Piekfyn Afrikaans Leerderboek Graad 8 Huistaal. Henk Viljoen

koertantberig skryf.

      Bring ’n interessante koerantberig saam skool toe.

      Gaan fynkam julle koerante by die huis. Vluglees eers die berigte en kyk of daar iets is wat jou interesseer. Lees die berig dan aandagtig deur en besluit of die berig ook vir die res van die klas interessant gaan wees en bring dit saam skool toe.

      Onvoorbereide toespraak

      Julle gaan nou onvoorbereide toesprake oor die koerantberigte lewer. Elke leerder moet sy/haar koerantberig opvou en vir die onderwyser gee. Dit word dan geskommel en elke leerder wat moet praat, moet ’n berig trek – dit vorm dan die basis van jou toespraak. Gaan soos volg te werk:

       Lees die berig deur en kies enigiets daarin wat jy kan gebruik om ’n toespraak te maak: dit kan iemand se woorde wees, of die opskrif, of die onderwerp van die berig, ens.

       Voordat jy jou toespraak begin, moet jy vir leerders vertel hoe jy aan die onderwerp gekom het.

       Jou toespraak moet 2-3 minute duur.

       Hou jou koerantberig, want jy gaan dit weer gebruik.

      Lees Pitkos om meer inligting oor die onvoorbereide toespraak te kry.

      Pitkos

      Die onvoorbereide toespraak

      ’n Paar wenke:

       Lees jou onderwerp aandagtig deur om seker te maak jy verstaan dit. Besluit waaroor jy wil praat.

       Maak gebruik van ’n kopkaart wanneer jy jou beplanning doen.

       Kyk ook hoe die onderwerp figuurlik toegepas kan word. Skryf neer sodat jy nie vergeet nie.

       Wanneer jy ’n stelling maak, moet jy daarop uitbrei deur ’n voorbeeld te gee. Dit gee jou geleentheid om ’n klomp interessante dinge te sê.

       Maak gebruik van vrae wat jy sê-vra aan die gehoor – direkte vrae en ook retoriese vrae.

       Onthou om jou stemtoon en jou tempo te verander. As jy die hele tyd op een trant praat, raak die gehoor gou verveeld.

       Konsentreer hard om nie onseker te lyk nie. Kyk jou klasmaats in die oë.

       Praat hard en duidelik sodat almal jou kan hoor.

      Formele assessering

      Jou onderwyser gaan jou toespraak formeel assesseer.

      Skryf ’n koerantberig.

      Pitkos

      Koerantberigte

      ’n Goeie koerantberig moet in die eerste vyf paragrawe vyf basiese elemente bevat. Dit help om die leser se belangstelling te behou.

      Die vyf elemente waarop jy moet fokus:

       Nuus – Vertel die leser wat gebeur het.

       Konteks – Gee die agtergrond en groter prentjie vir die leser.

       Gevolge – Wie trek voordeel en wie ly onder die gebeure? Wat kan aan die situasie gedoen word?

       Menslike aspekte – Hoe raak dit ander mense wat buite die gebeure staan? Hoe raak dit die lesers?

       Basiese inligting moet in die eerste deel vervat word: Wie, wat, waar, wanneer, waarom en hoe?

      ’n Paar belangrike dinge om te onthou:

       Die titel (kop) van ’n berig is baie belangrik omdat dit bepaal of die leser die berig gaan lees of nie. Hou dit kort, pittig en sorg dat dit die kerngedagte bevat. Jy kan stylmiddele soos alliterasie en assonansie gebruik. Woordspeling word dikwels gebruik.

       Gee aandag aan die inleiding – dit moet kort en kragtig wees. Breek lang sinne op in korter sinne wat makliker lees. Leesbaarheid begin afneem wanneer sinne langer as 25 woorde is.

       ’n Berig wat sake teen mekaar opweeg, moet albei kante van die saak verduidelik.

       Goeie berigte sluit menings in van mense wat direk daardeur geraak word.

       Let veral op na die spelling van name, titels en ouderdomme van mense.

      Groepwerk

      Vergelyk die wenke wat in Pitkos gegee word met die voorafgaande koerantberig en kyk of dit aan al die vereistes voldoen. Elke groep moet die volgende opdrag uitvoer en aan die klas terugvoering gee.

      Lees weer die berig en besin oor die volgende vrae

       Is daar genoeg nuus vir die leser?

       Word die agtergrondprentjie deeglik ingekleur?

       Kan die leser agterkom wie betrokke is, wat gebeur het, waar dit gebeur het, wanneer dit gebeur het, waarom die eksperiment gedoen is en presies hoe dit gedoen is?

      Lees die kop van die berig

       Weerspieël dit die kern van die berig?

       Is dit kort en pittig?

      Lees die inleiding

       Is dit kort en kragtig? Is dit interessant en trek dit dadelik die aandag van die leser?

      Kyk na die lengte van die sinne

       Word die sinslengtes afgewissel?

       Wat is die langste sin en hoeveel woorde bevat die sin?

       Wat is die kortste sin en hoeveel woorde het hierdie sin?

      Ondersoek die inhoud van die berig

       Is dit regverdig teenoor alle partye? Word albei kante geleentheid gegee om hulle saak te stel?

       Sluit die berigte menings van mense in?

      Formele assessering

      Jou groepdeelname gaan deur jou onderwyser gekontroleer word.

      Skryf jou eie koerantberig.

      Jy moet nou self ’n koerantberig skryf wat formeel geassesseer gaan word. Jou koerantberig moet aan die vereistes van Pitkos voldoen en ongeveer 140-160 woorde lank wees. Maak gebruik van die stappe van prosesskryf.

      Jy moet jou verbeelding gebruik en ’n voorval “skep”. Maak gebruik van die volgende agtergrondinligting wanneer jou verbeelding die loop neem:

       Plek: Wildsplaas in die Oos- of Wes-Kaap (Kies enige distrik, plaasnaam, naaste dorp.)

       Daar moet berge/kranse op die plaas wees.

       Die bobbejane het snaaks begin optree.

       Daar was vir ’n geruime tyd allerhande eienaardige geluide en vreemde ligte in die omgewing.

       Die mense van die omgewing het skielik eienaardige holtes in die kranse gemerk wat voorheen nie daar was nie.

       Die plantegroei/struike/bome/gras het óf doodgegaan óf skielik monsteragtig groot geword.

       Vreemde figuurtjies is opgemerk.

      Maat- en formele assessering

      Gebruik die wenke in Pitkos en stel vir julle ’n kontrolelys saam waarvolgens julle mekaar se berigte in die groep gaan assesseer. Jou onderwyser gaan jou berig formeel assesseer.

      Verryking: Joernaalinskrywing

      Skryf nou jou laaste joernaalinskrywing. Dit was seker nie maklik om telkens na te dink oor ’n teks nie, nè? Elke teks laat ’n mens dink oor ’n ander tema van die lewe: kindwees, jou selfbeeld en die “siekte” van ons tyd, naamlik