Kiedy znów będę mały. Janusz Korczak

chcę, żeby ruszył, żeby się skończyło… A szkoda mi odejść, dopóki nie zobaczę. Zawsze to ciekawe: bo może się koń przewróci – i jak sobie woźnica poradzi? Gdybym był duży, przeszedłbym obok obojętnie, pewnie bym wcale nie zauważył. A że jestem chłopakiem, więc mnie to ciekawi.

      Patrzę, jak dorośli tylko nas odsuwają z drogi, bo im przeszkadzamy. Czego się tak śpieszą?

      No, nic. Wóz ruszył nareszcie i przychodzę do szkoły.

      Wieszam palto do swojej klasy. A tam już mówią, że Wisła stanęła.

      – Dziś w nocy.

      Tamten mówi, że nieprawda. Kłócą się. Właściwie nie kłócą się, ale spierają.

      Jeden mówi:

      – Patrzcie go! Pierwszy mróz i już mu Wisła stanęła! Kra to może płynie.

      – Właśnie, że nie płynie.

      – E, głowę zawracasz!

      Jeszcze się paru przyłączyło. Dorosły na pewno powiedziałby, że się kłócą. Bo racja; ten mówi: „Głupi jesteś”, tamten mówi: „Frajerze”. Od Wisły przeszli na śnieg. Czy będzie, czy nie? A to, że dym z komina idzie w górę, więc nie będzie śniegu. A to, że po wróblach można poznać, czy będzie śnieg. Któryś tam mówi, że widział barometr.

      I znowu:

      – Głupi jesteś.

      – Ty za to mądry!

      – Kłamiesz!

      – Może ty kłamiesz?

      Nie wszyscy biorą udział w kłótni. Bo inni stoją, sami nic nie mówią, tylko słuchają.

      Ja się też przysłuchuję i przypominam sobie, że i dorośli w cukierni też kłócą się często – nie o śnieg, ale o politykę. Zupełnie tak samo. Nawet mówią tak samo:

      – Załóż się pan, że prezydent nie przyjmie dymisji.

      A tu:

      – Załóż się, że śniegu nie będzie.

      Nie mówią: „Głupi – kłamiesz” – spierają się delikatniej, ale też jest hałas.

      Ale tak stoję sobie, a wpada Kowalski.

      – Te, słuchaj, napisałeś przykłady? Pożycz mi, to sobie przepiszę. Wczoraj goście byli u nas. A może pani będzie sprawdzała.

      Ja nic: rozkładam teczkę i patrzę, co się tam dzieje w zeszycie. Jakby to było nie moje, a tego jakiegoś chłopca, który wczoraj za mnie lekcje odrabiał.

      A tymczasem jest dzwonek. On nie czeka, aż sam pozwolę, tylko łapie i leci na swoją ławkę. A mnie przychodzi do głowy, że jeżeli przepisze tak samo, pani może pozna i pomyśli, że to ja ściągnąłem. Jeszcze mnie do kąta postawi.

      Śmieszne mi się wydało, że będę stał w kącie.

      A Wiśniewski się pyta:

      – Czego się śmiejesz?

      – Coś mi się przypomniało – mówię i dalej się śmieję.

      A on:

      – Wariat. Śmieje się, sam nie wie z czego.

      Ja mówię:

      – Wariat – nie wariat. Może wiem, z czego się śmieję, tylko ci nie chcę powiedzieć.

      A on:

      – Ho, ho, jaki ty tajemniczy.

      I odszedł obrażony.

      Dziwię się, że wiem, jak oni się nazywają, przecież ich pierwszy raz widzę i oni mnie także. Zupełnie jak we śnie.

      Tymczasem wchodzi pani, a Kowalski zeszytu nie oddał. Wołam cicho: „Kowalski – Kowalski”, ale nie słyszy albo udaje. A pani mówi:

      – Czego się kręcisz? Siedź spokojnie!

      Myślę sobie: „No, zarobiłem pierwszą uwagę w szkole od nauczycielki”.

      A siedzę niespokojnie, bo nie mam zeszytu.

      Schowałem się za tego, co przede mną, i czekam, co będzie.

      Boję się. Nieprzyjemnie się bać. Gdybym był dorosły, nie bałbym się. Nikt by ode mnie nie przepisywał przykładów. A że jestem uczniem i kolega poprosił, nie mogłem przecież odmówić. Zaraz by powiedział, że nieużyty, samolub. Powiedziałby: „chytry”, że chcę, żeby pani tylko mnie chwaliła, że dobrze napisałem przykłady.

      Chyba będę najlepiej się uczył, bo raz już szkołę kończyłem. Trochę zapomniałem, ale co innego sobie przypominać, a co innego uczyć się wszystkiego na nowo.

      Pani tłumaczy gramatykę, a ja dawno już umiem. Pani każe nam pisać, ja raz-dwa napisałem. I siedzę. Pani zauważyła, że nic nie robię, i pyta się:

      – A ty dlaczego nie piszesz?

      Mówię:

      – Już napisałem, proszę pani.

      – Pokaż no, coś ty tam napisał – mówi pani, ale tak, jakby zniecierpliwiona.

      Ja też nie lubię, jeżeli zadałem na całą godzinę, a napisali prędzej. Bo nauczyciel zada i chce mieć spokój do dzwonka, a oni się śpieszą, a potem zaczynają rozmawiać.

      Więc idę do pani i pokazuję.

      – Owszem, dobrze, ale jeden błąd zrobiłeś.

      – Gdzie? – pytam się niby zdziwiony.

      Naumyślnie zrobiłem błąd, żeby się pani nie domyśliła, że już raz szkołę skończyłem.

      Pani mówi:

      – Poszukaj sam, gdzie jest błąd. Gdybyś się tak nie śpieszył, mogłeś zupełnie dobrze napisać.

      Wracam na miejsce i niby szukam. Udaję, że jestem zajęty. Będę musiał powoli lekcje odrabiać, ale tylko z początku. Potem, kiedy już będę najlepszym uczniem w klasie, nauczyciele się przyzwyczają, że jestem zdolny.

      No, ale nudzić mi się zaczyna. A pani się pyta:

      – Znalazłeś swój błąd?

      Mówię:

      – Znalazłem.

      – To pokaż.

      Pani mówi: „Tak”. I jest dzwonek.

      Jak już jest dzwonek, zaczyna się przerwa. Niby pauza. Dyżurny wygania z klasy i okna otwiera.

      Co ja też będę robił? Dziwne mi się wydało, że mam z chłopakami się gonić. Ale probuję3 jak inni.

      Przyjemnie, wesoło. O, przyjemnie!

      Jakże dawno już nie biegałem!

      Kiedy byłem młody, mogłem nie gonić się, ale biec do tramwaju albo na dworzec. Czasem dokazywałem z dziećmi u znajomych. Niby chcę złapać, one uciekają. No, tak: kiedy byłem młody. Potem już do tramwaju się nie śpieszyłem. Co tam – uciekł mi tramwaj, na drugi poczekam. A jak na żarty gonię dziecko, to tylko kilka kroków, a potem tupię na miejscu, żeby postraszyć. A ono ucieka i dopiero się ogląda z daleka. Albo biegnie naokoło i robi wielkie koło, a ja się kręcę na miejscu i udaję, że się puszczę w pogoń. Ono myśli, że jakbym chciał, tobym złapał, bo ja jestem dorosły. A ja nie mogę. Bo siłę mam, ale mi serce zaraz mocno bić zaczyna i tchu brak. Tak, i po schodach już wolno wchodziłem, a jak było wysoko, odpocząłem po drodze.

      A teraz:

      Pędzę, aż mi powietrze szumi i w twarz bije. Spociłem się, ale nic. Przyjemnie, wesoło. Aż podskoczyłem z radości i zawołałem:

      – Aleee przyjemnie być dzieckiem!

      Zaraz

3

probować – dziś popr.: próbować. [przypis edytorski]