ЧIир. Роман. Хараев ИбрахIим

Дадиев! Совцаде шайн къамелаш!

      Кравцов цергаш хьекхош лаьттара, Руслане а хьоьжуш.

      Цхьаьна могIарехь делкъе йан доьлхучу хенахь, Русланна гира Кравцов кхин болчу саьлтишна тIе а воьдуш, цхьаъ дуьйцуш, ткъа уьш цо дуьйцучунах реза болуш, кортош теIош бара, ткъа царех цхьаммо, массарна а хезаш элира:

      – Дер хIете, салагаш тIаккха йиссинарш а майра йевлла лелар йу.

      Массо а кхийтира керла бIаьхо Iаморан хьокъехь хIара къамел хиларан. Ткъа Руслана башха ойла а ца йира, цунна чIогIа наб йогIура.

      Делкъе а йина йухадогIуш, Руслан керлачу бIаьхошна йукъара цхьанна тIевахара.

      – Муха йу хьан цIе?

      – Виктор

      – Мичара ву хьо?

      – Кировера ву. Хьо мичара ву?

      – Со Соьлжа-ГIалара ву. БIаьргана хIун дина хьан?

      – Вожденихула экзамен дIалуш вара со. Дукха меллаша воьдуш хиларна, бетах мийра кхийтира.

      – Ца кхета со и хIун экзамен йу?

      – Муха эр дара хьоьга… доцца аьлча, хIора буса баккхийнаш хуьлу-кх шайн самукъадоккхуш, йа тхоьга машенаш хехка олу, йа Iуьйранна нIаьна санна Iеха деза.

      – Со йуха а ца кхета ахь дуьйцучух. И хIун къамел ду нIаьна санна Iеха деза бохург, ткъа машен хахка йеза бохург хIун ду?

      – Масала, цхьа кIира хьалха, тхо роте схьадалийначу хенахь, хьалхарчу буса Кравцовс хаьттира машен лело бакъо хьенан йу? Ас жоп делира сайн йу аьлла. Машен йига хаьий хьуна хаьттира цо, ткъа ас жоп делира хаьа сайна аьлла, тIаккха цо со диълар а хIоттийна, суна тIехууш элира – дIахахка машен, ас хьалхара сихалла латийна хьуна. Меллаша йига машен. Со дIаволавелира. Йуха ша йоьалгIачу сихалле ваьлла элира цо, ткъа со ца кхийтира сихох такха везаш хилар. ТIаккха цо со саца а вина, шен ницкъ мел бу сан бетах мира туьйхира, ткъа йуха Iуьйранна марта дан а ца магийра цо суна, цундела делкъеллалц мацалла вала хьийзаш вара со.

      – Ткъа шахматы хIун бохург ду?

      – Кравцовс хаьттира шахматех ловза хууш мила ву? Рязановс а, Бердяевс а хазахетта куьйгаш айдира, шаьшинга ловза боху моьттуш, ткъа Кравцовс элира – дIогара кубрик гуш йуй шуна? Аьнгали кара а эций, цIенкъа цIанйе, лепаш хилийта иза. Са хиллалц цIенкъа горгамш хьийкхира цара, хIете а билгалйиначу ханна ца ларийра, цундела хьуна ма-гарра муцIарш а йохийна хьийзаш бу.

      – ЛадогIал соьга, Витек! Цкъа делахь, шун муцIарш йац, шун йаьххьаш йу, массо а адамийн санна. ШолгIа делахь, таханлерачу дийнахь дуьйна цхьа а шахматех ловзуш а вац, машен хохкуш а вац, йа нIаьна санна Iоьхуш а вац. Хьо кхеттий?

      – Ши бIаьрг а къарзийна, Iадийча санна лаьттара Витек.

      – Руслан, хьо лартIахь вуй? Цара вай дойур ма ду тIаккха…

      – Ас аьлларг дехьа! Кхана-лама баркалла эр ду ахь суна. – йукъахдеккхира цуьнан къамел Руслана.

      – Дика ду! – ца ваьлла реза хилира Витек, цунах дош хир доций ша кхеташ воллушшехь.

      Суьйренан таллам биначул тIаьхьа, капитан Гончаровс массеран а буьйса декъала а йина араволуш Руслане а хьаьжна элира:

      – Дала аьтто бойла хьан, Дадиев!

      ДIадуьйша омра диначул тIаьхьа, салагаш