Verworpe silwer. Ena Murray

lank dors gely en skielik weer water geproe het.

      Dáár het dit begin. Natuurlik het hy gevra wie sy is en hoeveel kêrels sy het, en laggend en onbekommerd het sy hom alles vertel. En natuurlik het hy haar daardie aand uitgeneem ... was sy die eerste keer in ’n lange jaar weer uit, ook nie sommer net na ’n padkafee toe nie. Nee. Sy het soos ’n prinses gevoel in daardie duur eetplek en soos ’n koningin toe sy saam met hom oor die dansvloer gesweef het.

      Van toe af was hulle elke dag saam – en elke aand. Elke dag het sy haar voorgeneem dat sy daardie dag aansoek om werk sou doen ... en daardie dag het nes die voriges onbenut verbygegaan. Drie dae gelede het sy die oggend baie ernstig vir hom gesê dat sy hom daardie dag nie wou sien nie, want sy wou die prokureursfirma waar sy tevore gewerk het, besoek en hoor of hulle haar nie weer sou terugneem nie.

      “Hoekom wil jy werk soek? Jy het mos werk,” het hy gesê.

      “Wat bedoel jy? Jy weet mos ek het nie ...”

      “As my vrou sal jy baie werk hê, glo my.”

      Sy het hom vraend aangekyk. “Jy bedoel ...”

      “Ja. Ek sal die een of ander tyd moet teruggaan. Daardie ouboet van my kan seker nou al slange vang omdat ek so lank kuier. Maar dis jóú skuld. As ek jou nie ontmoet het nie, sou ek seker al terug gewees het. Maar ek is lus en vat jou saam met my. Nou toe, juffrou Marais, wat sê jy? Wil jy saam met my gaan as my vrou, of wil jy liewer in die prokureur se kantoor gaan werk?”

      Haar hart het vinniger geklop. Natuurlik het sy geweet hierdie wonderlike dae kon nie vir ewig aanhou nie. Louis sou die een of ander tyd weer moes weggaan, en sy sou alleen moes agterbly ...

      Tant Alie was bekommerd oor die skielikheid van alles en oor die feit dat Santie so ver van haar af sou weggaan, maar Louis het haar verseker dat Eloffsdal ook ’n ouetehuis het en dat hy dit sal regkry om haar sommer gou daarheen oorgeplaas te laat kry. Met hierdie belofte het hy toestemming gekry om met Santie te trou en haar weg te neem.

      Maar hier sit sy nou met ’n bondel note en ’n wagtende motor daar buite om haar stasie toe te neem sodat sy kan teruggaan van waar sy gekom het ...

      Bet verskyn grootoog in die deur. “Die man hier buite sê hy moet jou stasie toe kom vat. Grootmeneer het so gesê.”

      Sy kyk op, sê met oënskynlike beslistheid en selfversekerdheid wat sy geensins voel nie: “Dankie, Bet, maar gaan sê maar vir die man dit sal nie nodig wees nie.”

      “Jy gaan nie weg nie?”

      Sy pers haar lippe saam. “Nee. Ek bly.”

      Sy volg Bet die gang af, draai regs af by die voorportaal na wat vir haar deur die oop deur soos ’n studeerkamer lyk. Sy stap na die lessenaar, neem ’n koevert uit ’n rakkie, sit die rol note ongetel daarin, plak dit toe en skryf daarop: Jammer, meneer Mocke, maar daar is dinge wat selfs nie eens met geld ongedaan gemaak kan word nie. Een daarvan is my huwelik.

      Die res van die dag is dit ’n gewoel en gewerskaf in die groot huis teen die heuweltjie. Bet laat haar maar die omwenteling in haar huishouding, soos sy dit duidelik beskou, welgeval. Dit sal tog maar net vir ’n rukkie wees, is haar oorwoë mening.

      ’n Enkelbed vanuit ’n ander gastekamer word in Louis se kamer ingedra. Daarna begin sy uitpak, nadat plek in die ingeboude kas gemaak is vir haar paar goedjies. ’n Bruid het seker nog nooit só ’n skamele uitset gehad nie, dink sy meewarig terwyl sy in ’n beknopte ruimtetjie langs Louis se klomp klere haar paar rokkies ophang. Sy het egter so min klere nodig gehad in die tyd toe sy tant Alie opgepas het, en hoewel tant Alie haar ’n klompie geld in die hand gestop het sodat sy vir haar die nodige kon koop vir haar huwelik, het sy dit liewer gespaar en net ’n mooi rok gekoop om in te trou.

      Sy probeer haar eie gedagtes ontwyk, maar sy weet: diep in haar hart was dit nie haar spaarsin wat haar gedryf het om nie alles te bestee nie. ’n Mens kan geld dringend nodig kry, en dan moet sy ’n paar rand hê ... Sy bedwing haar gedagtes. Sy is maar vanoggend getroud en behoort haar te skaam dat sy reeds voorsorg tref vir ’n dag wanneer sy hiervandaan sal moet padgee. Dis nou ’n manier om ’n huwelik te begin, betig sy haarself streng. Dis al Bet se donker voorspellings, en natuurlik ook die kwade saad wat Louis se broer gesaai het. Sy durf nie toelaat dat sy deur hulle beïnvloed word nie. Sy en Louis staan aan die begin van hul huwelik en ’n huwelik, is sy geleer, is iets wat hou tot die dood. Haar kennetjie druk vorentoe. Dit sal sy aan Bet en haar grootmeneer bewys.

      Sy frons liggies. Louis het nooit veel oor sy broer te vertel gehad nie, maar van Bet se praatjies kon sy aflei dat Darius Mocke eens getroud was en dat sy huwelik misluk het. Is dit waarom hy nie aan “sentimentele twak” glo nie? En is dít wat hom so ’n streng, ongenaakbare houding teenoor die lewe en sy medemens, selfs sy eie bloedbroer, laat inneem? Is ontnugtering en verbittering die oorsaak dat hy so skepties na die lewe en sy broer se huwelik kyk?

      As dit die geval is, moet sy Darius Mocke bejammer en het sy geen rede om hom te vrees nie. Dan, te meer, moet sy aan hom bewys dat ’n huwelik kán slaag.

      Toe die kamer eindelik na haar sin is, stap sy uit en gaan pluk ’n paar rose. Dit laat die kamer soveel geselliger en huisliker vertoon. Dan neem sy nog ’n potjie en rangskik ’n paar roosknoppe daarin vir die lessenaar in die studeerkamer, en sy wonder watter jaar laas hier blomme in die huis was.

      Bet vertel haar dat die mansmense nooit middae huis toe kom vir ete nie, maar dat hulle saans hul hoofmaaltyd geniet. Dis gewoonlik ook maar net die grootbaas van die huis wat aan tafel sit. Louis, lei Santie af, is selde saans tuis. En ook begryplik, dink sy. Hy is ’n jong mens, en hy sal aangenamer geselskap gaan soek as dié van sy broer wat blykbaar altyd krities teenoor hom staan.

      Sy besef sy sal Bet baie taktvol moet benader. Sy swaai nou al so lank die septer hier en sal seker nie genoeë neem met die inmengery van ’n vreemde vrou nie.

      “Gee jy om as ek ’n nagereggie vir vanaand se ete maak? Dis een waarvan kleinmeneer baie hou,” sê sy.

      Bet frons. “Grootmeneer eet nooit poeding nie ...”

      Santie besef sy sal haar man nou moet staan. Sy bevind haar in ’n moeilike situasie. Dit is Darius se huis, en Bet is Darius se huishoudster. Maar sy is nou deel van hierdie huishouding, en Bet sal maar net aan haar ook ’n hoekie moet afstaan.

      “Ek wil dit vir kleinmeneer maak. Ek weet hy eet dit graag.”

      Bet skud haar skouers. Laat die kleinjuffrou maar aangaan. Sy sal sien haar moeites is tevergeefs. As sy darem dink ’n trouring verander ’n man oornag, is daar nog baie vir haar om te leer. Nietemin, ’n nagereggie sal nie sleg smaak nie.

      Santie ondersoek ook die res van die huis, en vind dit netjies, baie goed gemeubileer, maar styf en koud. Sy sou graag op ’n paar plekke die meubels wou verskuif en veranderings aanbring wat dit baie huisliker en warmer sal laat lyk, maar laat dit liewer daar. Sy is met Louis getroud, nie met Darius nie.

      Dan gaan stap sy deur die tuin. Daar is oorwegend roosbome en struike. In hierdie harde wêreld van droogte, waterskaarste en ’n skroeiende son is ’n fyntuin seker moeilik om in stand te hou. Sy laat weer haar blik oor die dorp onderkant haar dwaal. Louis bly lank weg ... Hy moes natuurlik sommer onmiddellik inval toe hy sy gesig gewys het. Hy het mos lank genoeg vakansie gehou, het die ouer broer seker geredeneer.

      Dit word vyfuur ... halfses ... Sy kyk opgewonde deur die venster toe sy ’n motor hoor, trek haar dadelik terug toe sy sien dis nie Louis s’n nie. Sy gaan sit opgeskeep met haarself op die een bed se kant, voel vererg dat sy nie die moed het om uit te stap en haar swaer kalm en selfversekerd te groet nie. Maar miskien moet sy hom eers kans gee dat hy by sy lessenaar kom ...

      As Louis net wou kom ... Ten spyte van haar vasberadenheid om Darius Mocke nie toe te laat om haar te intimideer nie, voel sy senuagtig om alleen in sy geselskap te wees.

      Sy voel die spanningsknop op die krop van haar maag. Elke oomblik verwag sy dat Bet haar sal kom roep.

      Dan staan sy vinnig op. Dis nou twak. Sy is nie ’n kind nie. Sy is ’n getroude vrou.

      Kop