Qala. Арчибалд Джозеф Кронин

baxmayaraq, bu mənzərə müsafirin qəlbində gücün, qüdrətin canlı və xoş təsirini buraxdı. Mənson ciyər dolusu nəfəs aldı. O, gələcəyə bəslədiyi ümiddən doğan ruh yüksəkliyinin birdən-birə bütün varlığını çulğaladığını, ona qeyri-adi bir qüvvə gəldiyini hiss etdi.

      Yer üzünə çökən axşam qaranlığı ətrafdakı hər şeyə soyuq, qəmli, kimsəsiz görkəm verdi; yarım saat sonra qatar ucadan fısıldayaraq Penouel vadisində axırıncı şəhər və axırıncı stansiya olan Blenelliyə yaxınlaşdı. Mənsonun səyahəti başa çatdı. O, yol çantasını götürüb vaqonun pilləkənindən yerə atıldı, onu qarşılayan olub-olmadığını bilmək üçün ətrafa diqqətlə göz gəzdirə-gəzdirə perronla irəlilədi. Çıxış yolunda küləyin sanki söndürməyə cəhd etdiyi fənərin altında sarımtıl sifətli, dördkünc papaqlı, gecə köynəyi kimi gen və uzun makintoş geymiş bir qoca intizarla dayanmışdı. O, Mənsonu qaşqabaqlı gözdən keçirib, könülsüz dilləndi:

      – Doktor Peycin təzə köməkçisi sizsiniz?

      – Tamamilə doğrudur, Mənson. Mənim adım Əndru Mənsondur.

      – Uhu, – qoca səsləndi. – Mənim adım Tomasdır, qoca Tomas, – bu avaralar məni çox vaxt belə çağırırlar. Mən qazalaqda gəlmişəm. Üzə-üzə getmək meyliniz yoxsa, oturun gedək.

      Mənson çantasını götürüb arıq qara at qoşulmuş köhnə qazalağa mindi. Tomas da onun ardınca qazalağa qalxdı, cilovları yığışdırıb ata müraciət etdi:

      – Hə, getdik, Teffi!

      Onlar şəhərin içi ilə irəliləyirdilər. Əndru ətrafı daha yaxşı nəzərdən keçirməyə nə qədər çalışırdısa da şəhər leysan yağış pərdəsi arasından uca dağların ətəyinə sığınmış yastı, xırda, boz evlərin səliqəsiz qalağı kimi görünürdü. Bir neçə dəqiqə qoca sürücü dinməz oturub, kənarlarından şırhaşır su tökülən şlyapasının altından qaşqabaqla Əndruya baxdı. Büzüşüb oturmuş, səliqəsiz geyinmiş bu arıq adam firavan yaşayan doktorun şıq geyinən faytonçusuna qətiyyən oxşamırdı, ondan qaxsımış mətbəx piyinin kəsif iyi gəlirdi. Nəhayət o, dilləndi:

      – Görünür dərsinizi təzəcə başa vurmusunuz, hə?

      Əndru başını tərpətdi.

      – Düz bilmişəm! – Qoca Tomas kənara tüpürdü. Öz fərasətindən razı qaldığı üçün bir qədər açıldı, mehribanlaşdı. – Axırıncı köməkçi on gün olar ki, gedib. Burada çox qalan adam az tapılar.

      Əsəbi həyəcan keçirdiyinə baxmayaraq Əndru gülümsündü:

      – Axı niyə?

      – Birincisi ona görə ki, iş çox ağırdır… .

      Bəs ikincisi?

      – Özünüz görərsiniz.

      Bir qədər keçəndən sonra Tomas möhtəşəm bir kilsəni turistlərə göstərən bələdçi kimi qamçısını qürurla qaldırıb xırda evlərin sırasında, işıqlı qapısından buxar burumları çıxan axırıncı evlərdən birini göstərdi.

      – Görürsünüzmü? Orada arvadımla qızardılmış kartof satırıq. Həftədə iki dəfə qızardırıq. Hərdən təzə balığımız da olur, – Gizlətməyə çalışdığı təbəssümdən uzun üst dodağı qaçdı. – Məncə belə şeyi bilmək pis olmaz, tezliklə karınıza gələr.

      Onlar baş küçənin axırına çatıb, kiçik və kələ-kötür bir küçəyə döndülər. Qazalaq başqa evlərdən xeyli aralı, üç şam ağacının arxasındakı evə doğru uzanan kimsəsiz dar xiyabanda silkələndi. Alaqapının üstündə, "Brinqouer" yazılmışdı.

      Tomas atı saxlayıb dedi:

      – Budur, gəlib çatdıq.

      Əndru qazalaqdan düşdü. O, təqdim olunmaq üçün özünü yığışdırmaq istəyirdi ki, qapı taybatay açıldı, bir dəqiqədən sonra o özünü işıqlı dəhlizdə onu salamlayan qırx yaşlarında dilli-dilavər, kök, üzü gülümsər bir qadının qarşısında gördü; qadının oynaq gözləri par-par parıldayır, yanaqları işıldayırdı.

      – Aha, siz yəqin doktor Mənsonsunuz. Keçin içəri, əzizim, keçin içəri. Mən doktorun arvadı missis Peycəm. Ümidvaram ki, yol sizi yormayıb, eləmi? Çox şadam ki, gəlib çıxdınız. Bizdə axırıncı dəfə xidmət etmiş o dözülməz vücud çıxıb gedəndən sonra mən az qala dəli olacaqdım. Heyif ki, onu görmədiniz! Elə bədxərcdi ki, gəl görəsən! Ömrümdə eləsinə rast gəlməmişəm! İndi ki, siz gəlib çıxmısınız, hər şey qaydasına düşər. Gedək, sizi otağınıza ötürüm.

      Əndrunun yuxarıdakı otağı çox balaca, darısqaldı, burada bürünc çarpayı, üzünə lak çəkilmiş sarı kamod, bir də üstünə dolça və əl-üz yumaq üçün ləyən qoyulmuş bambuq masa vardı.

      Ev sahibəsinin girdə, qara gözləri doktorun üzünün ifadəsini diqqətlə izlədiyi müddətdə Əndru ətrafa göz gəzdirib süni bir nəzakətlə dedi:

      – Nə olar ki, missis Peyc bura çox rahatdır.

      – Bəli, əlbəttə, – deyib, qadın gülümsədi və gəncin çiynini mehribanlıqla sığalladı. – Əzizim, siz burada əla yaşayarsınız. Mənə münasibətiniz yaxşı olsa, mən də sizə yaxşı münasibət bəslərəm. Açıq danışıram, elə deyilmi? Hə, indi gedək, elə bu dəqiqə sizi doktor Peyclə tanış edim. – O, ayaq saxlayıb gəncin gözlərinin içinə eləcə diqqətlə baxa-baxa, sərbəst danışmağa çalışaraq, dilləndi: – Yadımda deyil sizə yazmışam, ya yox, doktor… son vaxtlar özünü o qədər də yaxşı hiss etmir.

      Əndru birdən təəccüblə ona baxdı. Bir söz deməyə macal tapmamış qadın tələsik sözünə davam etdi:

      – Eh… elə ciddi bir şey yoxdur. Cəmi bir-iki həftədir ki, yatağa düşüb. Tezliklə sağalacaq. Buna heç bir şübhə ola bilməz.

      Karıxmış Əndru dəhlizin axırınadək onun ardınca getdi. Qadın burada qapılardan birini açıb sevinclə çığırdı:

      – Edvard, budur bizim yeni köməkçimiz doktor Mənson! O səninlə göruşməyə gəlib.

      Əndru pəncərələri məxmər qaytanlı qalın pərdələrlə kip örtülmüş, buxarısında cüzi kömür yanan köhnə dəbdə yığışdırılmış uzunsov yataq otağına daxil olanda Edvard Peyc yatağında ağır-ağır çevrildi, – bunu çox çətinliklə etdiyi açıq-aşkar görünürdü. Bu, açıq rəngli yorğun gözlərlə baxan, sifəti dərin qırışlardan yarıq-yarıq olmuş altmış yaşlarında, ucaboy, arıq bir kişi idi. Üzündə iztirab və nə isə bir məşəqqət, üzüntü kölgəsi vardı. Hələ bu, harasıdır ki! Lampanın yastıq üstünə düşən işığında görünürdü ki, sifətinin yarısı mum kimi sapsarı və hərəkətsizdir. Bədəninin sol tərəfi tamam iflic olmuşdu, ala-bəzək parçalardan tikilmiş yorğanın üstündə uzadılmış sol qolu elə əyilmişdi ki, sarıya çalan əcaib bir şişə oxşayırdı. Ağır və heç də təzə olmayan iflicin bütün bu əlamətlərini görən Əndru birdən-birə dəhşətə gəldi. Araya darıxdırıcı bir sükut çökdü. Nəhayət, doktor Peyc dilləndi.

      – Ümidvaram ki, bura xoşunuza gələr. – O, ağır-ağır, hər kəlməni uda-uda, çətinliklə danışırdı. – Bir də ki,