsiniz. İndi məni sizə bu məktubu yazmağa cəsarətləndirən səbəb də elə budur”.

      Məktubun bu yerində Polli Harrinqtonun qaşqabağı daha da sallandı. Məktubun ardını oxumağa başladı:

      “Məktubumu aldıqdan sonra lütf edib ona ən qısa vaxtda cavab yazacağınıza inanıram. Yaxın vaxtlarda qatarla siz tərəflərə gələcək bir ailə tanıyıram. Əgər cavabınız müsbət olarsa, Polyannanı həmin ailə ilə sizin yanınıza göndərə bilərəm.

      Bir daha sizdən xoş xəbər gözlədiyimə ümid etdiyimi bildirirəm.

Hörmətlə,O. Uayt”.

      Polli Harrinqton əsəbi şəkildə məktubu yenidən zərfin içinə qoydu.

      Məktuba cavabı dünən yazıb göndərmişdi. Cavab məktubunda evin xanımı Polyannanı himayəsinə götürməyə etiraz etmədiyini yazmışdı. Əlbəttə, bu qərar heç də onun ürəyindən deyildi. Sadəcə, bacısının on bir yaşlı qızının kimsəsiz qalmasını rəva bilməmişdi.

      Polli Harrinqton zərfi əlində möhkəm-möhkəm sıxaraq kürsüyə əyləşdi. Xəyalı bir anlıq keçmişə qayıtdı.

      Gözləri önündə bacısını – Polyannanın anası Cennini canlandırdı. Cenni iyirmi yaşında ərə getmişdi. Həm də ailəsinin razılığı olmadığı halda! Bəli, Polli Harrinqtonun yadına bacısının inad edib ailə qurduğu günlər düşdü. Artıq o günlərdən iyirmi beş il keçirdi.

      Həmin vaxt bütün ailə, elə Polli Harrinqtonun özü də, hesab edirdi ki, Cenni ağlını itirib. Çünki o, şəhərin ən varlı kişilərindən birinin evlənmək təklifini rədd etmiş, yoxsul bir vaizi üstün tutmuşdu. Cenni ilə evlənmək istəyən varlı ailənin oğlundan fərqli olaraq Con Uittiyerin sevən qəlbdən və düşünən başdan başqa heç nəyi yox idi. İnsanları dini mövzularda maarifləndirməkdən başqa heç nə haqqında düşünmürdü. Bütün gününü kitablar arasında keçirirdi.

      O zaman Polli Harrinqtonun on beş yaşı vardı. Odur ki baş verənləri gün kimi aydın xatırlaya bilirdi. Ata və anası Cenniyə hədsiz qəzəbli idilər. Elə ona görə də vaizlə ailə qurduqdan sonra onunla bütün əlaqələri kəsmişdilər. Hətta Cenni sağ qalmış yeganə qızını bacıları Polli və Annanın şərəfinə Polyanna adlandırdığını yazanda da doğmalarının ürəyindəki buz əriməmiş, məktubu cavabsız qoymuşdular. Bu gün artıq on bir yaşında olan Polyannanın adı məhz belə yaranmışdı.

      Bir neçə ildən sonra vaizdən məktub gəldi. Cenninin öldüyünü Harrinqtonlar ailəsi məhz bu məktubdan