Żmija. Juliusz Słowacki

na piersiach miał wyryty.

*

      Od grzechowej zmazy czysty,

      Już ulata w nieba stropy;

      Za nim wzleciał sokół mglisty —

      Chart Rusałki rzucił stopy.

*

      A Rusałka, nad ostrowy

      Sama jedna – we łzach woła:

      „Kiedyż! kiedyż Hetman nowy

      Da mi serce, psa, sokoła!” —

*

      Pieśń kona z echem – i wnet jałowe,

      Dzikie domysły urosły w gminie:

      Więc Hetman kocha fali królowę?

      Na oślep leci w przepaść i ginie?

      Zawsze samotny – zawsze nie z nami;

      Gdzieś na cmentarzach, nad mogiłami.

      Ciszej! – tam zachód krwawy, ponury,

      Ozłocił stepy, jary i chmury:

      Zagasa słońce – słychać jak z dala,

      O brzegi bije spieniona fala.

      Ciszej! – tu smutne mogił wybrzeże.

      Oto ostatnie zachodu blaski,

      Złocą wichrami burzone piaski;

      Złocą trzy cerkwi posępne wieże,

      Co nad brzeg Dniepru wybiegły stromy,

      I tysiąc grobów, gdzie przez wyłomy

      Posępne trumien wieka świeciły.

      O! dzika Siczy! twoje mogiły

      Z piasku uwiane, a grób tak kruchy

      Gdy pod przechodnia zapadnie nogą:

      1

      For thee (…) to love. – A ty, coś schlebiał pieśnią swojej dumie,/ Wysnutą z lutni, co tak mało waży,/ Pomnij, że głos twój rychło przebrzmi w tłumie/ Wrzaskliwych doby ostatniej pieśniarzy:/ O zwiędły wawrzyn ich rój się nie swarzy —/ To nic dla ducha, który przestał miewać/ Czucie dla chwalby i nagany wrażéj,/ Gdy zgasły serca, co mogły ogrzewać…/ Dziś kochać nie ma kogo, a więc komu śpiewać?(G. G.Byron, Wędrówki Childe Harolda, Pieśń II, XCIV, tłum. J. Kasprowicz). [przypis edytorski]

      2

      sumak – gatunek dzikiej kozy, żyjącej na stepach. [przypis edytorski]

      3

      samostrzał – rodzaj kuszy. [przypis edytorski]

      4

      ataman (z tur. tatar.) – kozacki przywódca. [przypis edytorski]

      5

      sicz (z ukr.) – obóz kozacki. [przypis edytorski]

      6

      ostrów (daw.) – wyspa. [przypis edytorski]

      7

      czajka – łódź kozacka. [przypis edytorski]

      8

      czahary – zarośla bagienne. [przypis edytorski]

      9

      spisa – rodzaj broni kozackiej, pika. [przypis edytorski]

      10

      wczora (daw.) – dziś: wczoraj. [przypis edytorski]

      11

1

For thee (…) to love. – A ty, coś schlebiał pieśnią swojej dumie,/ Wysnutą z lutni, co tak mało waży,/ Pomnij, że głos twój rychło przebrzmi w tłumie/ Wrzaskliwych doby ostatniej pieśniarzy:/ O zwiędły wawrzyn ich rój się nie swarzy —/ To nic dla ducha, który przestał miewać/ Czucie dla chwalby i nagany wrażéj,/ Gdy zgasły serca, co mogły ogrzewać…/ Dziś kochać nie ma kogo, a więc komu śpiewać?(G. G.Byron, Wędrówki Childe Harolda, Pieśń II, XCIV, tłum. J. Kasprowicz). [przypis edytorski]

2

sumak – gatunek dzikiej kozy, żyjącej na stepach. [przypis edytorski]

3

samostrzał – rodzaj kuszy. [przypis edytorski]

4

ataman (z tur. tatar.) – kozacki przywódca. [przypis edytorski]

5

sicz (z ukr.) – obóz kozacki. [przypis edytorski]

6

ostrów (daw.) – wyspa. [przypis edytorski]

7

czajka – łódź kozacka. [przypis edytorski]

8

czahary – zarośla bagienne. [przypis edytorski]

9

spisa – rodzaj broni kozackiej, pika. [przypis edytorski]

10

wczora (daw.) – dziś: wczoraj. [przypis edytorski]

11

rohatyna – odmiana włóczni. [przypis edytorski]

12

burzan – gęste zarośla stepowe. [przypis edytorski]

13

kołpak (z tur.) – nakrycie głowy, obszyte futrem. [przypis edytorski]

14

snadź (przestarz.) – przecież, zapewne. [przypis edytorski]

15

Lud go nazwał zamkiem czarta – Czertomelik. [przypis autorski]

16

niéj – forma z „e” pochylonym, wymawianym jako „i” lub „y”, nie została uwspółcześniona z powodu rymu. [przypis edytorski]

17

sosn – dziś popr.: sosen. [przypis edytorski]