Навелы. Андрэ Маруа

як ружа.

      – А чаму ён прыходзіць заўсёды ў сераду?

      – А хіба вы не ведаеце. Серада – выхадны дзень у Політэхнічным. Кожную сераду партэр і галёрка перапоўнены студэнтамі. І кожны з дзяўчынай.

      – І ў майго ёсць дзяўчына?

      – А як жа, мадмуазэль, але гэта яго сястра… Страшэнна падобная…

      – Бедны хлопчык! Каб я была смялейшай, я б вас папрасіла прывесці яго ў фае хоць адзін раз, каб ён мне сам перадаў свае фіялачкі.

      – Яшчэ чаго! Не раю вам, мадмуазэль. Гэтыя тэатральныя кавалеры, калі з імі не цацкацца, – мілыя людзі, ніякай шкоды ад іх. Яны любяць актрыс здалёку, на сцэне, і гэтым задавальняюцца… А калі іх хоць капельку прылашчыць, яны адразу пачынаюць чапляцца, і тады проста жах… Дай ім кончык пальца, схопяць далонь, працягні далонь, руку адарвуць… Вам смешна, мадмуазэль, а я маю горкі вопыт. Я ўжо гадоў дваццаць служу тут. Нагледзеўся!.. Бачыў каля дзвярэй і закаханых дзяўчатак… І ашалелых дзецюкоў… І лысых, і сівых… Заўсёды прымаў ад іх і кветкі, і лісты, але каб пускаць іх наверх – нізашто.

      – Ваша праўда, Бернар… Будзем раўнадушнымі, асцярожнымі і жорсткімі.

      – Гэта не жорсткасць, мадмуазэль, а жыццёвая мудрасць.

      Мінула некалькі тыдняў. Кожную сераду Жэнні акуратна атрымлівала букецік фіялак. У тэатры ўжо ўсе ведалі гэту гісторыю. Адна з сябровак сказала Жэнні:

      – Бачыла твайго студэнта… Нішто сабе з твару, рамантычны… Гатовы тыпаж на ролю ў камедыі Мюсэ «З каханнем не жартуюць».

      – А як ты пазнала, што ён мой?

      – Якраз сышла ўніз у той момант, калі ён, саромеючыся, прасіў дзяжурнага перадаць табе кветкі: «Паважанай панне Жэнні Сарб'е, калі ласка…» Мне ён спадабаўся. Далікатны хлапчына, разумны, баіцца быць смешным і не ўмее схаваць свайго захаплення… Я нават пашкадавала, што ён не да мяне прыходзіць… Я б яго так не выпусціла, аддзякавала б… Заўваж, ён нічога не просіць, нічым цябе не турбуе… Каб я была табою…

      – Ты б яго прыняла?

      – Так, але ненадоўга… Не першы тыдзень ён сюды ходзіць. Хутка вакацыі. Ты паедзеш… Ніякай рызыкі, што ён прывяжацца…

      – Твая праўда, – згадзілася Жэнні. – Гэта проста глупства не заўважаць паклоннікаў, калі іх многа і яны маладыя, каб потым, гадоў праз трыццаць, бегаць за імі, калі яны ўжо засвецяць лысінамі і ў большасці адвернуцца.

      У той жа вечар, выходзячы, яна сказала вартаўніку:

      – Бернар, у наступную сераду, калі студэнт з Політэхнічнага прыйдзе з фіялкамі, скажы, каб ён мне іх сам прынёс пасля трэцяга акта… Я іграю ў «Мізантропе». Пераапранацца мне не трэба… Я буду ў прыбіральні і прыму яго… Не! Я буду чакаць яго ў калідоры каля лесвіцы… Альбо, можа, у фае.

      – Добра… А мадмуазэль не баіцца?..

      – Чаго баяцца? Дзён праз дзесяць я еду на гастролі, а гэтага хлопца з вучэльні не пусцяць.

      – Добра, мадмуазэль… Але ўсё ж, на мой погляд…

      У прызначаную сераду Жэнні міжвольна іграла Селімену з асаблівым запалам, каб спадабацца незнаёмаму. У антракце, зацікаўленая і ўзрушаная, села ў кутку фае і чакала. Навокал шпацыравалі прывычныя наведвальнікі. Рэжысёр нешта тлумачыў Бланш П'ерсон,