Listy perskie. Charles Montesquieu

предоставлен ООО «ЛитРес».

      Прочитайте эту книгу целиком, купив полную легальную версию на ЛитРес.

      Безопасно оплатить книгу можно банковской картой Visa, MasterCard, Maestro, со счета мобильного телефона, с платежного терминала, в салоне МТС или Связной, через PayPal, WebMoney, Яндекс.Деньги, QIWI Кошелек, бонусными картами или другим удобным Вам способом.

      1

      Saint-Simon (1675–1755) – Louis de Rouvroy, książę de Saint-Simon, fr. wojskowy, dyplomata i pisarz. [przypis edytorski]

      2

      Albert Sorel (1842–1906) – fr. historyk, znawca dziejów fr. dyplomacji. [przypis edytorski]

      3

      romans – tu: powieść. [przypis edytorski]

      4

      dowcip (daw.) – tu: rozum, inteligencja. [przypis edytorski]

      5

      Dziewica – Fatima Zahra (605–632), córka Mahometa i matka jego wnuków, najbardziej czczona kobieta islamu. [przypis edytorski]

      6

      15 dnia księżyca Saphar – porządek miesięcy kalendarza muzułmańskiego jest następujący: Maharram, Saphar, Rebiab I i II, Gemmadi I i II, Rhegeb, Chahban, Rhamazan, Chalwal, Zilkade, Zilhage [Miesiące te liczą 29 a. 30 dni, zatem każdego roku następują o nieco innej porze, np. rhamazan w 2008 r. wypadał we wrześniu, a w 2011 r. w sierpniu – Red. WL]. [przypis tłumacza]

      7

      Zefis – być może tożsama z Zelis (w liście CXIV Usbek mówi, że ma 4 żony, pozostałe to Zachi, Fatme i Roksana). [przypis edytorski]

      8

      bożyszcze – tu: osoba wychwalana przez pochlebców, czyli władca. [przypis edytorski]

      9

      mollakowie – mahometańscy kapłani, którzy zwołują wiernych do modlitwy. [przypis tłumacza]

      10

      Alkoran, dziś Koran – święta księga islamu, przekazująca nauki Mahometa, zawiera nakazy religijne i podstawy prawa obowiązującego muzułmanów. [przypis edytorski]

      11

      Kom – w meczecie w Kom znajdują się, oprócz Sidi Fatimy, także groby Szacha Sofi i syna jego Szacha Abbasa. Persowie odbywają tłumne pielgrzymki do tego miejsca. [przypis tłumacza]

      12

      Alkoran, dziś Koran – święta księga islamu, przekazująca nauki Mahometa, zawiera nakazy religijne i podstawy prawa obowiązującego muzułmanów. [przypis edytorski]

      13

      zali (daw.) – czy, czyż. [przypis edytorski]

      14

      trzynasty iman – naczelny kapłan. [przypis tłumacza]

      15

      empireum – najwyższa sfera nieba wg astronomii starożytnej. [przypis edytorski]

      16

      nadir – najniższy punkt sklepienia niebieskiego, przeciwieństwo zenitu. [przypis edytorski]

      17

      Powiadają, iż garstka chrześcijan, wyruszywszy ze skalistej wysepki, przyprawia o siódme poty Osmanów i trzyma pod grozą całe ich królestwo. – ta garstka chrześcijan to rycerze maltańscy. [przypis tłumacza]

      18

      Kobiety zażywają tu wielkiej swobody (…) noszą tylko jedną zasłonę – w Persji noszą ich cztery. [przypis tłumacza]

      19

      konstytucja – Konstytucja czyli bulla Unigenitus, wydana przez Klemensa XIII w r. 1713, a wymierzona głównie w jansenistów i ich wykład Nowego Testamentu, stała się zarzewiem długoletnich sporów religijnych we Francji. [przypis tłumacza]

      20

      Alkoran, dziś Koran – święta księga islamu, przekazująca nauki Mahometa, zawiera nakazy religijne i podstawy prawa obowiązującego muzułmanów; tu: biblia, księga święta. [przypis edytorski]

      21

      miał w swoim państwie niezliczoną mnogość niewidzialnych wrogów – aluzje do prześladowań osób podejrzanych o nieprawomyślność religijną, jakie rozwinął Ludwik XIV za poduszczeniem jezuitów, a w szczególności swego spowiednika, o. Le Tellier. [przypis tłumacza]

      22

      15 dnia księżyca Chahban, 1712 – w wersji fr.: 5 dnia. [przypis edytorski]

      23

      labuś (daw., z fr. l'abbé: opat) – księżulek. [przypis edytorski]

      24

      nałóg – tu: przyzwyczajenie, rutyna. [przypis edytorski]

      25

      rhamazan a. ramadan – miesiąc ścisłego postu w kulturze muzułmańskiej; tu: post. [przypis edytorski]

      26

      w pewnej prowincji nazwanej Galicją – aluzja do miejsca licznych pielgrzymek, Santiago di Compostella w hiszpańskiej Galicji. [przypis tłumacza]

      27

      dom, w którym utrzymują dość nędznie około trzystu osób – przytułek dla trzystu niewidomych, tzw. Quinze-Vingts. [przypis tłumacza]

      28

      Alkoran, dziś Koran – święta księga islamu, przekazująca nauki Mahometa, zawiera nakazy religijne i podstawy prawa obowiązującego muzułmanów. [przypis edytorski]

      29

      prawo broni naszym książętom wina, oni zaś posuwają się do wybryków opilstwa spychających ich poniżej godności ludzkiej – Szach Soliman (zm. 1694) oraz Szach Hussein, panujący w Persji w chwili powstania tej książki, hołdowali nałogowi pijaństwa. [przypis tłumacza]

      30

      25 dnia księżyca Zilkade, 1712 – w wydaniach fr. figuruje tu rok 1713. [przypis edytorski]

      31

      Tryumf