Қор одам. Ганс Христиан Андерсен

yana yo‘qolib qolibdi, biroq uni axtarib topisholmabdi: ertasiga kuni bo‘yi qidirish ham bekor ketibdi.

      Kechki payt kichik ruhoniy xudojo‘ylarni kechki ibodatga chorlash uchun qo‘ng‘iroq chalayotib, mehrob oldida cho‘zilib yotgan Anne Lisbetni ko‘ribdi. U sahardan beri shu yerda yotgan ekan; u butunlay holdan toygan bo‘lsa-da, ko‘zlari o‘tday chaqnab turganmish, yuziga qipqizil shafaq rang o‘tib qolgan emish; quyoshning ana shu qizg‘ish nurlari mehrobda hamda Iso payg‘ambar kitobining «Libosingizni emas, qalbingizni pora qiling, so‘ng parvardigorga elaning!» degan so‘zlar yozilgan sahifasiga qo‘yilgan injilning yaltiroq xatcho‘pida jilolanib turarkan.

      – Tasodifni qarang-a! – deyishibdi odamlar odatdagiday.

      Quyosh nuri yoritib turgan Anne Lisbetning yuzida tinchlik va osoyishtalik balqib turarkan, u huzur-halovat og‘ushida ekan! Endi u o‘zini yelkasidan tog‘ ag‘darilganday yengil his qilibdi: kechasi o‘g‘lining sohildagi arvohini ko‘ribdi, u: «Sen men uchun yarimta qabr kavlading, biroq mana bir yildirki, meni qalbingga jo qilib olib yuribsan, onaning qalbi esa bola uchun eng ishonchli boshpanadir!» – debdi. U onasining yarim jonini qaytarib beribdi va cherkovga olib boribdi.

      – Endi men xudoning uyidaman, – debdi ayol, – najot ham xuddi shu yerda. Quyosh botgandan keyin ayolning, ruhi Anne Lisbet singari kurashib, azob chekishdan mutlaq qo‘rqmaydigan joy – osmon-u falakka qarab yo‘l olibdi.

      PAT QALAM VA SIYOHDON

      Kunlarning birida kimdir shoirning yozuv stoli ustida turgan siyohdonga qarab: «Qiziq, bu siyohdondan qanday gaplar chiqmaydi deysiz! Bu safar nima chiqarkin? Ha, bu judayam qiziq!» – debdi.

      – Xuddi shunday! Bu aqlga sig‘maydi! Buni hamisha o‘zim ham ta’kidlayman! – debdi siyohdon stol ustidagi pat qalamga va boshqa eshita oladiganlarga qarab. – Ajoyib! Mendan ajoyib narsalar chiqadi! Bunga aql bovar qilmaydi! Inson siyohimga qalamini tekkizib olayotganda mendan nimalar chiqayotganini o‘zim ham bilmayman! Bir tomchim yarim sahifani to‘ldiradi, bu sahifalarga nimalar joylashmaydi deysiz! Ha, men mo‘jizaning o‘ziman! Mendan har xil she’riy ijodiyot namunalari chiqadi! Bularning hammasi kitobxonlar biladigan tirik odamlar, bular haqiqiy tuyg‘u, yumor, tabiatning beqiyos ta’rif-tavsifi! Bularning barchasi menda mujassamlashganiga hech aqlim yetmaydi, chunki tabiatning nimaligini yaxshi bilmayman-da! Lekin haqiqatan ham bu shunaqa! Mendan xayoliy, qomatdor qizlar obrazi, pishqirib, o‘ynoqlab turgan ot mingan jasur ritsarlar chiqqan va chiqadi. Sizni ishontirib aytamanki, bularning hammasi mutlaqo tasodifan ro‘y beryapti!

      1

      Baldur – Skandinaviya afsonalarida nur xudosi.

      2

      Loke – Skandinaviya afsonalaridagi makr va hiylagarlik xudosi.

      3

      Surtur – Skandinaviya afsonalarida zulmat podshosi.

      4

      Bu yerda gap birinchi Daniya-Prussiya urushida (1848–1850) qahramonlarcha halok bo‘lgan Daniya ofitserlari haqida boradi.