Türkistan'da Büyük İsyan 1916. Baktıbek Maksütov

ülkemizin tarihindeki ve Kırgız devletinin kuruluşunda lâyık olduğu yeri belirlemek Kırgızistan halkının kutsal bir sorumluluğu olarak kabul edilmelidir.

      2. Kırgız Cumhuriyeti Hükümeti 1916 yılında vuku bulan hadiselerin 100. yılına ithaf edilmek üzere düzenlenecek etkinliklerin planlanması ve gerçekleştirilmesi için aşağıdaki hususların yerine getirilmesini istiyorum:

      • 1916 yılındaki hadiselerde insanların toplu olarak öldüğü yerlerdeki cesetlere ait kemiklerin toprağa verilmesi için gerekli işlemlerin yapılması;

      • Bişkek’te bir anıt yapılması, vefat edenlerin naaşlarının gömüleceği yerlerde anıt mezar taşı dikilmesiyle 1916 yılında vuku bulan hadiselerin aziz hatırasının ebediyen muhafaza edilmesi;

      • 1916 hadiselerine tarihî bakımdan objektif değerlendirmeler yapmak için KC Cumhurbaşkanlığına bağlı Tarih Araştırmaları Komisyonuna tarih alanındaki uzmanların ve sosyal bilimler alanında çalışan diğer uzmanların katılımıyla bir çalışma grubu oluşturulması, söz konusu çalışma grubunca bilimsel ve eğitsel konferanslar verilmesi;

      • Kırgız halkının birliğini sağlamlaştırma, vatandaşlık ve vatanseverlik duygusunu geliştirmeye yönelik eğitim verilmesi idealinin yaygınlaştırılması konusunda toplumun bilinçlendirilmesi için bilgi kaynaklarının desteklenmesi;

      • Söz konusu genelge dolayısıyla oluşacak harcamalar için Maliye Bakanlığının gerekli ödenekleri ayırması;

      3. 1916 yılında vuku bulan millî mücadele başkaldırısının ve Ürkün’ün 100. yılına ithaf edilen sosyal faaliyetlerin himaye edilmesi için Cumhurbaşkanlığına bağlı Sosyal Destek ve Koruma fonundan ödenek verilmesi;

      3000000 (üç milyon) som’un Kırgız Cumhuriyeti Hükümeti Isıkgöl bölgesinin yetkili organlarına ve dağ geçitlerinde hayatını kaybedenlerin kemiklerinin toprağa verilmesi konusunda acil işleri Kırgız Cumhuriyeti Olağanüstü Haller ve Afet İşleri Bakanlığı devletin diğer resmî kurumlarıyla birlikte gerçekleştirmeleri için;

      5000000 (beş milyon) som’un Kırgız Cumhuriyeti Kültür, Enformasyon ve Turizm Bakanlığına, 1916’da meydana gelen hadiselerde kurban olanların aziz hatırasının ebediyen muhafaza edilmesini sağlamak, desteklemek ve himaye etmek amacıyla yapılacak işleri acil olarak gerçekleştirmeleri için;

      2000000 (iki milyon) som’un Kırgızistan halkının tarihî ve kültürel mirasını korumaya yönelik hizmetlerde bulunan Muras Vakfına, 1916 yılında uku bulan hadisler konusunda arşiv oluşturma ve çeşitli bilimsel araştırmalar yürütme, Çalışma Grubuyla yaptıkları işlerin neticesine bağlı olarak bilimsel kon ve eğitsel konferanslar düzenlemesi, bunun yanı sıra çıkarılan çalışma raporlarının ve belgelerinin yaygınlaştırılması konusunda desteklenmesi için ödenmesine tarafımdan karar verilmiştir.

      4. Bu genelge hükümlerinin yürütülmesiyle ilgili denetimlerin KC Cumhurbaşkanlığına bağlı Etnik Topluluklar, Din İşleri ve Vatandaşlık Kurumu bünyesindeki İcra Kuruluna verilmiştir.

      5. Bu genelge hükümleri resmî olarak yayımlandığı günden itibaren yürürlüğe girer.

      Bu kararname “Erkin Too”gazetesinin 29 Mayıs 2015 tarihli baskısında 50. sayısında yayımlanmıştır.

Kırgız Cumhuriyeti CumhurbaşkanıAlmazbek Atambayev

      KIRGIZ CUMHURİYETİ CUMHURBAŞKANININ GENELGESİ

      168 sayılı genelge

      Tarih ve Yeri: Bişkek, 12 Ağustos 2015 tarih

      Konu: “1916 yılında yaşanan acı hadiseler esnasında kurban olanların aziz hatırasına ithafen Anıt Mezar Kompleksi kurulması hakkında”

      2016 yılında Kırgız Cumhuriyetinin bağımsızlığının 25. yılı münasebetiyle yapılacak kutlamalara bağlı olarak Kırgız devletçiliğinin sağlam temellere oturtulması için çok anlamlı tarihî hadiseleri unutmadan ebediyen hafızalarımızda muhafaza etme meselesi özel bir öneme sahiptir.

      Bu maksatla kurulmuş olan “Atabeyit Kabristanı” iyi bir düzeyde hizmet sunmaktadır. Bu Anıt alanının Kırgız devletçilik anlayışının temellerine çok büyük katkıları olmuş, geçen yüzyılın 20’li ve 30’lu yıllarında Stalin’in rejiminin baskıları neticesinde kurban olan Cusup Abdrahmanov, Imanalı Aydarbekov, Bayalı İsakeyev, Törökul Aytmatov vb. birçok insanın topluca gömüldüğü yerde 2000 yılında kurulmuştur.

      2008 yılında Atabeyit Kabristanının dâhilinde bir yere eserleriyle birlikte Kırgızistan’ın adını dünyaya tanıtan büyük yazar Cengiz Aytmatov da defnedilmiştir.

      2010 yılında kabristanın çevresine 2010 yılının 7 Nisanında gerçekleşen Kırgızistan’ın gelişimine büyük bir yol açan Nisan Devriminde ölenlerin aziz hatırasına ithafen bir anıt yapılmıştır.

      Buna bağlı olarak devletçiliğimizin temellendirilmesinde başka tarihî devirleri de Atabeyit anıt mezarlığında yansıtmak gerekiiyor. Anır mezarlığın Kırgızistan’ın bağımsızlığı ve özgürlüğü için canını feda eden insanların aziz hatırasına saygı göstermek amacıyla, dolayısıyla çeşitli tarihî devirlerde devlet kurma idealini daima hedef edinmiş, o ideali gerçekleştiren halkımızın yiğitliği, kahramanlığıyla övünç duyulacak bir yer olması gerekir.

      Yüz binlerce insanın kurban olduğu 1916 yılındaki hadiseler tarihimizin acı dolu, unutulmaz bir dönüm noktası olmuştur. Millî bağımsızlık mücadelesi dönemindeki isyanda ve ondan sonra meydana gelen Ürkün’de kurban olanlar Kırgızistan halkının devletleşmesinde temel taşları olan insanlarla aynı ortamda birleşmeleri gerekir. Onların aziz hatırasına ithafen yapılan anıt mezarların Atabeyit anıt mezarlığı alanına yapılmasının ve kabristanın iyileştirilmesiyle alakalı işler yasal şeklini almıştır. Bu anıt mezarlık 1916’daki millî isyan hareketinin kırgız devletçiliğinin tarihinde özel bir anlam ve öneme sahip olduğunu bildirmektedir.

      1916’daki acı hadiselerde kurban olanların aziz hatırasına tazim etmekle birlikte Atabeyit Anıt mezarlığının statüsünü yükseltmek, Kırgızların devlet olma anlayışını geliştirmenin önemini aklımızdan asla çıkarmamak, onun sorumluluklarını genişletmek, tarihi unutmamak vatandaşlık ve vatanseverlik eğitimine uygun davranılması maksadıyla işbu genelgeyi yayınlıyorum:

      1. 1916 yılında yaşanan acı hadiselerde hayatını kaybedenlerin anıt mezarı “Atabeyit”’teki alana yapılsın,

      2. Kırgız Cumhuriyeti Hükümetinin icra etmesi amacıyla aşağıdaki hususlar sunulsun:

      2.1. Aşağıdaki hususlarda gerekli işlemlerin yapılması: 1916’da yaşanan acı hadiselerde hayatını kaybedenlerin anıt mezarlarının temellerinin hazırlanması 2016 yılının ağustos ayına kadar karara bağlanması ve kurulması hakkında: 1916’da yaşanan acı hadiselerde hayatını kaybedenlerin anısına mezar alanına anıtsal bir yapının kurulması ve aynı zamanda kurban olan meçhul vatandaşlarımızın naaşlarının defni konusunda;

      2.2. Atabeyit Anıt Mezar alanının “Atabeyit Millî Tarihî Anıt Mezarlığı adıyla yeniden düzenlenmesiyle ilgili çalışmalar;

      2.3.Hükümetin kararlarını bu genelge çerçevesinde alması gerekmektedir.

      3. Bu genelgenin icra edilmesiyle ilgili denetimlerden KC Cumhurbaşkanlığı İdarî İşler Başkanı sorumlu