Dekameron, Dzień ósmy. Джованни Боккаччо

czterdzieści dni z rozkazu biskupa proboszcz nasz grzech swój opłakiwał, aliści boleść, której doznał z powodu zawodu i urażonej miłości własnej, daleko dłużej łzy mu z oczu wyciskała. W ciągu kilku miesięcy nigdzie pokazać się nie mógł, bowiem zaraz obstępowali go chłopcy, i pokazując go palcami, wołali:

      – Patrzcie no, patrzcie, to ten, co z Ciutazzą spał!

      Proboszcza tak to drażniło, że o mało rozumu z tej przyczyny nie postradał.

      Takim to sposobem pozbyła się roztropna dama natrętnego miłośnika, Ciutazza zasię pozyskała nową koszulę”.

      Opowieść piąta. Sędzia bez spodni

      Trzech florenckich figlarzy ściąga spodnie z sędziego, w czasie gdy ów w trybunale różne sprawy rozważa.

      Gdy Emilia opowieść swoją skończyła, wszyscy należne pochwały wdowie oddali. Po czym królowa, spojrzawszy na Filostrata, wezwała go do opowiadania z kolei. Filostrato bez zwłoki zaczął w te słowa:

      – Miłe damy! Imię młodzieńca, Maso del Saggio, o którym niedawno Eliza wspomniała, skłoniło mnie k’temu52, abym opowieść, jaką poprzednio miałem zamiar wam przytoczyć, inną nowelą zastąpił. Tenże Maso, wraz z kilku jego towarzyszami, gra w niej niepoślednią rolę. Powieść ta jest obyczajną, chocia zawierają się w niej słowa, do używania których nie przywykłyście. Opowiem wam ją jednak ze względu na to, że jest wielce krotochwilną53.

      „Jak wam zapewne wiadomo, do naszego grodu przybywają często podestowie54

      1

      trzecia godziny dnia – tj. około 8.00 rano; niegdyś liczono godziny od wschodu słońca, kiedy to odbywało się pierwsze nabożeństwo, jutrznia. [przypis edytorski]

      2

      tedy (daw.) – więc, zatem. [przypis edytorski]

      3

      jeno (daw.) – tylko. [przypis edytorski]

      4

      krom (daw.) – oprócz. [przypis edytorski]

      5

      w przytomności (daw.) – tu: w obecności. [przypis edytorski]

      6

      zali (daw.) – czy, czyż. [przypis edytorski]

      7

      wierę (daw.) – doprawdy, zaprawdę. [przypis edytorski]

      8

      jeno (daw.) – tylko. [przypis edytorski]

      9

      w Awinionie nie papież, jeno aleksandryjski sułtan siedzi – mowa o okresie rezydowania papieży w Awinionie; tzw. ”niewoli awiniońskiej” (1309-1377). [przypis edytorski]

      10

      krotochwilny (daw.) – zabawny. [przypis edytorski]

      11

      lubownik (daw.) – miłośnik. [przypis edytorski]

      12

      zawieść taniec – tu: poprowadzić taniec. [przypis edytorski]

      13

      ridda – tradycyjny ludowy taniec włoski, którego nazwa podkreśla element kręcenia się w kółko, wirowania. [przypis edytorski]

      14

      ballonchio – tradycyjny ludowy taniec włoski z podskokami. [przypis edytorski]

      15

      zasię (daw.) – zaś, natomiast. [przypis edytorski]

      16

      tedy (daw.) – zatem. [przypis edytorski]

      17

      zali (daw.) – czy, czyż. [przypis edytorski]

      18

      imać się – brać się (zabierać się) do czegoś, chwytać się za coś. [przypis edytorski]

      19

      aliści (daw.) – jednak, jednakże. [przypis edytorski]

      20

      salvum me fac (łac.) – wybaw mnie; tu: ratunku. [przypis edytorski]

      21

      sine custodia (łac.) – bez straży; tu: bez świadka. [przypis edytorski]

      22

      wety (daw.) – deser. [przypis edytorski]

      23

      zasię (daw.) – zaś, natomiast. [przypis edytorski]

      24

      krotochwilny – żartobliwy, zabawny, wesoły. [przypis edytorski]

      25

      w mieście naszym – tj. we Florencji. [przypis edytorski]

      26

      lubownik (daw.) – miłośnik. [przypis edytorski]

      27

      krotochwila – żart, zabawa. [przypis edytorski]

      28

      aliści (daw.) – jednak, jednakże. [przypis edytorski]

      29

      tedy (daw.) – więc, zatem. [przypis edytorski]

      30

      krom (daw.) – oprócz. [przypis edytorski]

      31

      aliści

52

k’temu (daw.) – do tego. [przypis edytorski]

53

krotochwilny (daw.) – żartobliwy. [przypis edytorski]

54

podesta – w średniowiecznych włoskich miastach najwyższy urzędnik o uprawnieniach sądowniczych i wojskowych. [przypis edytorski]