De Koopman van Venetië. Уильям Шекспир

deze woll'ge fokkers werd verricht,

      Schilde de list'ge scheper twijgen af,

      En bij 't vervullen van de paringsdaad,

      Stak hij hen voor de tochtige ooien op,

      Die, toen ontvangend, in den lammertijd

      Gevlekte lamm'ren wierpen, Jakobs deel.16

      Hij werd gezegend op zijn weg tot winst,

      En winst is zegen, als men haar niet steelt.

Antonio:

      Zoo diende Jakob voor een kans van 't lot;

      Niet hij had dezen uitslag in zijn macht,

      Maar 't werd beschikt, bestuurd door 's Hemels hand.

      Prijst deze plaats der Schrift den woeker aan?

      Of is uw goud en zilver ooi en ram?

Shylock:

      'k Weet niet: maar 't fokt bij me even spoedig aan.

      Maar luister, Signor.

Antonio:

      Merkt ge 't wel, Bassanio,

      De duivel haalt de Schrift aan voor zijn doel.17

      Een booze ziel, bij 't heilige getuigend,

      Gelijkt een schurk, den glimlach op 't gelaat,

      Een mooien appel met ontstoken hart.

      Wat zet de valschheid toch een mooi gelaat!

Shylock:

      Drie duizend – en dukaten! – 't is een som!

      Drie maanden van de twaalf; hoeveel percent?

Antonio:

      Nu, Shylock, mogen wij u dankbaar zijn?

Shylock:

      Signor Antonio, menig menig maal

      Hebt gij op den Rialto mij beschimpt

      Om 't woek'ren dat ik met mijn gelden deed:

      Steeds droeg 'k het lijdzaam, trok mijn schouders op,

      Want lijden is het kenmerk van ons ras:

      Gij noemt mij "ongeloov'ge," "moord'naarshond,"

      En spuwt op mijnen Joodschen tabbaard mij,

      En dat, wijl ik mijn eigen goed gebruik.

      Nu blijkt het dan dat gij mijn hulp behoeft,

      Vooruit maar; gij komt bij mij, en gij zegt,

      "Shylock, wij willen geld," en dat zegt gij,

      Gij die uw speeksel spuwdet op mijn baard,

      Mij traptet, als ge een vreemden hond verschopt

      Van uwen drempel: nu vraagt gij om geld.

      Wat moet ik u nu zeggen? Moet 't niet zijn:

      "Heeft een hond duiten? Is het moog'lijk dat

      Zoo'n mormel drie duizend dukaten leent?"

      Of zal 'k diep buigend, op een slaventoon

      Met ingehouden adem need'rig fluist'rend,

      Zóó spreken:

      "Mijnheer, verleden Woensdag spoogt ge op mij;

      Gij traptet me op een and'ren dag; dan weer

      Heette ik een hond; en voor die hof'lijkheid

      Leen ik u zooveel geld?"

Antonio:

      't Is mogelijk dat ik u weer zoo noem,

      En weder op u spuw en u vertrap.

      Zoo gij dit geld wilt leenen, leen dan niet

      Als aan uw vriend; wanneer nam vriendschap toch

      Winst van onvruchtbaar zilver van een vriend?18

      Maar leen het liever aan uw vijand uit;

      Want doet hij zijn belofte niet gestand,

      Dan kunt ge met te meer vrijmoedigheid

      De boete vergen.

Shylock:

      Kijk nu hoe ge raast:

      Ik wensch uw vriendschap en genegenheid,

      Den smaad vergetend waar 'k meê werd besmet,

      Ik wil u helpen in uw nood, geen duit

      Als int'rest nemen, en ge luistert niet.

      Dit is een vriend'lijk aanbod.

Antonio:

      Ja, dat is 't.

Shylock:

      Welnu, 'k bewijs u deze vriend'lijkheid.

      Ga meê naar een notaris, zegel daar

      Uw overeenkomst zonder meer,19 en als

      Gij niet op een bepaalden dag en plaats

      De som of sommen in 't kontrakt genoemd

      Terugbetaalt, moet gij voor de aardigheid

      Een pond, daarmêe gelijkstaand, van uw vleesch

      Mij netjes laten snijden uit dàt deel

      Van uw mooi lichaam waar het mij behaagt.

Antonio:

      Dat neem ik aan: ik zegel zoo'n kontrakt;

      'k Moet zeggen dat de Jood zeer vriend'lijk is.

Bassanio:

      Dat moogt gij niet on mijnentwille doen:

      Veel liever blijf 'k in ongelegenheid.

Antonio:

      Kom, vrees niet, man; 'k verbeur de boete niet:

      Binnen twee maanden, dat 's een maand aleer

      't Kontrakt verloopt, verwacht ik driemaal meer

      Terug dan heel de waarde van 't kontrakt.

Shylock:

      O, vader Abram! Zie die Christ'nen toch,

      Wier eigen hardheid and'rer denkwijs hen

      Wantrouwen leert! Ik bid u, zeg mij dit;

      Kwam hij 't kontrakt niet na, wat won 'k dan nog

      Door 't eischen van wat door hem werd verbeurd?

      Een pond van 't vleesch gesneden uit een mensch

      Heeft minder waarde, wordt ook min geschat

      Dan schapen-, rund-, of geitenvleesch. 'k Herzeg,

      Door deze groote vriendschap koop 'k zijn gunst;

      Wil hij haar hebben, goed; zoo niet, vaarwel;

      En krenkt mij niet voor al mijn vriend'lijkheid.

Antonio:

      Ja, Shylock, ik bezegel dit kontrakt.

Shylock:

      Vind mij dan snel bij den notaris weêr.

      Maak hem bekend met 't grappige kontrakt.

      Ik steek onmiddellijk het geld bij mij,

      Neem thuis een kijkje, waar een spilziek mensch

      Het toezicht houdt (en dat maakt mij bezorgd,)

      En ik zal aanstonds komen. (Af.)

Antonio:

      Haast u wat,

      Beminnelijke Jood. – Hij zal bepaald

      Een Christen worden, want hij wordt zoo lief.

Bassanio:

      De liefde staat mij tegen in een dief.

Antonio:

      Kom,

16

Genesis XXX, 31 vgg.

17

Mattheus IV, 6.

18

d. i. wanneer eischte een vriend, die een anderen vriend geld leende, winst van hem in den vorm van interest, daar toch het geld als een van nature onvruchtbaar iets zich niet vermenigvuldigen kan? – Reeds Aristoteles en Bacon wezen hierop.

19

d. w.z. een overeenkomst zonder verdere voorwaarde van verbeurte in geld.