Ağ qəm. Sədaqət Kərimova

dincələ bildinmi?

      – Hə, ana, elə yaxşı dincəldim. – Zərifə qəhərini gizlədə bilmədi.

      – Sabah uşaqlarla Bakıya gələcəyəm. Səndən yaman nigaranam. Rəşidlə dalaşmamısan ki? Hər gecə sizi yuxuda görürəm…

      “Sabah uşaqlar gəlir. İki gündən sonra məktəbdir. Yəqin Raminlə Çingiz bu iki ayda çox dəyişiblər. Yəqin bir az da böyüyüblər. Ramin bu il altıncı, Çingizsə beşinci sinfə gedəcək”.

      Birdən uşaqlan üçün elə darıxdı, onlardan ötrü elə qəribsədi ki, kövrəldi. Başını anasının dizləri üstünə qoyub saçlarında onun doğma əllərinin sığalını duymaq üçün ürəyi tel-tel əsdi. Uşaq kimi hönkürdü.

      1986

      Gəzəyən

      Sabah axşama kimi o. Həcər xalanın yanında qalacaq. Bu gün və gecə, bir də sabahki gün. Axşam anası gəlib onu buradan evlərinə aparacaq. Lakin sabah axşama kimi gör hələ nə qədər vaxt var. “Kaş möcüzə baş verəydi. Mən gözümü yumub açana kimi sabah açılaydı,” – Aynur bunu arzulayırdı.

      Təsəvvür etdi ki, səhər açılıb, anası onu aparmağa gəlib. Gözlərini bərk-bərk yumub bunu xəyalında canlandırdı. Möcüzə baş verib-vermədiyini yoxlamaq üçün gözlərini açdı. Amma yox, heç bir möcüzə-zad baş verməmişdi.

      O, səssizcə, içini çəkə-çəkə ağlayırdı ki, qonşu otaqda paltar ütüləyən Həcər xala eşidib hirslənməsin. Aynur pəncərənin qabağına keçib üzbəüz birmətəbəli evin pəncərəsinə tamaşa etməyə başladı. Pəncərənin qarşısında qoyulmuş stolun ar-xasında arıq, mehriban sifətli bir kişi oturub ağ vərəqlərə nə isə yazırdı. Aynur onu burada görməyə adət etmişdi, həmişə maraqla ona göz qoyardı. Bu məşğuliyyət onu yamanca əyləndirərdi. O adam hərdən başını qaldırıb üzbəüz evin pəncərəsindən baxan bu balaca qıza mehribanlıqla gülümsəyər, sonra yenə öz işinə davam edərdi. “Görəsən nə yazır?” – deyə Aynur fikirləşərdi. Onun qələmi necə cəld işlətdiyini, ağ vərəqləri necə sürətlə qaraltdığını görüb heyrətə gələrdi. Bəzən bu adam başını kağızların üstünə qoyub hərəkətsiz qalar, gah da başını əlləri arasına alıb sakitcə oturardı. Aynur onu yalnız axşamlar görməyə adət eləmişdi. Gündüzlər bu pəncərədə kimsə görünməzdi.

      Həcər xalanın evində keçirdiyi günlər onun üçün işcəncəyə çevrilərdi, ürəyini nəhayətsiz kədər bürüyərdi. Oyuncaqları ilə könülsüz oynayar. Həcər xalanın bişirdiyi xörəkləri iştahsız yeyərdi. Bəzən saatlarla pəncərənin qarşısında oturub gözlərini yola dikər, anasının gəlib onu evlərinə aparacağı vaxtı səbirsizliklə gözləyərdi.

      Aynurun Həcər xaladan xoşu gəlmirdi. Bu neçə vaxtda ona öyrəşə bilməmişdi. Qadin Dilarənin yaninda onu öpüb oxşayar, şirin dillə danışdırardı. Dilarə çıxıb gedəndən sonra isə uşağın varlığı elə bil onun yadından çıxırdı. Tez Dilarənin gətirdiyi əti, kolbasanı, göyərtini, meyvəni yerbəyer edər, mətbəxdə biş-düşlə, sonra isə ev işləri ilə məşğul olardı. Belə vaxtlarda Aynur bir kənarda dayanıb səsini çıxarmadan onu seyr edərdi. Bəzən ona elə gələrdi ki, Həcər xala onu görmür. Gəlib düz qabağında dayanardı ki, dayəsi ona nəzər yetirsin. Həcər xala-nı isə işindən ayırmaq müşkül məsələ idi. Həhayət, Aynur darıxıb qonşu otağa keçər, şəkilli kitablara tamaşa edərdi.

      Həcər xala uşağı bir də şam yeməyi vaxtı dindirərdi. Onu yedirdər, içirdərdi. Aynur yeməkdən sonra qab-qacağı yığışdırmaqda dayəyə kömək edərdi. Sonra isə çarpayıya uzanıb yuxusu gəlməyə-gəlməyə yatmağa çalışardı ki, sübh tez açılsın. Səhər eyni vəziyyət yenə təkrar olunardi. Həcər xala yenə ev işləri ilə məşğul olar, yuyar, ütüləyər, xörək bişirərdi. Aynur isə qonşu otaqda saatlarla səssizcə oynayardı.

      Bəzən Həcər xala Aynuru özü ilə bazara, dükana aparardı. Küçədə o, tamam ayrı adam olardı, onunla mehriban danışar, suallarına səbrlə cavab verərdi. Aynur da düşünərdi ki, yəqin Həcər xala evdə yorulur, danışmağa taqəti qalmır, ona görə də onunla belə soyuq davranır.

      Anası Aynuru götürmyə gələndə Həcər xala adəti üzrə dil-ağız edərdi:

      – Canını yeyim Aynurun, çox yaxşı uşaqdır. Ona öz doğma balam kimi bağlanmışam. Aynur yatanda darıxdığımdan bilmirəm nə edim.

      Uşaq onun bu ikiüzlülüyü qarşısında deməyə söz tapmazdı. Hər dəfə Həcər xalagilə getmək vaxtı çatanda Aynur anasına yalvarardı:

      – Ana, nə olar, məni Həcər xalanın yanında qoyma da…

      Dilarə onun saçlarını qarışdırıb cavab verərdi:

      – Sən mənim ağilli qızımsan. Ağıllı qız isə anasının sözündən çıxmaz.

      – Mən orda darıxıram axı…

      – Həcər xala səni bu qədər çox istəyir, sən isə deyirsən ki, dan xıram.

      – Ana, sən onu tanımırsan. O, məni zərrə qədər də istəmir. Həmişə sənə yalan danışır. – Aynur onu inandırmağa çalışardı. Amma Dilarə acıqlı halda qızının sözünü kəsər, onun hərəkətini ərköyünlük hesab edib dediklərinə əhəmiyyət verməzdi.

      Həcər xala kimsəsiz qadın idi. Qonşuların dediyinə görə, uşağı olmadığına görə əri çoxdan onu atıb getmişdi. O vaxtdan atasından qalma ikigöz evdə yaşayır, həyətdəki birotaqlı evini isə kirayəyə verirdi. Həcər xala yaxınlıqdakı idarədə xadimə işləyir, şənbə və bazar günlərində isə Dilarənin qızına baxırdı. O, az əziyyətlə başa gələn dayəlikdən məmnun idi. Lakin nədənsə bu sakit, gözəl qız uşağini sevə bilmir, ona qanı qaynamırdı.

      Hər dəfə iki günlük ayrılıqdan sonra anasını görəndə Aynur sevincindən quş olub uçmaq istəyərdi. Evə gələndə özünü böyük kimi aparar, anasının əlindəki çantanı apanb yerinə qoyar, ayağına keçirmək üçün məs verər, onun hər kiçik tapşırığını böyük həvəslə yerinə yetirərdi. Anasının səsini eşitmək, yanında olmaq onun üçün böyük səadət idi. Dilarə ev-eşiyi səliqəyə salandan, yemək hazırlayandan sonra qızını gəzməyə aparmaq istəyərdi:

      – Aynur, bağa gedək?

      – Yox, ana, istəmirəm.

      – Səni yelləncəyə mindirəcəyəm.

      İstəmirəm.

      – Dondurma alsam gedərsən?

      Uşağin gözünə nə dondurma, nə də başqa şeylər görünərdi. O:

      – Mən səninlə evdə qalmaq istəyirəm, ana, – deyə cavab verərdi. Lakin Dilarə çox vaxt qızının bu istəyinin mənasına varmadan dodağı altında deyinərdi:

      – Bu uşaq bilmirəm kimə oxşayıb. Xalxın uşaqlarını həyət-bacadan yığmaq olmur. Bizimkini də evdən bayıra çıxarmaq mümkün deyil.

      Dilarənin bəzən qızına yazığı gələrdi. O, qəribə, başqalarına bənzəməyən uşaq idi. Onun bir oyuncağını sındırdığı, bir kitabını cırdığı və ya paltarını batırdığı Dilarənin yadına düşmürdü. Döşəmədə kiçik