Amerika Birləşmiş Ştatları Xalqlar Tarixi. Hovard Zinn

irqə mənsub insanların birləşmə ehtimalı var idi.

      Belə böyük bir üsyanın qarşısını almaq üçün koloniya liderleri bəzi tədbirlər gördü. Yoxsul ağlara kömək edərək bəzi yeni haqlar verdilər. Məsələn, 1705-ci ildə Virciniyada plantatorların təqaüdə çıxandan sonra nökərlərə bir az pul və qarğıdalı verməsi ilə bağlı qanun qəbul edildi. Azadlıqlarına qovuşan nökərlər torpaq payı da alacaqdılar. Bu tədbirlər nökərlərin cəmiyyətdəki mövqelərindən daha az şikayətlənmələrini təmin edərkən ağ ağalarına qarşı qara qullarla birləşməsi ehtimalını da azaltdı.

      Tarixin bu ipləri ilə hörülən tor qaraları Amerika quldarlıq sisteminin içinə həbs etdi. Ac mühacirlərin çarəsizliyi, ölkələrindən didərgin salınan afrikalıların acizliyi, qul tacirləri ilə tütün əkən plantatorların əldə etdiyi yüksək qazanclar və üsyan edən qulları cəzalandırmağa istiqamətlənmiş qanun və adətlərin hamısı bu torun bir hissəsi idi. Son olaraq ağ və qaraların bərabər şərtlərdə birləşməsinin qarşısını almaq üçün yoxsul ağlar bəzi sosial qazanclarla təmin edilmişdi.

      1

      Aborigen-yerli, yerli mənşəli. Hər hansı bir ölkənin ilk sakinlərinə verilən ad. (red.)

      2

      İngilis dilindən tərcümədə orijinallığı pozmamaq məqsədilə ağdərili və qaradərili insanlara qısaca ağ (white people) və qara (black people) insanlar kimi tərcümə etmişik. Qaradərili insanlara zənci yazmamağımızın səbəbi isə “zənci” (negro) ifadəsinin Amerikada təhqir kimi qəbul olunmasıdır. (tərc.)

      3

      İlk zamanlarda İngiltərədən Amerikaya insanları qulluqçu kimi gətirirdilər və onlara şərti olaraq “ağ qul” deyilsə də, rəsmi statusları “servant” idi. “Servant” sözünün Azərbaycan dilində qarşılığı kimi nökər sözündən istifadə edəcəyik.Lakin bu bilinməlidir ki, koloniyalarda nökərların rəsmi statusu qara qullar ilə bizim başa düşdüyümüz müasir xidmətçilərin arasında idi. Nökərları tacirlər İngiltərədən öz pulları ilə gətirir və Amerikada bir ailəyə satırdılar. Bu borcun müqabilində isə nökərlar 7-4 illik müddətə pulsuz olaraq öz ağaları üçün çalışmalı idilər və 7-4 ildən sonra onlara pay torpaqla bərabər azadlıq da verilirdi. Qara qullardan fərqli olaraq ağa nökərı öldürə bilməzdi.

      4

      Qaçaq qullar meşələrdə gizlin və əsasən də, bataqlıqlarla əhatələnmiş quru hissələrdə özlərinə məskən salırdılar ki, bu da “Maroon” adlanırdı. İspancadan “cimarrón”, yəni “fərari, qaçaq, dağların üstündə yaşayan” anlamını verir (cima-zirvə, üst).