Адвокатпен сұхбат. Тайыр Күзекұлы Назханов

майданның» бір жағына шығып, пайдалы болуы мүмкін. Қылмыстық істерді тергеу әдістерімен олар да жақсы таныс болды. Және іздерді жоғалтумен де. Онда, Заречныйдың жанында қоныс колониясы болатын.

      ДАНИЯЛ – Қоныс колониясы дегеніміз не?

      ТАЙЫР – Негізінде, бұл сотталғандар тек түнде ғана келе алатын орын. Ал, қалған уақытта бір жерде жұмыс істейді.

      ДАНИЯЛ – Халық арасында оларды «химиктер» деп атайтын сияқты?

      ТАЙЫР – Иә. Өкінішке орай, ол жерде кез келген нәрсемен «ай- налысу» мүмкін болды… Біреу шынымен жұмыс істейді, ал біреу жәй ғана есепте тұрады… Ол уақытта барлық жерде құлдырау болды, соның ішінде осындай мекемелерді басқаруда да. Алматы қаласы мен Алматы облысы бойынша ашылмаған қарақшылық шабуылдар өте көп болды. Бетперде киген адамдар үйлерге, пәтерлерге кіріп, иелерін ұрып-соғып,

      ақша мен барлық құнды заттарды алып кетіп жатты. Кейде олар саусақ іздерін қалдырып жатты, бірақ бір мәселе – олар картотекадан өтпеді.

      ДАНИЯЛ – Неге?

      ТАЙЫР – Себебі ол жердегі адамдар бүкіл Одақтан келген. Одақ ыдырап, ақпаратты алу қиын болды, мысалы Мәскеуден немесе Сык- тывкардан ақпарат алу мүмкін болмады. Бірыңғай база жоқ. Дегенмен, ізіне шыға алдық…

      ДАНИЯЛ – Қалайша?

      ТАЙЫР – Тергеу жұмысының барлық әдістерін ашпай-ақ қояйын. Детективтік телехикаяларды көргенді ұнатасыз, сондықтан өзіңіз-ақ болжай аласыз.

      ДАНИЯЛ – Мәлімет берушілер? Жасырын жұмыс? Қылмысты ими- тациялау? Жасырын тергеу әрекеттері?..

      ТАЙЫР – Жалпы, осы тізбектің бір жібін тарттық – тізбек бойын- ша қоныс-колониясына шықтық. Банданы Мәскеуліктер құрып, барлық аймақтардан адамдар жинаған болып шықты. Бұл бандада 20-дан астам адам болды. Олар күндіз халық шаруашылығының игілігіне жұмыс істеудің орнына, Алматыға, Қапшағай, ГРЭС-ке барады, қарақшылық шабуыл жасап, кешке шаршап, бірақ риза болып қайтады.

      ДАНИЯЛ – Олар айтқандай, орындалған борыш сезімімен.

      ТАЙЫР – Тек борыш сезімімен ғана емес, сонымен бірге тоналған заттармен де. Сол кезде Алматы мен Алматы облысы бойынша 50-ден астам эпизодты тексеруге тура келді. Ақыры оларды ұстаған кезде, маған тіпті 20 шаршы метрге жуық нақты дәлелдер үшін арнайы сақтау ка- мерасы бөлінді. Бұл бөлме аузы-мұрнына дейдін толды. Теледидарлар, бейнемагнитофондар және т.б. 90-жылдардың басында мұның бәрі қан- ша тұрғанын көз алдыңызға елестете беріңіз?