Hanna. Maretha Maartens

tion>

      

      Hanna

      Die vrou wat haar kind vir die Here gegee het

      Maretha Maartens

      Lux Verbi

      “[Elkana] het twee vrouens gehad.

      Die een se naam was Hanna en

      die ander s’n Peninna. Peninna het

      kinders gehad, maar Hanna nie.”

      – 1 Samuel 1:2

      HOOFSTUK 1

      Peninna kyk op en haar gesigsuitdrukking verander. Sy sit langbeen voor Elkana se tak-en-bokvelskuiling, ge­sins­besit by die Ramatajim-dorsvloer. Dit is háár plek ook. Haar jongste se kaal voetjies steek by die opening uit. Hy slaap rustig en beskut.

      Skielik is dit vir Hanna soos wanneer die reën oor die Efraimsberge wegbly. Dan raak die lug stofdik en droog soos perkament. Omdat jy nie ’n ander keuse het nie, gaan jy maar aan. Maar jou siel is steeks in jou.

      ’n Mens kan helder oordag ’n gevoel van versmoring onder die oop hemel kry, dink Hanna. En dit het niks te doen met die geelwit wolk van kaf en poeier bo die beeste in hul juk wat die koring op die dorsvloer met hul hoewe uit die are lostrap nie. Al om die paal in die middel van die dorsvloer jaag twee opgeskote seuns die diere, om en om.

      Moet dit weer ék wees wat verskoning vra vir nog een van daardie skermutselinge waarin niemand met ’n mes na sy teëstander kap nie, maar waarin ek en Peninna albei dieper wonde en groter kneusplekke opdoen as die mans in hul gevegte met vuiste en dolke?

      Selfverheffing sorg vir twis, het Elkana al dikwels gesê. Selfverheffing is die kraak in die karakter van die Efrai­mie­te. Jy kan maar nagaan. Waar daar ’n vuisgeveg is waar­in twee Efraimiete mekaar in die dorp of in die veld op­foe­ter, het die een die ander op een of ander manier ge­min­ag en verkleineer.

      Peninna sal nie die saak tussen my en haar kom regstel nie. Die lug tussen ons sal versmorend bly totdat ek mý selfverheffing prysgee en haar om verskoning gaan vra. Waarvoor? Omdat ek ná Migal se kuier vir haar gesê het dat haar hoogmoed stink en dat háár selfverheffing boos is? En dat sy moet weet – boosheid is soos vrot salf. Soos wat dooie vlieë salf laat gis en vrot, laat dié bose ding alles tussen my en haar opvrot. Hoe voorspelbaar was dit alles nie weer nie.

      “Wat het ek nóú weer gedoen om jou in dié bui te kry, Hanna?”

      “Ek is nie in ’n bui nie, Peninna. Ek het jou en Migal oor my hoor praat.”

      “As jy kom staan en afluister terwyl ek en my vriendin kuier, het jy verkeerd gehoor. Ek het brood geknie. Sy het haar kinders se klere by my gesit en stop. Jy het nie eens nodig gehad om agter die muur te luister nie. Ons het oor haar swangerskap gepraat en oor die kind wat nou al twee keer wou afkom. Hoekom het jy nie daar by ons kom sit sodat jy elke woord duidelik kon hoor nie?”

      “Jy het buite die huis, by Migal se vertrek, oor my ge­kla, Peninna.”

      “Jy verstom my,” het Peninna koud gesê. “Ek het nie krag vir jou … jou kafstories nie.”

      Kafstories! Asof sy, Hanna, gek drome droom. Hulle het met versluierde gesigte buitentoe gegaan en Migal het reg onder die vensteropening gepraat: “Hoe gaan dit met julle? Met jou en haar? Is jy oor jul groot botsing?”

      “Hoe minder ek oor botsings sê, hoe beter.”

      Peninna het sag met haar vertrekkende vriendin ge­praat, maar nie sag genoeg nie. Was dit maar sagter. Het die wind haar woorde maar weggewaai. En toe kom dit soos ’n klip wat jou uit die bloute teen die kop tref.

      “Die botsing waarvan jy weet, is ’n kalfie teen gister s’n. Dit gaan nooit verander nie, Migal. HaShem straf haar oor iets en sy haat my oor haar straf.”

      HaShem, het Peninna die Here genoem. Die Naam straf Hanna oor iets.

      Migal het geklink asof sy uit die veld geslaan is: “Dit is tog belaglik, Peninna.”

      “Dit is nie. Sy weet sy kan haar opstandigheid teen haar straf nie op HaShem uithaal nie. Sy kon nie ’n kind vir Elkana gee nie, want sy is gestraf met kinderloosheid. Ek wens ek kon weet waaroor sy gestraf word. Maar een ding weet ek, Migal – daardie vroumens, Hanna, gaan my solank ek leef soos ’n mal volstruis bly skop en trap.”

      Migal het byna senuweeagtig gelag. “As sy jou nóú moes hoor, sou sy jou seker bewusteloos skop. Maar ek moet darem sê – Hanna lyk nie soos iemand wat ’n ander mens sal wil trap en vernietig nie.”

      “Moet haar nie beoordeel volgens wat sy jou laat sien nie, Migal. Jy woon nie saam met haar onder dieselfde dak nie. Jy deel jou man nie met haar nie.”

      Migal het ’n rukkie stilgebly. “Abel sou 20 seuns wou hê met daardie berggrond van hom. Maar as ek oor een ding dankbaar is, is dit dat hy nie kans sien vir nog ’n vrou nie. Ek kan my nie indink hoe jou lewe moet wees nie, Peninna. Hoe jy dit nou al vir soveel jare uithou nie. Ek sou die ander vrou vergiftig het.”

      “Sý … sy gaan baiekeer soos ’n mal volstruis aan,” het Peninna weer hoorbaar gefluister. “Wag net totdat jý onder haar skoppe deurloop.”

      Hulle het Hanna ’n mal volstruis genoem wat met oop­gespalkte vlerke bly skop en haar slagoffer teen die grond vastrap, haar snawel hard soos klip. ’n Vroumens wat haar dinge verbeel en in ’n bui raak oor skinderstories wat nooit plaasgevind het nie. ’n Genadelose vertrapper van ander.

      Sy het gekies om reguit te praat: “Ek kan presies vir jou sê wat jy en Migal van my gesê het, Peninna.”

      “Ek hoef nie na jou kafstories te luister nie.” Peninna het omgedraai en haar rug met veragting op Hanna gekeer.

      Sy, Hanna, het haar selfbeheersing verloor: “As jy so maklik vir my lieg, watter leuens vertel jy nie oor my by jou familie nie? By Elkana, by …”

      Sy wou skree, sy wou huil, en sy het.

      “Die Here sien alles, Peninna. Hy haat oë soos joune, want jou oë brand van hoogmoed. Hy haat ’n tong wat lieg, en oor joune rol die leuens. Hy haat gedagtes vol skemas en komplotte, en jy is vandat jy hier gekom het, besig om te dink en te beplan hoe jy my kan uitoorlê. Hy haat getuies wat lieg, en jy lieg by my man oor hoe ek is – hoe gemeen en baasspelerig en wreed. Die Here weet alles, Peninna. En Hy straf elkeen wat volhard in enigiets wat Hy haat.”

      Peninna se gesig het donker van woede geword. “Wie het jóú as regter in hierdie huis aangestel? Elkana? Jou man en myne ook? Of het jy jouself aangestel, Hanna, omdat jy my nog altyd verag het? Omdat jy my nie voor jou oë kan verdra nie?”

      “Ek speel nie regter …”

      “Nié? Beskou jy jouself dus as Hanna die verdraag­same en Hanna die goedgesinde? Hanna, die Israelitiese vrou so na God se hart? Sê my – watter een van ons twee is die een wat Elkana so moedeloos maak dat hy kan sterf? Hy weet nie wátter kant toe met jou nie. Hy kruip voor jou, hy …”

      “Dit is nie waar nie. Dit is ’n leuen, Peninna! As jy moet weet hoe ek voor die Here …”

      Peninna het omgeswaai, ’n fles olyfolie van die rak af gegryp en haar arm hoog gelig. Maar sy het haar besin en die houer nie deur die lug geslinger nie.

      “Jy ken jouself nie,” het sy afgemete gesê. “Jou ellen­deling. Jou witgepleisterde graf. As jy jouself maar kon sien soos wat ék jou sien!”

      Sy het die olyfoliefles met soveel aggressie op die rak teruggesit dat dit gekraak het.

      “Jy, Hanna, is die betekenis van jou naam nie waardig nie,” het sy die woorde uitgesis. “Jou naam moes Eifa ge­wees het, donkerte, of Lilit1, mens van die nag.”

      Toe steek sy met die skerpste mes. “Elkana vlug tot in my arms en my bed, Hanna. En dit is jou verdiende loon!”

      Nee, die gevoel van versmoring het niks met die poeier­agtige kafwolk bo die dorsvloer te doen nie. Dit is immers, soos haar ouma jare tevore opgemerk het, beloftestof.