Хвоі гавораць. Кузьма Чорны

пераплятаюцца таксама, як і постаці ў абнімку, – падаюць яны нізкім шэптам. Я пазнаю дачку дзядзькі Язэпа – смуглявую маленькую Досю – і, пазнаўшы, адганяю ад сябе журботную трывогу, раптам скрабянуўшую мяне; заспакойваю сябе нават некаторымі філасафічнымі развагамі…

      Яны ўдваіх садзяцца на суседнюю прызбу і шэпчуцца.

      – З кім гэта яна? – ціха гаворыць мне дзядзька Язэп.

      Я горды тым, што ён давярае мне свае думкі, але, ад малых дзён падказанай мне людзьмі неабходнасці браць усё пад кантроль, я раскідаю думкамі, хто ж такі дзядзька Язэп? Трохі падумаўшы аб гэтым, я не адганяю ад сябе гордасці нашай блізасцю і пачынаю пазнаваць, з кім сядзіць Дося. Цераз хвіліну я падсоўваюся бліжэй да дзядзькі Язэпа і паведамляю яго:

      – Гэта студэнт-практыкант. Той, што прыехаў з каморнікам зямлю мераць.

      – М-м-мгу…

      І тут я не пазнаў дзядзькі Язэпа, першы раз за час сваёй блізасці з ім не пазнаў. Ніколі ён так безудзельна да ўсяго не адносіўся. Гаворачы аб студэнце і ведаючы дзядзьку Язэпа, я быў упэўнены, што ён зараз жа пачне выводзіць свае пераконанні – добра гэта ці кепска і як да гэтага трэба адносіцца. А цяпер ён аднёсся да гэтага так, як бы гэта Дося яму не дачка, а студэнт не малады хлапец, а якая-небудзь танная істужка, што выпадкова і без ніякіх слядоў пасля сябе абнімае Досіну шыю.

      Цяпер, значыць, дзядзька Язэп думае толькі аб Міхале.

      І мы так седзімо моўчкі. Дзядзька Язэп чухае калені, мабыць, пойдзе зараз спаць.

      – Добры вечар!

      Вырасла аднекуль са змроку шэрая постаць, прыткая і лёгкая.

      «Чаго гэта поп ходзіць ноччу па вуліцы, няўжо яму мяшаюць спаць галасы ў саду?» – думаю я.

      А ён углядаецца, каб пазнаць нас, пасля гаворыць дзядзьку Язэпу:

      – Стары ты чалавек, табе ж паміраць хутка пара прыйдзе, а Бога забыўся, хоць бы адслужыў па Міхалу паніхіду…

      Дзядзька Язэп маўчаў.

      – Стрэў я ўчора Астапа Варывончыка – так і так, кажа, Язэпаў Міхал памёр, я аж умлеў.

      Голас у папа танклявы і порсткі, і ўвесь ён, як на іголках, стаіць і гойдаецца, перабірае на жываце пальцы, гладзіць пальцам шчуплую бародку. Дзядзька Язэп, слухаючы яго, нагінаецца і кладзе рукі на калені.

      Примечания

      1

      Дзындра – шлак.