Tryna du Toit-omnibus 9. Tryna du Toit

ek het nou lank genoeg gewag.”

      Van die rolprent het Veronica later maar baie min onthou. Die hele tyd wat sy in die halfdonker langs Koenraad gesit het, was haar gedagtes met ander dinge besig. Koenraad het haar gevra om met hom te trou! Sy hou van Koenraad; hul belangstellings is in baie opsigte dieselfde; sy dink hulle kan ’n sukses van die lewe saam maak. En tog staan die vooruitsig haar glad nie aan nie. Is dit net die gedagte aan sy ma?

      Toe Koenraad later vir haar tot siens sê, neem hy haar in sy arms en soen haar ’n bietjie lomp.

      “Dink daaroor – later gesels ons weer. Ek weet my ma is ’n groot probleem, maar ek is seker ons kan saam ’n oplossing vind wat vir haar sowel as vir ons albei aanvaarbaar is. Onthou net, ek het jou lief en ek het jou nodig.”

      Georgina Louw was nog wakker toe sy kort voor middernag saggies die woonstel binnesluip.

      “Ek voel baie beter, maar ek kan nie slaap nie,” kla sy. “En as ’n mens so wakker lê, kry jy later allerhande spookgedagtes.”

      “Ek is seker dis van pure hongerte dat mevrou nie kan slaap nie. Ek gaan vir ons elkeen ’n glas warm melk maak, met so ’n klein slaappilletjie vir u daarby – ek is seker dit sal die einde van die wakkerlê wees.”

      Terwyl hulle die melk drink, sê mevrou Louw peinsend vir Veronica: “Jy weet, ek dink die swaarste van die alleenlewe is om vir jouself kos te maak. Om elke dag een aartappeltjie, een wortel en ’n halfkoppie rys te kook – en dan bly die helfte nog oor – nee wat, jy drink maar liewer ’n koppie tee en eet ’n stukkie roosterbrood daarby. Jy is later so moeg vir ’n skaaptjoppie of ’n stukkie lewer dat jy nie meer daarna kan kyk nie. Om van ’n hoendereier nie te praat nie. Die gevolg is dat jy jouself verwaarloos, jou gesondheid word ondermyn en jy sukkel wie weet hoe lank om ’n eenvoudige ou hoesie af te skud. Ek het nog nie met die kinders daaroor gepraat nie, maar jy weet, ek begin ernstig daaraan dink om na ’n ouetehuis toe te gaan. Ek sal dit haat om my woonstel prys te gee – my privaatheid en my gerief en al die mooi dinge wat saam met die woonstel gaan – maar dit lyk my op die ou end sal ek geen ander keuse hê nie.”

      “Wat van u kinders? Hulle sal mos nooit toelaat dat u ouetehuis toe gaan nie?” sê Veronica verontwaardig, maar die ouer vrou skud haar kop.

      “Ek is lief vir my kinders en ek weet hulle is lief vir my, maar ek sal nooit by een van hulle inwoon nie. Drie geslagte onder een dak betaal nooit nie. Daarvoor is hulle lewens – hulle behoeftes – te uiteenlopend.”

      Sy is ’n rukkie stil, dan vervolg sy mymerend: “Jy weet, as ek so terugdink aan my lewe, is dit die kortstondigheid van alle dinge wat my die meeste tref. Die jare vlieg soos ’n gedagte verby, en onwillekeurig wonder ’n mens waarom jy nie alles meer waardeer en geniet het toe jy dit gehad het nie. Ek het altyd geglo die geheim van ’n gelukkige lewe is om altyd besig te wees. Jy moet iets hê om voor te lewe, ’n doel waarna jy strewe. As ’n mens jonk is, is dit natuurlik maklik. Dan is jou dae te kort vir alles wat jy graag wil doen. Maar die kinders word groot en selfstandig, een vir een verlaat hulle die ouerhuis om ’n eie lewe te begin en nou breek daar ’n ander fase in jou lewe aan. Jy brei en jy hekel vir die kleinkinders, jy hou jou met liefdadigheid besig, jy lees die boeke waarvoor jy vroeër nooit tyd gehad het nie, jy geniet jou vriende en die lewe is nog vol en gelukkig, die gevreesde ouderdom met sy kwale en gebreke nog net ’n skaduwee doer in die verte. Maar dan kom die dag dat jou geliefde kameraad, jou steunpilaar in tye van nood en kommer, jou ontval en jy alleen agterbly, dat jy deur omstandighede gedwing word om van jou groot huis en jou vriende af te sien, dat jy jou weer by ’n nuwe lewe moet aanpas. Aan die begin is dit bitter swaar, maar jy leer om dit te aanvaar, en as jy so om jou kyk, besef jy hoe baie jy nog het om voor dankbaar te wees.”

      ’n Hoesbui onderbreek haar, maar nadat sy nog melk gedrink het, vervolg sy saggies, byna asof sy met haarself praat: “Elke ouderdom het natuurlik sy kompensasies, en solank jy jou kragte en jou gesondheid behou, leer jy om jou seëninge te tel en die beste van elke dag te maak. Die lewe vloei nou in rustiger kanale, dis in die klein dingetjies van die lewe wat jy jou vreugdes vind. Die weeklikse brugpartytjie saam met jou vriende – baie van hulle in dieselfde bootjie as jy – is iets om na uit te sien en hou jou verstand wakker. Maar die ou oë is nie meer so goed nie, die kragte begin afneem en jy betrap jouself al hoe meer dikwels dat jy in die verlede instede van die hede leef. Intussen hou jy die pos gedurig dop vir briewe van die kinders en kleinkinders en die dag is vaal en leeg as die verwagte briefie nie daar is nie. Die kinders se vlugtige besoekies is die hoogtepunt van jou dae, jou sterkste kontak met die regte lewe. En dan kom die dag dat jy besef dat jy jou kringetjie nog nouer moet trek …”

      “Ek is seker dis nie nou al nodig nie,” sê Veronica vertroostend. “Dis maar omdat u siek voel dat die wêreld vanaand so ’n bietjie troosteloos lyk. Sodra mevrou beter is, gaan u bietjie vir u seun in die Paarl kuier en ek is seker as u terugkom, sal u weer soos ’n splinternuwe sikspens voel.”

      “Ek sal miskien ’n bietjie gaan kuier. Hierdie gedagtes begin my nou kwel en ek wil graag sake met Francois bespreek. Maar jy moenie dink ek is besig om myself te bejammer nie – net partymaal word die eensaamheid te veel vir ’n mens.”

      “Ek weet,” sê Veronica sag. “Maar nou is dit tyd vir ons al twee om te gaan slaap. En u sal sien, môre in die helder daglig lyk die wêreld sommer weer anders.”

      Georgina Louw het haar oë toegemaak en binne ’n paar minute was sy vas aan die slaap. Dit was Veronica wat slapeloos rondgerol het op die divan terwyl sy dink aan alles wat haar vriendin vanaand gesê het.

      “As ek so terugdink aan my lewe is dit die kortstondigheid van alle dinge wat my die meeste tref …”

      Die kortstondigheid van alles … Van liefde, van geluk, van die lewe self.

      En teen die agtergrond van hierdie gedagtes, soos ’n reddingsboei in ’n see vol donker gevare, kom weer die herinnering aan Koenraad se huweliksaansoek.