Мясцовы час. Алесь Аркуш

сівымі зорамі

      Ягадай нясьпелаю

      Сьпіць краіна белая.

      З поўняй разьмінулася,

      Хмарай загарнулася,

      Голас пахаваўшая,

      Волю не пазнаўшая.

      А была шляхетнаю,

      Гонарам адметная,

      Моцная і вольная,

      Да навукі здольная.

      Нашай ускраіна была!

      Аблокі гоне вецер-гун,

      Забыўся ён, што ёсьць

      Пярун, Забыўся, што чакае нас

      Сурмы працяглы сьпеўны час.

      Мой сын маўчыць, маўчу і я:

      Навокал скрозь – калёнія.

      Калее ў студзеньскай вадзе

      Пярсьцёнак згубленых надзей.

      Праз паўгадзіны тэкст быў гатовы. Я працягнуў яго Кузьміну. Той узяў аркушык і пачаў чытаць, напяваючы радкі. Я думаў, што апошні слупок Кузьмін забракуе, бо задужа ён атрымаўся палітычным, але, на маё зьдзіўленьне, Фула сказаў, што ўсё вельмі добра і заўтра яны гэта запішуць у студыі.

      Песьня атрымала назву «Ускраіна», а сам альбом – «Наша ўскраіна».

* * *

      Званок быў ад незнаёмага чалавека. Ён прадставіўся. Сказаў, што чытае мае артыкулы ў «Віцебскім кур’еры» і хацеў бы са мной сустрэцца. Мне час ад часу званілі розныя дзівакі. Адзін мясцовы Кулібін аднойчы некалькі гадзін апавядаў пра тое, што вынайшаў вечны рухавік, але чыноўнікі ня хочуць яго слухаць, а сусьветнае аўтамабільнае і нафтавае лобі нават плануе яго забіць. Ён паказваў мне нейкія разьлікі, рысункі і шматтомную перапіску з рознымі навуковымі інстытутамі. Я сказаў, што ў гэтым абсалютна ня цямлю, таму не магу пісаць пра тое, што для мяне «цёмны лес».

      Але гэтым разам мне падалося, што чалавек, зь якім размаўляю, хоча мне распавесьці нешта істотнае. Адчувалася, што суразмоўца хвалюецца, і на тое ёсьць сур’ёзныя падставы. У ягоным нетаропкім маўленьні сталага чалавека гучала вялікая стомленасьць і ў той самы час нейкая таямнічасьць. Нібыта незнаёмец хацеў мне паведаміць страшэнны сакрэт, але пакуль яшчэ вагаўся, ці варта перада мной адкрывацца.

      Мы дамовіліся сустрэцца ў сквэры на праспэкце Карла Маркса. Ён мне патлумачыў, на якой лавачцы будзе мяне чакаць.

      Адмаўляць у сустрэчы было не ў маіх правілах. Бо журналіст у нейкім сэнсе – лекар або апошняя інстанцыя, асабліва ў грамадзтве, дзе ўсё кантралюецца спэцслужбамі і толькі публічнае агучваньне пэўнай інфармацыі можа выратаваць нечы лёс.

      Я прыйшоў на пяць хвілінаў раней, але ён ужо мяне чакаў. Гэта быў хударлявы чалавек досыць сталага ўзросту, на выгляд я б яму даў гадоў шэсцьдзесят. Сустракаючы мяне, ён падняўся, працягнуў руку і яшчэ раз прадставіўся: Павал Іванавіч.

      Мы селі на лаўку, і я запытальна паглядзеў у твар незнаёмца. У ім адчувалася духовая моц. Вочы сьведчылі пра розум і нейкую зацятасьць. Ёсьць такія людзі, што ўсё жыцьцё слугуюць адной ідэі або перакананьням. І ўсё іх жыцьцё падпарадкавана абранаму шляху.

      – Вы хочаце разгадаць, хто я насамрэч? – ціха спытаў незнаёмец.

      – Я думаю, вы мне самі пра гэта паведаміце, – хваляваньне, якім быў апанаваны