Fasti. Ovid

ubi pars urbis de bove nomen habet.

      Nec tacet Evandri mater, prope tempus adesse,

        Hercule quo tellus sit satis usa suo.

      At felix vates, ut dîs gratissima vixit, 585

        Possidet hunc Jani sic dea mense diem.

      Idibus in magni castus Jovis aede sacerdos

        Semimaris flammis viscera libat ovis:

      Redditaque est omnis populo provincia nostro,

        Et tuus Augusto nomine dictus avus. 590

      Perlege dispositas generosa per atria ceras;

        Contigerunt nulli nomina tanta viro.

      Africa victorem de se vocat: alter Isauras,

        Aut Cretum domitas testificatur opes;

      Hunc Numidae faciunt, illum Messana superbum; 595

        Ille Numantina traxit ab urbe notam.

      Et mortem et nomen Druso Germania fecit.

        Me miserum, virtus quam brevis illa fuit!

      Si petat a victis, tot sumat nomina Caesar,

        Quot numero gentes maximus orbis habet. 600

      Ex uno quidam celebres, aut torquis ademptae,

        Aut corvi titulos auxiliaris habent.

      Magne, tuum nomen rerum mensara tuarum est:

        Sed qui te vicit, nomine major erat.

      Nec gradus est ultra Fabios cognominis ullus; 605

        Illa domus meritis Maxima dicta suis.

      Sed tamen humanis celebrantur honoribus omnes:

       Hic socium summo cum Jove nomen habet.

      Sancta vocant augusta, patres: augusta vocantur

        Templa sacerdotum rite dicata manu. 610

      Hujus et augurium dependet origine verbi,

        Et quodcumque sua Jupiter auget ope.

      Augeat imperium nostri ducis, augeat annos:

        Protegat et vestras querna corona fores.

      Auspicibusque deis tanti cognominis heres 615

        Omine suscipiat, quo pater, orbis onus.

      Respiciet Titan actas ubi tertius Idus,

        Fient Parrhasiae sacra relata deae.

      Nam prius Ausonias matres carpenta vehebant:

        —Haec quoque ab Evandri dicta parente reor— 620

      Mox honor eripitur, matronaque destinat omnis

        Ingratos nulla prole novare viros;

      Neve daret partus, ictu temeraria caeco

        Visceribus crescens excutiebat onus.

      Corripuisse patres ausas immitia nuptas, 625

        Jus tamen exemptum restituisse, ferunt.

      Binaque nunc pariter Tegeaeae sacra parenti

        Pro pueris fieri virginibusque jubent.

      Scortea non illi fas est inferre sacello,

        Ne violent puros exanimata focos. 630

      Si quis amas ritus veteres, assiste precanti:

        Nomina percipies non tibi nota prius,

      Porrima placantur Postvertaque, sive sorores,

        Sive fugae comites, Maenali Nympha, tuae.

      Altera, quod porro fuerat, cecinisse putatur: 635

        Altera, versurum postmodo quidquid erat.

      Candida te niveo posuit lux proxima templo,

        Qua fert sublimes alta Moneta gradus:

      Nunc bene prospicies Latiam, Concordia, turbam:

        Nunc te sacratae restituere manus. 640

      Furius antiquum populi superator Etrusci

        Voverat, et voti solverat ante fidem.

      Causa, quod a patribus sumptis secesserat armis

        Vulgus, et ipsa suas Roma timebat opes.

      Causa recens melior: passos Germania crines 645

        Porrigit auspiciis, dux venerande, tuis.

      Inde triumphatae libasti munera gentis,

        Templaque fecisti, quam colis ipse, deae.

      Haec tua constituit Genitrix et rebus et ara,

        Sola toro magni digna reperta Jovis. 650

      Haec ubi transierint, Capricorne, Phoebe, relicto,

        Per juvenis curres signa gerentis aquam.

      Septimus hinc Oriens quum se demiserit undis,

        Fulgebit toto jam Lyra nulla polo.

      Sidere ab hoc ignis venienti nocte, Leonis 655

        Qui micat in medio pectore, mersus erit.

      Ter quater evolvi signantes tempora fastos,

        Nec Sementiva est ulla reperta dies:

      Quum mihi—sensit enim—Lux haec indicitur, inquit

        Musa: quid a fastis non stata sacra petis? 660

      Utque dies incerta sacro, sic tempora certa,

        Seminibus jactis est ubi fetus ager.

      State coronati plenum ad praesepe juvenci,

        Cum tepido vestrum vere redibit opus.

      Rusticus emeritum palo suspendat aratrum: 665

        Omne reformidat frigida vulnus humus.

      Villice, da requiem terrae, semente peracta:

        Da requiem, terram qui coluere, viris,

      Pagus agat festum; pagum lustrate, coloni,

        Et date paganis annua liba focis. 670

      Placentur matres frugum, Tellusque, Ceresque,

        Farre suo gravidae visceribusque suis.

      Officium commune Ceres et Terra tuentur;

        Haec praebet causam frugibus, illa locum.

      Consortes operum, per quas correcta vetustas, 675

        Quernaque glans victa est utiliore cibo,

      Frugibus immensis avidos satiate colonos,

        Ut capiant cultus praemia digna sui.

      Vos date perpetuos teneris sementibus auctus,

        Nec nova per gelidas herba sit usta nives. 680

      Quum serimus, coelum ventis aperite serenis;

        Quum latet, aetheria spargite semen aqua;

      Neve graves cultis Cerealia dona, cavete,

        Agmine laesuro depopulentur aves.

      Vos quoque subjectis, formicae, parcite granis: 685

        Post messem praedae copia major erit.

      Interea crescat scabrae robiginis expers,

        Nec vitio coeli palleat aegra seges,

      Et neque deficiat macie, neque pinguior sequo

        Divitiis pereat luxuriosa suis; 690

      Et careant loliis oculos vitiantibus agri;

        Nec sterilis culto surgat avena solo.

      Triticeos fetus, passuraque farra bis ignem,

        Hordeaque ingenti fenore reddat ager.

      Hoc ego pro vobis, hoc