Адвокатпен сұхбат. Тайыр Күзекұлы Назханов

есірткі тасымалдаған туралы іс жүргізгем. Заңды қорғаны халық тұтынатын тауарларды жеткізу болды. Бұл тауарлардың ішінде есірт- кі бар құпия орындар болды, олар сұлулық салондары, барлар, түнгі клубтар арқылы таралды. Міне, осы ұйымдасқан топқа жасырын агент енгізілді. Соның арқасында қылмыс ашылды. Онсыз, істің өрбуі екі та- лай еді. Іс ұзаққа созылуы мүмкін еді.

      ДАНИЯЛ – Яғни, осы топқа енгізілген қызметкер қылмысты ими- тациялады ма?

      ТАЙЫР – Иә, осы есірткі трафигіне қатыстылықты имитациялады.

      ДАНИЯЛ – Дегенмен, бұл қауіпті шығар? Леонардо Ди Каприо мен Мэт Дэймонмен бірге ойнаған «Отступники» фильміндегідей. Не- месе, есіңізде ме, Шараповтың «Кездесу орнын өзгерту мүмкін емес» телехикаясындағыдай.

      ТАЙЫР – Ия, менің ойымша, бұл жерде үлкен батылдық қажет… Көріп отырғаныңыздай, жасырын тергеу әрекеті маңызды әрі салмақты және көптеген жағдайларда пайдалы. Бірақ, әрине, оны ешкім тек- тен-тек өз еркімен жүргізе алмайды.

      ДАНИЯЛ – Ал, оған кім санкция береді?

      ТАЙЫР – Тергеу судьясы. ҚР қылмыстық іс жүргізу кодексінде жа- сырын тергеу әрекеттерін белгілі бір мерзімге, яғни бір айға ұзартуға рұқсат етілген.

      ДАНИЯЛ – Егер сіз айыптау үшін материал жинап үлгермесеңіз ше?

      ТАЙЫР – Қажет болған жағдайда олар тергеу сотының санкцияла- уы арқылы да ұзартылуы мүмкін. Бір Казинода пара алу ісі тергелгені есімде – кейінірек толығарақ айтып беремін – ол жерде олар жасырын тергеу әрекеттерін алты айға ұзартты. Осының арқасында қылмыскер- лерді ұстау және жазалау мүмкін болды.

      ДАНИЯР – Куәгерлермен қалай жұмыс істейтіні туралы егжей-тег- жейлі айттып өттіңіз. Ал, мұнда күәгер – құпия, былайша айтқанда агент. Оны жария етуге бола ма?

      ТАЙЫР – Мұнда да ҚР ҚІЖК-де белгілі бір рәсімдер көзделген. Агент, сіз айтқандай, бүркеншік атпен куәлік береді, жүзін жасыра ала- ды. Мұндай жағдайларда сот отырысты жабық режимде өткізеді.

      ДАНИЯЛ – Меніңше, жасырын тергеу әрекеттері өте пайдалы іс сияқты.

      ТАЙЫР – Өкінішке орай, іс жүзінде бұл тек қылмыскерлердің ғана емес, сонымен бірге процестің басқа қатысушыларының да – атап ай- тқанда, күдіктінің ғана емес, қорғаушының да, тіпті куәгерлердің де өмірін қиындата алады. Және олардың іс жүргізу құқықтарын бұзады.

      ҚҰҚЫҚТАР МЕН СЕБЕПТЕР

      

ДАНИЯЛ – Алайда, барлық тер- геулер бір жерде біреудің зорлық-зом- былық өлім белгілері бар мәйітті та- буынан басталмайды ғой.

      ТАЙЫР – Құдайға шүкір, әрқа- шан олай емес.

      ДАНИЯЛ – Ал, басқа жағдайлар- да сотқа дейінгі тергеуді бастауға не себеп болуы мүмкін?

      ТАЙЫР – Біреудің мәлімдемесі, кінәсін мойындап келуі, лауазымды тұлғаның баянаты немесе тіпті БАҚ-тағы хабарлама. Бірақ, мұнда эко- номикалық құқық бұзушылықтарды тіркеумен байланысты нюанстарды да ескеру қажет. Тергеуді бастау үшін көптеген басқа процедуралар мен тексерулерді жүргізу қажет. Бұл қылмыстық құқық бұзушылықты кейбір азаматтық-құқықтық мәмілелердің орындалмауынан шектеу мақсатында жасалады.

      ДАНИЯЛ – Бұл дұрыс емес қой?!

      ТАЙЫР