Балиқчи ва балиқ ҳақида эртак (Александр Пушкин) 5-9-синф. Александр Пушкин

Yelisey ham

      Xudodan madad tilab,

      Yo‘lga tushmish so‘roqlab

      Aziz mehribonini,

      Go‘zal qalliqjonini.

      Qalliq adashganicha,

      To‘qayda butun kecha,

      Yurib-yurib tolipti,

      Bir ko‘shkka keb qolipti.

      Bir it chiqib shu mahal

      Tinchlanipti hurib sal:

      Darvozadan kirmish qiz,

      Hamma yoq jimjit, beiz.

      It yurar erkalanib,

      Shoh qizi ham shaylanib,

      Yo‘lak tomon olmish yo‘l,

      Halqaga cho‘zipti qo‘l;

      Eshik ochilib ravon,

      Qiz kirsaki, charog‘on –

      Bir uy: unda gilamlar,

      Osig‘liqmish sanamlar,

      Go‘zal pechkasi bormish,

      So‘rilar o‘ymakormish.

      Qiz ko‘rsaki, bu mazgil

      Mehribon va rahmdil

      Odamlarning mazgili;

      Bu yerda uning dili

      Ozor topmasa kerak,

      Lek, hech kimdan yo‘q darak.

      Uylarga bir-bir kirmish,

      Yig‘ishtirmish, supurmish,

      Xudo uchun yoqmish sham,

      Isitmish pechkani ham,

      So‘riga chiqib asta,

      Uxlab qolmish birpasda.

      Yetganda tush pallasi,

      Kelmish odam sharpasi;

      Kirmish yetti bahodir,

      Mo‘ylovdor, yetti nodir.

      Boshliq depti: «Ajabo!

      Har yoq toza va barno.

      Kimdir yig‘ishtiripti,

      Bizni kutib turipti,

      Kim u? Chiq yonimizga,

      Chin o‘rtoq bo‘lgin bizga.

      Keksa chol bo‘lsang agar,

      Bo‘lursan bizga padar.

      Yigit bo‘lsang, biz seni

      Deylik tutingan ini.

      Kampir bo‘lsang – onasan,

      Hurmatlarga qonasan.

      Agar bo‘lsang go‘zal qiz,

      Bo‘lgin aziz singlimiz».

      Shoh qizi ham shu zamon,

      Tushmish yigitlar tomon,

      Ularni izzat qilib,

      Salom bermish egilib:

      Taklif etilmasdanoq,

      Bo‘lgani uchun qo‘noq,

      U afv so‘rab, qizarmish,

      Ham uyalib bo‘zarmish.

      Payqaptilar so‘zidan –

      Bu qiz – shoh qizi ekan;

      Uni to‘rga o‘tqizib,

      Nozi-ne’matlar yozib,

      Qadah to‘ldirishipti,

      Patnisda berishipti.

      Qiz rad etmish sharobni,

      Zangori mayi-nobni;

      Somsadan olib biroz

      Tatigan bo‘pti, xolos.

      «Charchadim, – deb, – juda ham»,

      So‘rapti olmoqqa dam.

      To‘rdagi bir xonada,

      Keng, yorug‘ koshonada

      Uni qoldirishipti,

      O‘zlari chiqishipti.

      Kunlar o‘tmish izma-iz,

      Va lekin yosh bekach qiz

      O‘rmonda yashar kushod,

      Bahodirlar bilan shod.

      Bahodirlar ko‘p inoq,

      Turishib har sahar choq

      Chiqishar sayr etmoqqa,

      Ko‘k o‘rdaklar otmoqqa…

      Bu zamon bizning shoh qiz

      Saroyda qolib yolg‘iz,

      Supurib, sidirarkan,

      Taomlar pishirarkan.

      Bahodirlar bilan u

      Yashar ekan ko‘p totuv.

      Kunlar shunday o‘tarkan,

      Kun o‘tib, kun yetarkan.

      Qizni jo‘ralar chandon

      Sevib qolmishlar jondan,

      Bir kuni erta bilan,

      Yetti bahodir birdan

      Qiz uyiga kiripti,

      Boshliq: «E dilbar, – depti, –

      Bizlarning singlimizsan,

      Bu narsa senga ravshan.

      Bizlar yetti jo‘ramiz,

      Seni yaxshi ko‘ramiz.

      Har birimiz ham sani

      Jon deymiz yor qilgani.

      Biroq iloj yo‘qdir hech,

      Bu mushkulni o‘zing yech!

      Birimizni yor qilgil.

      Boshqalarga bo‘l singil:

      Nega boshing chayqaysan?

      Yo buni rad etgaysan?

      Yo tovar qo‘l emasmi,

      Senga ma’qul emasmi?»

      – «Sofdil qahramonlarim,

      Aziz og‘ajonlarim», –

      Deb shoh qizi so‘z boshlar, –

      «Yolg‘on so‘zlasam agar,

      Tiriklay yerga kiray.

      Men qayliqman, ne qilay?

      Men uchun baravarsiz,

      Aqlli, dilovarsiz,

      Bilingki, ko‘ngildan man –

      Barchangizni sevaman:

      Biroq o‘zgaga bu bosh

      Mangu etilgan yo‘ldosh.

      Azizdir hammadan ham

      U Yelisey shahzodam».

      Jo‘ralar jim qolipti,

      Boshni qashlab olipti.

      «So‘rashning aybi yo‘qdir,

      Oy bekach, bizni kechir», –

      Depti ulkan pahlavon, –

      «Bunday bo‘lsa hech qachon!

      U haqda ochmam og‘iz».

      – «Xafamasman», – depti qiz, –

      «Mening ham rad javobim –

      Ayb etmangiz». – Ular jim.

      Ta’zim bajo etmishlar,

      Asta chiqib ketmishlar.

      Shunday qilib, ular bot

      Kechirmishlar tinch hayot.

      Yovuz beka bu zamon,

      Bekachni eslagan on

      Tura olmapti chidab:

      Ko‘pdan beri arazlab

      Yurarkan ko‘zgusidan:

      Endi