Onsigbaar. Deon Meyer

verlede?”

      “Ek kan u verseker, meneer, ek was meer as ’n jaar gelede in ’n ernstige verhouding en hy was ’n Brit wat terug is Engeland toe.”

      “Die afskeid was gemoedelik?”

      “Heeltemal.”

      “En daar was sedertdien nie iemand wat dalk ongelukkig kon wees oor ’n verbrokkeling nie?”

      “Nee. Hoegenaamd nie.”

      “Watse werk doen u, juffrou le Roux?

      “Ek is ’n handelsmerk-konsultant.”

      Sy sien onbegrip en probeer verduidelik. “’n Brand consultant. Ek help maatskappye om hul produkhandelsmerke te posisioneer. Of te herposisioneer.”

      “Vir watter maatskappy werk u?”

      “Nee, ek werk vir myself. My kliënte is maatskappye.”

      “So u het geen werknemers nie?”

      “Nee.”

      “En u werk met groot maatskappye?”

      “Meestal. Soms is daar kleineres …”

      “Daar het nie onlangs by die werk iets gebeur wat mense kon kwaad maak nie?”

      “Nee. Dit is nie … ek werk met die produkte, of die maatskappye se handelsmerk-beeld. Dit kan niemand kwaad maak nie.”

      “’n Alterkasie? Met u motor? Met iemand wat ’n diens aan u gelewer het? Tuinwerker, huishulp?”

      “Nee.”

      “Is daar enigiets waaraan u kan dink? Enigiets wat kon aanleiding gee?”

      Dit was die vraag wat sy nog nie gereed was om te beantwoord nie.

      * * *

      “Toe sê ek ’nee’, maar ek dink nie dit was die waarheid nie,” sê Emma vir my. Die staanlamp langs haar werp ’n sagte, simpatieke lig oor haar eufemisme.

      Ek reageer nie.

      “Ek … ek wou nie … Ek was nie seker of die goed verbind was nie. Nee, ek wou nie gehad het dit moet verbind wees nie. In elk geval, dit was iets wat ’n duisend kilometer van die Kaap af gebeur het en dit kon Jacobus gewees het, of dit kon nie, en ek wou nie die polisie belas met iets wat dalk net my verbeelding is nie.” Sy hou skielik op met praat, kyk na my en glimlag stadig, asof sy moeg is vir haarself. “Ek maak nou hoegenaamd nie sin nie, nè?”

      “Neem u tyd.”

      “Dis net … dit máák nie sin nie. Jy sien, my broer …” Sy hou op met praat, skep ’n oomblik asem. Sy kyk na haar hande, dan, stadig, op na my. Emosie blink in haar oë, haar hande beweeg klein en hulpeloos. “Meneer Lemmer, hy’s oorlede …”

      Dit is die som van haar liggaamstaal, haar woordkeuse en skielike ratverwisseling wat die alarm in my kop laat afgaan. Asof sy hierdie frase, dié aanbod geoefen het. Daar is die fyn flikkering van manipulasie, asof sy my aandag van die feite op die tafel wil weglei. Wat my op daardie oomblik laat wonder: Hoekom is dit nodig?

      Emma le Roux sal nie die eerste kliënt wees wat met die klein frons van absolute eerlikheid op die voorhoof blatant lieg oor ’n bedreiging nie. Of met mistige oë ten dele fantaseer of vergroot om die egostrelende teenwoordigheid van Die Lyfwag te regverdig nie. Mense lieg. Vir ’n duisternis van redes. Soms net omdat hulle kán. Dit is een van die bevestigende verskynsels van Lemmer se Eerste Wet: Moenie betrokke raak nie. Dit is een van die primêre bronne van Lemmer se Tweede Wet: Moet niemand vertrou nie.

      3

      Sy herstel gou, dit moet ek haar toegee. Wanneer sy sien dat ek nie reageer nie, skud sy die emosie met ’n beweging van haar kop af en sê: “My broer se naam was Jacobus Daniël le Roux …”

      Haar sinne is nou weer minder vloeiend, haar storie kursories, asof die detail ’n fontein is waar sy nie wil gaan drink nie. Sy sê haar broer het in 1986 verdwyn. Sy was toe 14, Jacobus 20. Hy was ’n soort tydelike wildbewaarder, een van ’n paar dienspligsoldate wat as vrywilligers gewerf is om te gaan help, want die Parkeraad was nie opgewasse teen die olifantslagting in die Krugerwildtuin nie. En toe raak hy net weg. Hulle het agterna die tekens van ’n skermutseling met ivoorstropers gekry, koeëldoppies en bloed en die haastig agtergelate oorblyfsels van die wilddiewe se kampplek. Hulle het twee weke lank gesoek en gejag, tot hulle die enigste sinvolle afleiding gemaak het: dat Jacobus en sy swart assistent dood is tydens die konfrontasie, dat die stropers hul lyke saamgeneem het uit vrees vir die reaksie wat dit sou ontlok.

      “Dis meer as twintig jaar gelede, meneer Lemmer … Dis ’n lang tyd, dit moet jy verstaan. Dis wat alles so moeilik maak … In elk geval, verlede week, die 22ste, het die ding gebeur wat ek die polisie nie vertel het nie …”

      Daardie Saterdagaand, net ná sewe, sit sy in haar huis se tweede slaapkamer. Sy het dit as kantoor ingerig, met ’n ingeboude lessenaar, liasseerkabinette en boekrakke. Emma is besig op haar skootrekenaar, sigbladwerk met statistieke wat groot konsentrasie verg. Sy is vaagweg bewus van die TV-nuus se hooftrekke wat in elk geval vir die kyker met ’n gevoel van déjà-vu laat: President Mbeki en die vennote van sy alliansie is haaks, ’n selfmoordbom in Bagdad, Afrikaleiers wat kla oor die G8 se voorwaardes vir skuldafskrywing.

      Sy kan later nie onthou wat dit is wat haar laat opkyk nie. Dalk omdat sy ’n grafiek voltooi het en vir ’n oomblik haar fokus kon skuif, dalk net toeval. Maar as sy haar aandag op die televisieskerm vestig, is dit net sekondes voor die foto verskyn. Sy hoor die nuusleser sê: “… by Khokhovela naby die Krugerwildtuin in ’n skietvoorval betrokke was waarin ’n tradisionele geneser en drie plaaslike mans dood is. Veertien karkasse van beskermde en bedreigde aasvoëls is op die toneel gevind.”

      Die foto, in swart-wit, verskyn. ’n Wit man, laat dertigs, vroeë veertigs, staar emosieloos vir die kamera, soos wat mense vir die neem van identiteitsfoto’s doen.

      Dit lyk soos Jacobus sou gelyk het. Dit is wat sy dink, op daardie oomblik, ’n blote kalm observasie, ’n sweem van … heimwee, amper.

      “Die Limpopo-polisie is op soek na ’n mnr. Jacobus de Villiers, ook bekend as Cobus, ’n werknemer by ’n dierehospitaal by Klaserie, om hulle met die ondersoek te help. Enigiemand met inligting kan die polisiekantoor op Hoedspruit …”

      Sy skud haar kop. Sy grynslag. Toeval.

      Die nuusleser behandel die kommoditeitspryse van die dag en sy skuif haar aandag na die rekenaar voor haar en die groot stuk werk wat nog moet klaarkom. Sy trek die loper oor ’n blok data. Sy kies die grafiekikoon.

      Hoe sou Jacobus gelyk het op … veertig, hy sou vanjaar veertig gewees het? Haar herinnering van sy gelaatstrekke is nou dalk meer gebaseer op foto’s in haar ouers se huis, haar eie geheue daarvan onbetroubaar. Maar sy kan die verstommende intensiteit van haar broer onthou, sy gees, sy oorweldigende persoonlikheid.

      Sy manipuleer die grafiek tot veelkleurige stawe van data wat insig moet bring van verkoopspatrone teenoor mededingers.

      Toeval. Dat die man in die foto op televisie se naam ook Jacobus moet wees.

      Sy selekteer nog selle syfers. Sy het nodig om ’n sirkelgrafiek hiervan te maak, skywe van markaandeel wat daarop sal dui dat haar kliënt se slaaisous die agteros is wat net-net in die kraal kom: die probleem wat sy moet oplos.

      Veertien karkasse van beskermde en bedreigde aasvoëls is opdie toneel gevind.

      Dit sou Jacobus ontstel het.

      Sy maak ’n fout met die opstel van die grafiek en klik haar tong vir haarself. Dit is toeval, blote toeval, dit sal gebeur as jy elke dag vir twintig jaar ’n duisend stukke inligting inneem. Die syfers sal sekerlik saamsweer om een of dalk twee keer in ’n leeftyd die draak met jou te steek.

      Sy onderdruk die gedagtes vir byna twee uur, tot sy al die syfers verwerk het. Sy kyk of daar nuwe e-pos is en skakel die rekenaar af. Sy gaan haal ’n skoon handdoek