Flirt z Melpomeną. Tadeusz Boy-Żeleński

realnością postaci grających Maski. Gruby mrok panujący na scenie, rozświetlany raz po razu błyskiem, któremu towarzyszy szept jednej z Masek, daje istotnie wrażenie jakby gorączkowej wewnętrznej pracy rozpalonego mózgu Konrada.

      Szkoda, że, jak wspomniałem, teatr był tak słabo zapełniony!

      Zalewski, Lancet

      Teatr miejski im. Słowackiego: Lancet, tragikomedia w czterech aktach Władysława Jastrzębiec-Zalewskiego317. (Wznowienie).

      Kiedy w czasie wojny pełniłem obowiązki na wojskowej stacji opatrunkowej, miałem pod swoimi rozkazami celującą studentkę drugiego roku medycyny, bardzo skromną i dobrze wychowaną panienkę. Jednego razu, wszedłszy do jej służbowego pokoiku, zastałem ją pochyloną nad podręcznikiem lekarskim; rycina przedstawiała jakiś szczegół anatomii męskiej. Zapytałem półżartem, czy ta nauka nie depoetyzuje w jej oczach mężczyzny i miłości. Panienka zamyśliła się chwilę i rzekła poważnie:

      1

      „Czas” – konserwatywny dziennik wydawany początkowo w Krakowie (1848–1934), a później, po połączeniu z „Dniem Polskim”, w Warszawie (1935–1939). [przypis edytorski]

      2

      ekshibicja (z łac.) – obnażanie, wystawianie na pokaz. [przypis edytorski]

      3

      redaktor „Czasu” – wówczas (a w ogóle od czerwca 1901 roku) funkcję tę sprawował przyjaciel Boya – Rudolf Starzewski (1870–1920), pierwowzór postaci Dziennikarzaz Wesela Wyspiańskiego; podobno przyczyną samobójczej śmierci Starzewskiego było niespełnione uczucie do Zofii Pareńskiej, żony Boya. [przypis edytorski]

      4

      Molièr (1622–1673) – francuski komediopisarz, założyciel własnej trupy aktorskiej „Théâtre Illustre” (1643). Autor m. in. Skąpca, Świętoszka, Szkoły żon. [przypis edytorski]

      5

      Świętoszek – sztuka została wystawiona po raz pierwszy w 1664 roku; Boy był widzem przedstawienia z 30 marca 1919 roku w Teatrze im. Słowackiego. [przypis edytorski]

      6

      tedy (przest.) – zatem, więc. [przypis edytorski]

      7

      miazmaty (z gr.) – dosł. szkodliwe wyziewy, trujące opary; przen. złe wpływy. [przypis edytorski]

      8

      rogatki – tu: granice. [przypis edytorski]

      9

      Teatr miejski im. Słowackiego – dawniej zwany po prostu Teatrem miejskim; otwarty 1893 roku na placu św. Ducha w Krakowie, w miejscu dawnej siedziby zakonu Duchaków, zaprojektowany w stylu eklektycznym przez Jana Zawieyskiego; do 1909 roku instytucji patronował Aleksander Fredro, czego symbolem pozostało popiersie z jego podobizną znajdujące się przed gmachem teatru, do dziś zaś patronem jest Juliusz Słowacki; dyrektorami teatru byli m.in.: Tadeusz Pawlikowski, Józef Kotarbiński, Ludwik Solski, Lucjan Rydel. [przypis edytorski]

      10

      klasyczna tragedia XVII w. – chodzi o klasycystyczną tragedię francuską, np. Cyda Pierre'a Corneille'a czy Andromachę Jeana Racine'a. [przypis edytorski]

      11

      magistrat (z łac.) – rada miejska, dzisiejszy ratusz. [przypis edytorski]

      12

      crescendo (wł., muz.) – stopniowo zwiększając natężenie. [przypis edytorski]

      13

      Sarcey, Francisque (1827–1899) – francuski krytyk i dziennikarz. [przypis edytorski]

      14

      Bończa-Stępiński, Leonard (1876–1921) – aktor. [przypis edytorski]

      15

      Doryna – garderobiana Marianny, córki Orgona. [przypis edytorski]

      16

      Orgon – syn Pani Pernelle, ofiara spisku Świętoszka. [przypis edytorski]

      17

      cymbał – człowiek głupi, tępy, niezaradny. [przypis edytorski]

      18

      safanduła – człowiek niezaradny, powolny, fajtłapa. [przypis edytorski]

      19

      monomania – natręctwo; skupianie się tylko na jednej myśli, sprawie. [przypis edytorski]

      20

      szalbierz (z niem.) – oszust, krętacz. [przypis edytorski]

      21

      Feldman, Ferdynand (1862–1919) – aktor. [przypis edytorski]

      22

      Uczone Białogłowy – komedia Moliera z 1672 roku. [przypis edytorski]

      23

      Rogacz z urojenia – komedia Moliera z 1660 roku. [przypis edytorski]

      24

      Łuszczkiewicz-Gallowa, Róża (1893–1919) – aktorka. [przypis edytorski]

      25

      kapelmistrz (z niem.) – dyrygent. [przypis edytorski]

      26

      subretka (z fr.) – pokojówka. [przypis edytorski]

      27

      Pani Pernelle – matka Orgona. [przypis edytorski]

      28

      Kosmowska, Ada (1871–1944) – aktorka. [przypis edytorski]

      29

      Elmira

317

Jastrzębiec-Zalewski, Władysław (ur. 1877) – komediopisarz, autor Lanceta, Gobelina, Serc za drutem kolczastym. [przypis edytorski]