II Wojna Światowa. History Nerds

zaskarbiły mu wielu nowych zwolenników w całym kraju, a nawet poza jego granicami. Hitler został skazany na pięć lat więzienia, lecz zwolniono go po zaledwie dziewięciu miesiącach. Mógł kontynuować swój marsz po władzę, lecz tym razem postanowił korzystać z legalnych środków. Wkrótce jego partia stała się wiodącą siłą w niemieckiej polityce.

      Totalitaryzm i skrajna prawica miały się dobrze również w innym regionie Europy. Mowa o Włoszech, gdzie Benito Mussolini wyprzedził Hitlera w dojściu do władzy. Włosi również byli niezadowoleni ze skutków I wojny światowej. Czuli ogromny żal do Brytyjczyków i Francuzów, którzy nie dotrzymali złożonych obietnic. Mussolini stanął na czele ruchu faszystowskiego, którego ideologię współtworzył. Zakorzeniona była w rewolucyjnych przekonaniach, a jej trzon stanowiła irredentystyczna oraz rewanżystyczna forma nacjonalizmu. Zakładała również odbudowę i ekspansję terytorium Włoch. Włoscy faszyści propagowali ideę Nowego Rzymu, wiążącą się z kontynuacją spuścizny Imperium Rzymskiego, a także przejęcia kontroli nad obszarem śródziemnomorskim. Jako doktryna totalitarna, była ona w opozycji do wszelkich form liberalizmu, określając go mianem „porażki indywidualizmu”. W zamian proponowali tzw. jedność, będącej rodzajem współdzielonej mentalności, która miała przynieść korzyść całemu narodowi włoskiemu. Jednak w kwestiach gospodarczych faszyści stawiali na korporacje – systemy, w których pracownicy skupieni są wokół konsorcjów oraz powiązani z pracodawcami w celu reprezentowania znacjonalizowanych producentów, działając równolegle z państwowymi przedsiębiorstwami. Miało to tworzyć korzystną krajową politykę gospodarczą. Mussolini doszedł do władzy między 1922 r. a 1925 r. W tamtych czasach był on najmłodszą w historii Włoch osobą, sprawującą urząd premiera. Postawił sobie za cel ponowne uczynienie swojej ojczyzny światową potęgą. W kolejnych władzach umocnił swoją pozycję i rozpoczął rozszerzanie włoskich wpływów oraz tworzenie przesłanek wojny.

      Tymczasem marsz Adolfa Hitlera po władzę wydawał się nie do zatrzymania. Stało się to ogromnym zmartwieniem dla europejskich mocarstw, szczególnie tych, które podczas I wojny światowej walczyły po stronie Aliantów. Hitler stał się bowiem tak wpływowym politykiem w Niemczech, że w 1933 r. wygrał wybory i został kanclerzem. W ten sposób narodowi socjaliści stali się wiodącą siła na niemieckiej scenie politycznej i od razu zabrali się za naprawianie wyniszczonej gospodarki kraju. Hitler wprowadził szereg nowych przepisów, z których wiele powierzało kwestię odbudowy państwa obywatelom. Krajowe branże zostały sprywatyzowane, dobra importowane obarczono dodatkowymi taryfami i wprowadzono narodową samowystarczalność gospodarczą. Ponadto narodowi socjaliści współpracowali z wszystkimi najważniejszymi w tamtym okresie przedsiębiorstwami niemieckimi. Krótko po ich objęciu władzy, firmy te skupiły się na złożonym programie ponownego uzbrojenia kraju. Niektóre z nich miały odegrać kluczową rolę w rozwoju II wojny światowej: Krupp, Bosch, Daimler-Benz, Henschel, Junkers, Siemens, Volkswagen, Alkett, Hanomag itd. Wprowadzono również wiele nowych praw społecznych, z korzyścią dla klas średnich i niższych. Dawały one zwykłym obywatelom szansę na aktywne angażowanie się w tworzenie „lepszej przyszłości” (jak przedstawiała to propaganda). Działania te były mocno stymulowane teoriami darwinizmu społecznego, bardzo popularyzowanego przez NSDAP.

      Bardzo szybko po uzyskaniu władzy Hitler rozpoczął uzbrajanie Niemiec. Koszty wojskowe stanowiły wkrótce oszałamiającą wartość ponad 10% niemieckiego PKB. Zaczęły się również potajemne prace nad nowymi technologiami militarnymi, prototypami broni oraz mechanizacją. Niemcy nie miały zamiaru zostawać w tyle za rozwijającymi się państwami. Wspomniane wcześniej firmy poświęciły się tworzeniu nowoczesnych projektów samolotów oraz czołgów. Niektóre z nich wyprzedzały swoją epokę o wiele lat.

      W tamtym czasie Hitler zaczął również wspominać o swoim planie rozszerzenia Lebensraum, czyli „przestrzeni życiowej” dla Niemców. Jego zdaniem było to ich prawo i taką przestrzeń należało zdobyć podbojem innych terytoriów. Kolejnym krokiem było otwarte złamanie postanowień traktatu wersalskiego – w marcu 1936 r. wojska niemieckie wróciły do zdemilitaryzowanej strefy nadreńskiej, natomiast dwa lata później doszło do aneksji Austrii. To drugie było pierwszym celem Hitlera w odtworzeniu granic Niemiec z 1914 r., a także na ścieżce do „Wielkich Niemiec”. Wszyscy w Europie wiedzieli, że jego działania prowadziły wyłącznie do jednej rzeczy – do wojny.

      Nawet w Azji było niespokojnie i zamieszanie panowało na wszystkich frontach. W tej części świata centrum konfliktów stały się Chiny. Tam wielka wojna również nie przyniosła rozwiązań dla istniejących problemów. Kraj ten był podzielony przez dwie duże partie – Kuomintang, czyli Nacjonalistyczną Partię Chin, oraz Komunistyczną Partię Chin. Konflikt pomiędzy nimi przerodził się w chińską wojnę domową, ciągnącą się z przerwami przez ponad 20 lat. Podobnie jak we wcześniejszych latach, nacjonalistów wspierali Niemcy, natomiast sprzymierzeńcem komunistów był Związek Radziecki. Te nowe sojusze nakreśliły wyraźny obraz aktorów wiszącego w powietrzu kolejnego globalnego konfliktu.

      Chiński konflikt pobudził również Japonię. Cesarstwo od dawna chciało przejąć dominację w Azji, a w latach poprzedzających II wojnę światową, sukcesywnie wzmacniało swoją armię. Ich przemysł militarny był bardzo rozwinięty i pracował nad nowymi technologiami wojennymi. Po zaaranżowanym incydencie, we wrześniu 1931 r. japońskie siły rozpoczęły inwazję na chińską Mandżurię. Walki trwały kilka miesięcy, a ich rezultatem było utworzenie przez Japonię marionetkowego państwa, Mandżukuo. Wszystkie te wydarzenia stanowiły przedsionek czegoś okropnego i dalekosiężnego.

      Przed wybuchem II wojny światowej miało miejsce wiele ważnych wydarzeń, które uwypukliły narastające niepokoje w Europie. Jeszcze przed anektowaniem Austrii przez Hitlera, Włochy zaburzyły spokój inwazją na Etiopię. Była to część poszerzenia „imperium” włoskiego. Kilka lat wcześniej Mussolini postanowił spacyfikować Libię, wciągając Włochów w wyrównany i zaciekły konflikt. Owa „pacyfikacja” była wyczerpującą wojną z autochtonicznymi rebeliantami, toczącą się od 1923 do 1932 r. Zakończyła się ona zwycięstwem Włoch i umocnieniem ich władzy w tym regionie. W 1935 r. przyszła kolej na Etiopię. Ten konflikt znany jest jako druga wojna włosko-abisyńska. Trwał on do 1937 r. Włosi nie wypowiedzieli otwarcie wojny i zaatakowali z zaskoczenia – w październiku 1935 r., przypuścili atak ze swojej afrykańskiej kolonii, Erytrei. Co prawda Etiopia była krajem z bogatym dziedzictwem, lecz jej rozwój pod wieloma względami pozostawiał wiele do życzenia. Również pod względem militarnym. Oznaczało to konflikt przebiegający pod znakiem wielokrotnych porażek Etiopczyków i włoską przewagą w każdym aspekcie. Wojna zakończyła się okupacją Etiopii, natomiast król Włoch, Wiktor Emanuel III, został ogłoszony cesarzem. Okupowane prowincje Etiopii, Erytrei oraz Somalilandu, stworzyły terytorium Włoskiej Afryki Wschodniej.

      Wróćmy jeszcze do Azji. Japońska inwazja na Mandżurię była groźbą czegoś większego, co mogło zaangażować nowych przeciwników. Jednym z nich miał być ZSRR. W latach 1932-1939, Japończycy i Sowieci przeprowadzili między sobą serię sporadycznych konfliktów wzdłuż wspólnej granicy, znanych jako radziecko-japońskie walki graniczne. W pewnym sensie była to bezpośrednia reakcja Związku Radzieckiego na agresywną politykę ekspansyjną Japonii, natomiast linia demarkacyjna pomiędzy dwoma państwami stała się ciągłym punktem zapalnym. Konflikt powoli przybierał na sile i skupiał się państwach uzależnionych od Sowietów i Japończyków, odpowiednio Mongolii i Mandżukuo. Jego kulminacją była bitwa nad Chałchin-Goł z 1939 r. Wówczas było to jedno z największych starć we Wschodniej Azji. Charakteryzowało się zmiennymi manewrami, masowymi szarżami piechoty oraz zaciętymi walkami czołgów. Był to wielki poligon doświadczalny dla przyszłości wojny pancernej, gdyż zarówno radzieckie, jak i japońskie lekkie czołgi, odegrały w bitwie kluczową rolę i utorowały drogę do nowych strategii. Potyczka trwała od maja do września 1939 r. i zakończyła się zwycięstwem ZSRR. Była to głównie zasługa przewagi liczebnej. Po przegranej japońskiej 6. Armii, obie strony podpisały