Zodyak Karşısında. Percy Greg

olarak 40 karasal yarıçap ya da 160.000 mil mesafe sonucunu veriyordu. O zaman bu ölçüme göre gösterge, Dünya’daki yer çekimi nedeniyle, yeryüzünde hâkim olandan 40 değil, 1600 kat daha az yer çekimi olduğunu göstermiş oluyordu ya da daha hassas bir ölçümle ifade etmek gerekirse, 100 lbs’lik bir ağırlık, yer yüzeyinde bir ons ağırlığa sahip olmalıydı. Ancak ölçümler iki ons olduğunu, yerçekiminin 1600 değil, karasal olarak 800’de biri olduğunu, yani beklediğimden iki katı daha fazla olduğunu gösteriyordu. Bu konu hakkında akıllı okuyucuların aksine çok daha fazla aklım karışmıştı: aklımızı yoğun bir şekilde meşgul eden birçok bulmacada olduğu gibi aslında açıklama o kadar açıktır ki bunu ancak utanç içerisinde çözüm bulunduğu anda anlayabilirdiniz. Çözüm aslında Columbus’un yumurta bilmecesi kadar basitti. Nihayetinde, Ay açısı -Ay’ın görünen pozisyonu- aynı ayrılma mesafesi veya yüksekliğini veren diskometrenin okumasını doğruluyordu, göstergelerin düzensiz ya da gelecekteki gözlemlerimin kanıt ve açıklama sağlayabileceği bazı kesin yasalara tabi olması, benim diğer ilgili alanlara yönelmem gerektiğini gösteriyordu.

      Soldaki üst pencereden baktığımda ilk fark ettiğim şey, sırada üçüncü büyüklükte olması gereken bir yıldızın hızla genişlemesinden, ancak bir dakikadan kısa bir sürede ilk büyük yıldızın boyutlarına ulaşmasından ve bir dakika içinde yüz kat daha büyük çapa sahip olan bir büyüteçle bakıldığı zaman görüldüğü gibi Jüpiter gezegeninin büyüklüğüne sahip olduğunu görünce büyük bir şaşkınlık yaşadım. Ancak diskin dış hattının bir sürekliliği yoktu ve ona doğru yaklaştıkça mesafenin kesinlikle belirsiz olmasından dolayı, boyutunun varsayıma dayalı bir tahmin bile oluşturamayacak kadar düzensiz bir kütle olduğunu algıladım. Parlaklığı yaklaştıkça genişleme ile orantılı olarak zayıflıyor ve ışığının yansıtıldığını kanıtlıyordu ve görünüşe göre Dünya yönünde benim yanımdan geçerken, kesinlikle bazı boyutlardan dört, belki de yirmi fit çapında ve görünüşe göre esas olarak demirden oluşan, atmosferde muazzam hız ya da tam tersi düşmenin şokuyla almış kırıklarla az ya da çok kabarık bir yüzeye sahip olan, ancak açıları Dünya’nın yüzeyinde bulunanların çoğundan daha düzenli ve daha keskin olarak tanımlanabilecek, çoğunlukla metalik olduğunu bilmeme yetecek kadar görüşe sahip olduğum bir kütleydi. İçlerinden yüzercesine geçtiğim yıldız denizini saymaya çalışmama rağmen, en parlak gecede bile çıplak gözle göründüğünden çok daha fazla olduklarına ikna olmuştum. Deneyimsiz gözleriyle, şairler ve hatta eski gözlemcilerin Dünya’dan görünen yıldız sayısını deniz kıyısındaki kum tanelerine benzeterek ne kadar abarttıklarını düşündüğümü, bunun yanı sıra sabırlı ve özverili çalışmalarıyla haritaları hazırlayanlarının gökyüzünün tamamında en keskin gözlerin bile sadece binlercesini gördüğünü iddia ettikleri sözlerini hatırladım. Bense, sanırım şimdi bu sayının yüz katını görüyordum. Tek kelimeyle, içinde yüzdüğüm karanlığın küresi ışık noktaları ile dolu görünüyordu, onları çevreleyen mutlak karanlık, en ufak bir radyasyonun olmaması veya geniş alanın aydınlatılması, atmosfer tarafından üretilen ışığın yayılmasına alışkın olan bir gözün kelimelerle tarif edemeyeceği kadar olağanüstüydü. Burada takımyıldızlarının tanınmasının ilk başta aşırı zor olduğunu söyleyebilirim. Yeryüzünden gökyüzünün herhangi bir bölümüne baktığımızda, kişinin çaba sarf etmeden aralarındaki en parlak olanlarını fark ederek işaret edebildiği çok az sayıda yıldız görebiliyoruz; bulunduğum konumda ise çokluk o kadar büyüktü ki sadece sabırlı ve tekrarlanan çabalarım, Avcı ya da Büyük ya da Küçük Ayı gibi takımyıldızlarını tanımlamaya alışık olduğumuz tuhaf derecede parlak ana kısımları diğerlerinden ayırmamı sağlıyordu, ikincil büyüklükteki birkaç küçük takımyıldızı veya daha keyfî düzeyde parlaklık sergileyen diğer yıldızlardan hiç bahsetmiyorum bile. Gözün içgüdüsel olarak bir mesafe hissi yoktu; herhangi bir yıldız o an için sadece bir taş atımı mesafede olabilirdi. Bir yandan geminin hareketi kesinlikle algılanamazken, öte yandan, duyularım açısından çok daha az algılanabilir olan yıldızların arasında hareket ettiğimi doğrulayabilmem için hiçbir konum değişikliğinin olmaması, gerçekten çok zor tarif edilebilir bir durumdu. Tanınan her yıldızın yönü, Dünya’nın yörüngesinin 19 milyon mil aralığındaki iki ucundan da aynı göründüğü için Dünya’dakiyle aynıydı. Herhangi bir pencereden baktığımda, yeryüzüne benzer bir Apergy açıklığına bakmaktan daha fazla bir alan bulamıyordum. Yıldızlara dair beklentilerim açısından yeni ve ilginç olan şey, Ekvator’un yakın çevresi haricinde, sadece dünyanın aynı noktasında asla görünmeyen kuzey ve güney yıldızlarını görebilmem değil; aynı zamanda Dünya diskinin gizlediği küçük alandan tasarruf ederek, pencereden pencereye geçip, tüm gökyüzünü araştırarak bahar ekinoksunu çevreleyen yıldızları ve hemen sonrasında konumumu değiştirerek sonbahar ekinoksunu görebiliyor olmamdı. Başımı biraz çevirdiğimde, aynı yönde hem Büyük Ayı’yı, hem Kuzey Yıldızı’nı (alpha Ursæ Minoris)görebiliyordum, diğer tarafıma döndüğümde ise karşıma Güney Haçı, Carina ve Erboğa takımyıldızları çıkıyordu.

      Yaklaşık 23 saat, 30 dakikanın sonunda ilk günün kapanışına yaklaştığım sırada, tekrar göstergeyi inceledim. Bu gösterge, 19 saatte kaydedilen 1/800’den inanılmaz derecede küçük bir değişiklik olan dünyadaki yerçekiminin 1/1100 olduğunu gösteriyordu, bu da farkın sadece karekökü ile orantılı bir ilerleme olduğu anlamına geliyordu. Gözlem, cihazın ölçümlerine güveniyorsam, sadece 18.000 mil ilerlemiş olduğumu ifade ediyordu. Mekiğin şu ana kadar saatte 4000 milden çok daha yüksek bir hıza ve Dünya’dan 33 karasal yarıçaptan veya 132.000 milden daha fazla bir mesafeye ulaşması imkânsızdı. Dahası, göstergenin kendisi 19 saatte 28-1/2 yarıçaplı bir mesafe kat edildiğini ve gösterdiğinden bu yana sürdürülenden çok daha yüksek bir hız olduğunu da göstermişti. Lambayı söndürerek, dünyanın dismetre üzerindeki çapını 2° 3’ 52’(?) ölçtüğünü fark ettim. Bu da 90.000 mil civarında bir kazanımı ifade ediyordu; hesaplamalarıma göre son dört buçuk saat içerisinde eğer hızım bu seviyelere yaklaşacak olursa, tahminlerim tutmuş olacaktı. Bu zamana kadar bana saatte en az 22.000 mil hız vermesi gereken, başladığımdan bu yana büyük bir direnç gösteren kratometreyi inceledim. Sonunda, çelişkilerin savurganlığı tarafından önerilen sorunun çözümü gözlerimin önünde parladı. Gösterge, sadece dismetre ve hesaplamalarım ile çelişmekle kalmıyor, aynı zamanda kendisiyle de çelişiyordu; çünkü sürekli bir itici güç altında, ilk on sekiz saat içinde Dünya’nın 28-1 / 2 yarıçapını ve sonraki dört buçuk saat içinde 4-1 / 2’den fazlasını aşmış olmam imkânsızdı. Gerçekte, neredeyse tam olarak aynı yönde çalışan iki ayrı çekim merkezi olan, Dünya’nın ve Güneş’in çekim gücünden etkilenmişti. İlk başta eskisinin çekim gücü o kadar büyüktü ki Güneş’in çekim gücü Dünya’nın yüzeyinden daha fazla algılanmıyordu. Ama ben yükseldikçe ve dünyanın çekim gücü, merkezinden uzaklığının karesiyle orantılı olarak azaldığından -8000 milde iki katına, 16000 milde ise dört katına çıkmıştı ve böyle devam edecekti- 95.000.000 mil gibi geniş mesafesine oranla bu kadar küçük farklılıklardan fark edilebilir bir şekilde etkilenmeyen Güneş’in çekim gücü, toplam yer çekiminde giderek daha önemli bir unsur hâline gelmişti. Hesapladığım gibi 19 saat itibariyle 160.000 mil yeryüzünden bir mesafeye ulaşmış olsaydım, Dünya ve Güneş’in çekim gücü merkezleri o zamana kadar neredeyse eşit konumda olurdu ve bu noktada beni şaşırtan olay, göstergenin belirttiği gibi yer çekiminin, Dünya’nın tek başına çekim gücünü göz önünde bulundurarak hesapladığımdan tam olarak iki kat daha fazla olduğuydu. Bu noktadan itibaren Güneş’in çekim gücü esas olarak hâlâ mevcut ağırlığa neden olan faktör; Dünya’ya olan mesafemi iki katına çıkaran,